Turizmning mamlakat iqtisodiyotida tutgan o’rni

Turizmning mamlakat iqtisodiyotida tutgan o’rni

 Turizm bоshqа sоhаlаrgа nisbаtаn tеz tаrаqqiy etаdigаn tаrmоqdir, chunki bu sоhа mаmlаkаtimiz uchun unchаlik kаttа invеstisiyani tаlаb qilmаsdаn rivоjlаnishi mumkin bo’lgаn sоhаdir. Bоshqа sоhаlаr, jumlаdаn hаvо, tеmiryo’l, аvtоmоbil trаnspоrti, оvqаtlаnish vа sаvdо shаhоbchаlаri, mеhmоnхоnаlаr rivоj tоpsа o’shа jоydа turistik оb’еktlаr mаvjud bo’lsа bеmаlоl turizmni rivоjlаntirish mumkin. Turizm sоhаsidаgi mutахаssislаrning fikrichа, u XXI аsrdа dunyo miqiyosidа eng ustuvоr fоydа kеltiruvchi sоhаgа аylаnаdi. Hоzir u dunyo bo’yichа аvtоmоbilsоzlik vа nеftni qаytа ishlаsh sоhаsidаn kеyin uchinchi o’rinni egаllаb turibdi. [1] Bu sоhа dunyo sаnоаti vа qishlоq хo’jаligidаn o’zib kеtdilаr. Turizmning tеz rivоjlаnishigа yanа bir sаbаb, u yuqоri dаrаjаdаgi kаttа ilmiy tаdqiqоt хаrаjаtini (nаukоyomkiy) vа quvvаtni ko’p sаrf qilаdigаn (enеrgоyomkiy) tехnоlоgiyani tаlаb qilmаydi. Birоq, turizm bоshqа sоhаlаrni rivоjlаntirishni tаqоzо qilаdi. SHu tufаyli ushbu sоhа bilаn ko’pginа хizmаt ko’rsаtuvchi sоhаlаr bir-biri bilаn uzviy bоg’liq rаvishdа rivоj tоpmоg’i lоzim. Turizmning yuqоri dаrоmаd kеltiruvchi sоhа bo’lgаnligi tufаyli ko’pginа dаvlаtlаr vа tаdbirkоrlаr uning rivоjlаnishi uchun kаttа e’tibоr bеrmоqdаlаr. Ulаr yangi-yangi mеhmоnхоnаlаrni qurmоqdа, eskilаrini rеkоnstruksiya qilib tа’mirlаmоqdа, qаysiki ulаrni hаm jаhоn stаndаrtlаri tаlаblаrigа mоslаshtirmоqdа. Bungа birginа Sаmаrqаnd shаhridа qurilgаn o’nlаb shахsiy mеhmоnхоnаlаrni misоl kеltirish mumkin. Ulаr hеch kimning tа’ziqi yoki ko’rsаtmаsisiz o’z tаshаbbuslаri bilаn qurilgаn оb’еktlаrdir. Mаqsаdi shu sоhаni rivоjlаntirib kаttа fоydа оlish. Bu esа o’z nаvbаtidа, turizmni rivоjlаntirish uchun eng muhim оmillаrdаn biridir. Bugungi globallashuv jarayonida qariyb barcha mamlakatlar iqtisodiy faoliyatida turizm sektori yuqori daromad manbai sifatida alohida ahamiyatga ega. Mazkur sohaning mamlakat iqtisodiy-ijtimoiy hayotiga ta‘siri nafaqat valyuta tushumi, ish o‘rni yaratish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish, balki ajdodlardan meros qolgan madaniyat va qadryatlarning saqlashning bosh omilidir. Shu sababdan, turizmning iqtisodiyotga ta‘sirini to‘liq tushunish va samarali faoliyat yuritishni ta‘minlash maqsadida ko‘plab xalqaro turistik tashkilotlar faoliyat olib boradi. Bular ichida Dunyo sayohat va turizm kengashini (WTTC) alohida ta‘kidlab o‘tish maqsadga muvofiqdir. WTTC jahon miqyosida turizm va sayohatning iqtisodiy-ijtimoiy ulushini belgilaydigan global hokimyatdir. Ushbu hokimyat turizm sektorining barqaror o‘sishini qo‘llab-quvvatlaydigan hamda yangi ish o‘rinlari yaratishda, sayyohlik eksportini boshqarishda va samaradorlikka erishishda hukumatlar va xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikda ishlaydi. 25 yildan buyon WTTC turizm va sayohatning iqtisodiy ta‘sirini o‘rganib kelmoqda. 2015-yilgi ma‘lumotlar yillik iqtisodiy hisobotlar 184 mamlakat va 25 ta hududni o‘z ichiga oladi. Ushbu ma‘lumotlarga muvofiq, dunyo bo‘yicha 2014-yilda sayohat va turizm 7,6 trillion AQSH dollari, ya‘ni umumiy YaIMning 10 %i va 277 million ish o‘rni (har 11dan 1 kishi turizm sohasida ishlaydi) ga teng bo‘ldi. Yaqin yillarda turizm dunyo miqyosida avtomobil sanoati, moliyaviy xizmatlar va sog‘liqni saqlashga qaraganda tez sur‘atlar bilan rivojlanmoqda. O‘tgan yil ham bundan mustasno bo‘lmadi. Xalqaro turistlar tashrifi 1,14 mlrdga teng bo‘ldi va bu ko‘rsatkichning 46 %i rivojlanayotgan mamlakatlar hissasiga to‘g‘ri keladi. Aytish joizki, ayni davrda davom etayotgan Rossiyadagi retsessiya, ya‘ni iqtisodiy tanglik jahon turizmiga o‘z salbiy ta‘sirini ko‘rsatdi. Shunga qaramasdan, jahonning ko‘plab mamlakatlari shular qatorida O‘zbekiston ham iqtisodiy o‘sishda davom etdi. Ma‘lumki, O‘zbekiston turizm sanoatida katta imkoniyatga ega davlatdir. Bugungi kunda mamlakatimizda 4000 dan ortiq tarixiy obidalar va muzeylarimizda 2 mlndan ziyod qadimiy eksponatlar saqlanayotgani fikrimizning yorqin dalilidir. Shuningdek, Respublika bo‘yicha jami 550 ta sayyohlik kompaniyasi turoperatorlari faoliyat yuritmoqda. Mintaqamizdagi tarixiy ob`yektlar, arxitektura va shaharsozlik obidalarining aksariyatini qamrab olgan 110 ta xalqaro sayyohlik yo‘nalishi bo‘yicha sayyohlarga xizmat ko‘rsatilmoqda. Bu yo‘nalishlarning 65 tasi tarixiy madaniy meros ob`yektlari, 30 tasi tabiiy rekreatsion, 15 tasi sog‘lomlashtirish turizm elementlarini o‘z ichiga olgan ekologik yo‘nalishdir. Hozirda yurtimizda 50.000 dan ziyod o‘ringa ega bo‘lgan 500 dan ortiq mehmonxona, motel va kempinglarda sayyohlarga xalqaro standartlar bo‘yicha xizmat ko‘rsatilmoqda. Bu raqamlar mamlakatda turizm sohasini jadal rivojlanayotganligidan dalolatdir. WTTC ma‘lumotlariga ko‘ra O‘zbekiston iqtisodiyotida turizm ulushi quyidagi raqamlarda aks etdi(1-jadval).

FRANSIYA IQTISODIYOTIDA TURIZMNING TUTGAN O'RNI

MUNDARIJA:

KIRISH

ASOSIY QISM

FRANSIYA DAVLATINING TASHKIL TOPISHI VA RIVOJLANISH BOSQICHLARI.

SENORLIK MONARXIYASI (IX-XIII ASRLAR).

TABAQA-VAKILLIK MONARXIYASI (XIV-XV ASRLAR).

MUTLAQ MONARXIYA DAVRI (XVI-XVIII ASRLAR)DA IJTIMOIY VA DAVLAT TUZUMI XUSUSIYATLARI.

FRANSIYADA HUQUQNING ASOSIY BELGILARI.

XULOSA
KIRISH

G‘arbiy Yevropadagi eng yirik davlatdir. U hududiy jihatdan Yevropa Ittifoqida birinchi o‘rinni egallaydi. Mamlakatning umumiy maydoni 544 ming kvadrat km.ni tashkil etib, uning uchdan ikki qismi tekislikdan iborat.

Bu yerni iqlim o‘zgarishlariga qarab uch xil mintaqaga bo‘lish mumkin: ya’ni okean mintaqasi (g‘arbdan), o‘rta yer dengiz mintaqasi (janubdan) va kontinental mintaqa (mamlakat markazi va sharqdan.

Mamlakatning 82 foizi hududini, aniqrog‘i 45 mln. gektar maydonini qishloq xo‘jaligi yerlari va o‘rmonzorlar egallaydi. .

Faqatgina o‘rmonzorlar salmog‘i jihatidan Fransiya Yevropa Ittifoqida Shvesiya va Finlyandiyadan keyingi uchinchi o‘rinda turadi. Fransiya qo'shinlari qayerga borsalar, dehqonlar va hunarmandlar yordamida ko'pgina feodal tartiblarni tugatib, yangi zamonaviy tartiblar o'rnatdilar. Mamlakat ichkarisida esa hamon direktoriya hokimiyatiga qarshi ilgarigadek isyonlar tez-tez bo'lib turar edi. Anna shunday isyonlardan biri Parijda yuz berdi. Bu isyonni bostirishda yosh general Napoleon Bonapart o'zining harbiy san'atini namoyish etdi. Fransiyaning Yevropa qirollik davlatlariga qarshi olib borgan urushlari asta-sekin bosqinchilik va boylik orttirish urushlariga aylandi. Urush natijasida pul, oziq-ovqat zaxiralari, nodir rasmlar, haykalchalar, san'at asarlarini tortib olish birinchi o'ringa chiqarildi. Bu narsalar o'lja sifatida Parijga tashila boshlandi. Ichki va tashqi urushlar natijasida armiya hamda uning generallarining Direktoriyaga ta'siri kuchaydi. 1799- yilgi davlat to'ntarilishdan so'ng Fransiyaning 1 konsuliga aylangan Napoleon Bonapart endi yakka hokimlikka intila boshladi47. Napoleon Bonapart 1769-yilda Korsika orolida kambag'allashgan dvoryan oilasida dunyoga keldi. Bonapartlar oilasida 8 farzand bo'lib, ular 5 o'g'il va 3 qiz-Jofer, Napoleon, Lyusen, Eliza, Lui, Pashna, Karolina va Jeramdan iborat edi48. Napoleon ikkinchi farzand edi. Otasi uni harbiy bilim yurtiga berdi. Napoleon bilim yurtini tugatib, 24 yoshidayoq general unvonini oldi. Napoleon Avstriya qo'shinlari egallab turgan shimoliy Italiyaga yurishga tayyorlanayotgan armiyaga qo'mondon etib tayinlandi. Bonapart armiyasi shimoliy Italiyaga bostirib kirib, Avstriya qo'shinlarini tor-mor etdi. 1797 yilda Napoleon Bonapart Avstriyani taslim bo'lish sulhini imzolashga va Fransiyaning g'alabasini tan olishga majbur etdi.Shundan so'ng Italiya Fransiyaga qaram bo'lgan bar necha kichik respublikalarga boiinib ketdi.

1798-yilning may oyida Napoleon 30 mingdan oshiq kishilik armiya bilan 350 ta kemada Misrga yo'l oldi. Quruqlikda fransuz qo'shinlari Misr otlaq armiyasi ustidan g'alaba qozondilar. Ammo tezda ingliz floti Misr sohillariga yetib kelib, fransuz kemalarini yondirib yobordi. Napoleon qo'shinlari Fransiyadan ajratib qo'yilib, halokatga mahkum etildi. Suriyaga qilingan hujum arablar bilan bilan turk qo'shinlarning qattiq qarshiligiga duch keldi. Shu paytning o'zida Suvorov qo'mondonligidagi rus armiyasi Shimoliy Italiyada fransuz qo'shinlarini mag'lubiyatga uchratdi. Napoleon Bonapart o'z armiyasini tashlab,poytaxt Parijga shoshildi, u hokimiyat uchun kurashda asosiy da'vogarlardan biri edi. Napalyon Fransiyaga qaytgan paytda mamlakatda vaziyat og'ir edi. Direktoriya o'z obro'sini yo'qotib, ko'pchilik Napalyon Bonapart shaxsida o'z najotkorini izlayotgan edi. U armiya va xalq orasida kata obro'ga ega edi. Napoleon Fransiyaga qaytib kelgach, oradan bir oy o'tar o'tmas, 1799 yilning 9 noyabrida Direktoriya a'zolarining istefo berishlariga erishdi49. Ertasi kuni o'z ukasi, deputat Lyusen Bonapart yordamida sadoqatli qo'shinlar bilan qonun chiqaruvchi korpusni qurshab oldi. Deputatlarga hokimiyatni Napoleon boshchiligidagi uch konsulga (lotincha «consul» so'zidan kelib chiqqan bo'lib, Fransiyaga saylab qo'yiladigan ijro etuvchi hukumat rahbarlari) topshirish to'g'risidagi talab taqdim etildi. Tez orada yangi Konstitutsiya loyihasi ishlab chiqildi va konsullar ichida Napalyon keng vakolatlarga ega bo'lib, u 10 yillik muddat davomida shu lavozimni egallab turishi kerak edi.

YOU MAY LIKESteepto

8 kun ichida qorindagi yog‘larni yo‘qoting! Bir oyda minus 27 kg!
Fatality

6 Uncommon Tips For Building A Healthy Relationship

Limelight Media

Выигрывай деньги каждый месяц!

RoboForex

8 kun ichida qorindagi yog‘larni yo‘qoting! Bir oyda minus 27 kg!

Похудение

18-MAVZU. FRANSIYA IQTISODIYOTIDA TURIZMNING

TUTGAN O'RNI.

Ishning maqsadi:

- geografik omillarning Fransiya turizm rivojiga ta'sirini baholash;

- turistik resurslar geografiyasi bo'yicha ma'lumot va axborot materiallari bilan ishlash;

- turistik markazlarning infratuzilmasi, ekskursiya joylari, chegaralarni kesib o'tish qoidalari va Fransiyada turizmni tashkil etish xususiyatlari to'g'risida zamonaviy ma'lumotlarni to'plash.

Asosiy ma'lumotlar

Fransiya Respublikasi — Gʻarbiy Yevropadagi davlat. Gʻarbda va shimolda Atlantika okeani hamda La-Mansh boʻgʻozi, janubida Oʻrta dengiz bilan oʻralgan. Maydoni 547,03 ming km². Aholisi 67,022 million kishi (2019). Poytaxti — Parij shahri. Maʼmuriy jihatdan 22 region (viloyat), 96 departamentga boʻlingan. Fransiya tarkibida dengiz orti departamentlari (Gvadelupa, Martinika, Gviana, Reyunon), dengiz orti xududlari (Taiti, Yangi Kaledoniya, Fransiya Polineziyasi, Tinch okeandagi Uollis va Futuna orollari va boshqalar), hududiy birliklar (Mayotta va SenPyer va Mikelon) bor.

Fransiya — yuksak darajada rivojlangan industrialagrar mamlakat. Jahondagi eng rivojlangan yetti davlatdan biri. Yalpi ichki mahsulotda sanoatning ulushi 24,9 %, qishloq xoʻjaligi, oʻrmon, baliq xoʻjaligining ulushi 2,7 %., xizmat koʻrsatish sohasining ulushi 72,4 % ni tashkil etadi.

Fransiya sanoat ishlab chiqarish boʻyicha AQSH, Yaponiya va Germaniyadan soʻng dunyoda 4-oʻrinni egallaydi. Asosiy ishlab chiqarish tarmoqyaari: aerokosmik sanoati, mashinasozlik (aviasozlik, kemasozlik), elektron texnika, radioelektronika, qora va rangli metallurgiya, kimyo va farmatsevtika mahsulotlari, toʻqimachilik, tikuvchilik, neftni qayta ishlash, neft kimyosi kabilar. Fransiyada temir rudasi (asosan, Lotaringiyada), uran rudasi (LaKruziy, L’Ekarpyer va boshqa konlar), boksit (Var va Ero departamentlarida) va alyuminiy rudalari qazib olinadi. Lotaringiya kumir qazib chiqarishning anʼanaviy markazi hisoblanadi. Keyingi davrda mamlakat markazi va janubida kumir qazib olish birmuncha kamaydi. Nikel, kaliy tuzlari, gips, volfram va oltingugurt, bariy, kaolin, asbest, plavik shpat, oz miqdorda qoʻrgʻoshin, pyx va kumush qazib chiqariladi. Fransiyaning janubi-gʻarbiy xududi, Landesda neft va gaz zaxiralari mavjud. Metallurgiya kombinatlarida poʻlat (LeKryozo, SentEtyen), alyuminiy (Gardann, Salendr, Noger), mis (LePale), qoʻrgʻoshin va rux (NuayelGodo, Lion, Vivye), nikel (Gavr), kobalt, volfram va boshqa eritiladi. Kurilish materiallari, jumladan, qum, shagʻal, tosh butun Fransiya hududida qazib olinadi. „Reno“ va „Pejo“ kompaniyalari avtomobil ishlab chikaruvchi eng yirik kompaniyalardir. Avtomobil sanoati markazlari Parij, Monbelyar, Lionda joylashgan. Aviatsiyakosmos tarmoqlari (harbiy va fuqaro samolyotlari, vertolyot, dvigatellar, raketa va kosmik texnika)ning asosiy markazlari — Parij, Tuluza, Bordo. Kemasozlik rivojlangan (Nant, Dyunkerk, Marsel). Lokomotiv va vagonlar, stanok, traktor, qishloq xoʻjaligi mashinalari va boshqa ishlab chiqariladi. Fransiya kompaniyalari mudofaa, transport mashinasozligi va boshqa tarmoqlarda oʻzining eng yangi texnologiyalari bilan mashhur. Yiliga oʻrtacha 475,6 mlrd. kVtsoat elektr energiya (shundan 3/4 qismi atom elektr styalarida) hosil qilinadi. Atom sanoatining asosiy markazlari — LeBushe, Pyerlat, Markul. Neft va neft kimyosi sanoati plastmassa, sintetik kauchuk va smola, kimyoviy tola, harbiy kimyo mahsulotlari, mineral oʻgʻit, doridarmon, upaelik va boshqa mahsulotlar ishlab chikaradi (Parij, Lion, Gavr va Marsel). Yengil sanoatning asosiy tarmogʻi — toʻqimachilik boʻlib, Parij, Lill, Armantyer, RubeTurkuen, Myuluz, Epinal, Truada yirik ip gazlama, jun, zigir, jut, trikotaj korxonalari mavjud. Toʻqimachilik va galantereya, poyabzal, oziq-ovqat sanoati rivojlangan. Konyak, vino, likyor, shampan vinolari dunyoda nom chikargan.
Frantsiyadagi turizm mahsulotga (YAIM) 79,8 milliard evroni to'g'ridan-to'g'ri hissa qo'shdi, uning 30 foizi xalqaro mehmonlardan va 70 foizi ichki turizm xarajatlaridan. Turizmning umumiy hissasi YaIMning 9,7 foizini tashkil etadi va mamlakatda 2,9 million ish joyini (ish bilan bandlikning 10,9%) ta’minlaydi. Turizm to'lov balansiga sezilarli hissa qo'shadi. 2018 yilda dunyoning barcha mamlakatlaridan Frantsiyaga 89 million xorijiy sayyoh tashrif buyurdi. Frantsiyada YuNESKOning Butunjahon merosi ro'yxatiga kiritilgan 37 ta sayt mavjud va ularda madaniy qiziqish yuqori bo'lgan shahar yoki joylar (Parij birinchi o'rinda turadi, shuningdek Loire Valley, Tuluza, Strasburg, Bordo, Lion va boshqalar), plyajlar va dengiz bo'yidagi kurortlar, tog 'chang'i kurortlari, shuningdek, ko'pchilik o'z go'zalligi va osoyishtaligi (yashil turizm) bilan zavqlanadigan qishloq mintaqalari. Sifatli merosga ega bo'lgan kichik va chiroyli frantsuz qishloqlari (masalan, Collonges-la-Rouge, Locronan yoki Montsoreau) Les Plus Beaux Villages de France ("Frantsiyaning eng go'zal qishloqlari") uyushmasi orqali targ'ib qilinadi. "Ajoyib bog'lar" yorlig'i Madaniyat vazirligi tomonidan tasniflangan ikki yuzdan ortiq bog'larning ro'yxati. Ushbu yorliq ajoyib bog'lar va bog'larni himoya qilish va targ'ib qilish uchun mo'ljallangan.

recommended by

Mgid
Mgid

ROBOFOREX

Выигрывай реальные деньги!
УЗНАТЬ БОЛЬШЕ

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:

Asosiy adabiyotlar

1. Pеdаgоgikа. // M.Tо’хtахо’djаеvаning umumiy tаhriri оstidа. – T.:

O‘zbеkistоn Fаylаsuflаri Milliy jаmiyati, 2010.

2. Ibragimov X.I.., Abdullayeva Sh.A. Pedagogika nazariyasi. - T.: “Fan va

texnologiyalar” nashriyoti, 2008.

3. Yuzlikayeva E., Axmedova M., Qurbonova G., Tashmetova Sh.,

Xushnazarova M. Umumiy pedagogika nazariyasi va amaliyoti. – T.: TDPU, 2012.

4. Юзликаева Э., Мадьярова С., Янбарисова Э., Морхова И.В.,

Маркендуди М.А. Теория и практика общей педагогики. – Т.: ТГПУ, 2013.

5. Сластенин В.А., Исаев И.Ф. Педагогика. – M.: Академия, 2005.

6. Столяренко Л.Д. Общая педагогика. – Ростов-на-Дону, Феникс, 2003.

7. Селиванов В.С. Основы общей педагогики: теории и методики. – M.:

Академия, 2000.

Qo‘shimcha adabiyotlar

Qo’shimcha adabiyotlar

1. Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy

javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo`lishi kerak.

O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va

2017 yil istiqbollariiga bag`ishlangan majlisdagi O`zbekiston Respublikasi

Prezidentining nutqi// Xalq so`zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, №11

2. Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O`zbekiston davlatini

birgalikda barpo etamiz. “O`zbekiston” 2016.

3. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob halqimiz bilan

birga qo`ramiz. “O`zbekiston” 2017

4. O`zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2017—2021 yillarda

O`zbekistonni rivojlantirishning beshta ustuvor yo`nalishi bo`yicha

harakat strategiyasi. 7 yanvarь 2017 yil.

5. Бондаревская Е.В. Теория и практика личностно ориентированного

образования. – Ростов-на-Дону: РГПУ, 2000.

6. Xasanboyev J, To`raqulov X., Xaydarov M., Hasanboyeva O. Pedagogika fanidan

izohli lug`at. – T.: Fan va texnologiya, 2008.

7. Kaldibekova A.S. Umumiy pedagogika nazariyasi va amaliyotidan

laboratoriya mashg`ulotlari. – T.: “Fan va texnologiya” nashriyoti, 2013.

1. www. tdpu. uz

2. www. pedagog. uz

3. www. Ziyonet. uz

4. www. edu. uz

5. tdpu-INTRANET. Ped


Xalqaro turizmning hozirgi holati va rivojlanish istiqbollari. Chet davlatlarning turizmni rivojlantirish tajribasi Rossiyaning turistik salohiyatining hozirgi holati 
2001 - 2003, 2004 va 2005 yillarda kuzatilgan biroz pasayishdan keyin. transchegaraviy harakatlarning sezilarli o'sishi bilan ajralib turdi. Xalqaro sayyohlik tashrifi soni 2004 yilda 763 million kishini tashkil etgan bo'lsa, 2005 yilda u 808 million kishiga ko'paygan va 2007 yil oxirida. raqam deyarli 898 millionga teng. Agar dunyoning ma'lum mintaqalari bo'yicha statistikani ko'rib chiqsak, biz quyidagi ma'lumotlarni olamiz. 
2007 yil oxirida Yaqin Sharqqa 46 million sayyoh tashrif buyurdi va dunyoning ushbu mintaqasida davom etayotgan keskinliklarga qaramay, tashriflar bo'yicha eng muvaffaqiyatli turlardan biri bo'lib qolmoqda. Ushbu mintaqa yaxshi tashrif buyurganligi bilan ajralib turadi va sayyohlar soni yil sayin ortib bormoqda. 2007 yilda ushbu mintaqadagi tashrifi bo'yicha etakchi mamlakatlar qatorida Saudiya Arabistoni va Misrni alohida ta'kidlash mumkin. Yuqorida aytib o'tilgan mamlakatlarda kuchli o'sish fonida - 2000 yildan buyon har yili 7% Osiyo va Tinch okeaniga 185 million sayyoh tashrif buyurgan. 2007 yil oxirida 2000 yilga nisbatan davomatning o'sishi quyidagicha: Yaponiya (+ 14%), Malayziya (+ 20%), Kambodja (+ 19%), Vetnam (+ 16%), Indoneziya (+ 15%), Hindiston (+ 13%) va Xitoy (+ 10%) bu ko'rsatkichlar o'sishda davom etmoqda. Taxminan 44 million xalqaro sayyohni tashkil etgan Afrika 2006 yilda yaxshi o'sish sur'atini saqlab qoldi, chunki u o'rtacha o'sdi (+ 7%), bu 2000 yilga nisbatan yomon natija emas (+ 3%). 

Shimoliy Afrikada sayyohlar soni (+ 8%) ni tashkil etadi, bu o'sish atigi (+ 7%) bo'lgan Sahrodan bir oz yaxshiroqdir. Amerika 2006 yildagi (+ 2%) o'sishdan 2007 yil oxirida (+ 10%) gacha tezligini ikki baravar oshirdi, bu juda yaxshi ko'rsatkich. 2007 yilda Evropaga 480 million sayyoh tashrif buyurgan. Gretsiya (+ 12%), Portugaliya (+ 10%), Italiya va Shveytsariya (+ 7%), Germaniya (+ 12%). 

2004 yilda, YuNVTO tasnifiga ko'ra, barcha xalqaro sayyohlik tashriflarining 52% bo'sh vaqt, dam olish yoki ta'til maqsadida bo'lgan (ya'ni, boshqacha qilib aytganda, ularning maqsadi turizm shunday bo'lgan); 24% - davolanish kursidan o'tayotgan do'stlari yoki qarindoshlariga tashrif buyurish, diniy sabablarga ko'ra (shaxsiy sayohatlar); ish safari 16% ni tashkil etdi va kelganlarning 8% sayohat maqsadi aniqlanmadi. (Diagramma 1). Diagramma 1 2007 yildagi ma'lumotlar 2004 yilga nisbatan ancha farq qiladi, shuning uchun ROSSTAT ma'lumotlariga ko'ra yil oxiriga kelib chet el fuqarolarining Rossiya Federatsiyasiga sayohatlari soni qariyb 23 million kishini tashkil etdi. Chet el fuqarolarining Rossiya Federatsiyasiga kirishi to'g'risidagi ma'lumotlar jadvalda keltirilgan 2-jadval O'tgan bir yilda (2007 yilda) kelgan sayyohlik oqimining o'sishi (biznes va dam olish uchun) Germaniya, Buyuk Britaniya, Avstriya, Italiya, Ispaniya, Avstraliya, Isroil va boshqa ba'zi mamlakatlar tomonidan namoyish etildi.

Ishbilarmonlik maqsadida sayyohlik sayohatlari soni 1 foizga oshdi. Asosiy manbalar bozorlari bo'yicha tahlil qilinayotgan davrda ishbilarmonlik turizmining dinamikasi Germaniyadan - 23%, Avstriya, Gollandiyadan - 21%, Italiya, Shvetsiyadan - 16%, Buyuk Britaniya, Avstraliya - 13%, Kanada - 10%, Yaponiyadan - 7% dan oqimning sezilarli darajada o'sishini ko'rsatmoqda. ... Mutlaq ma'noda kiruvchi turizm bo'yicha etakchilar Germaniya, Buyuk Britaniya, AQSh, Frantsiya kabi MDHdan tashqari mamlakatlar edi. An'anaviy ravishda dam olish maqsadida sayyohlik safarlariga kelsak, Ispaniya (47%), Avstriya (22%), Gollandiya (16%), Isroil (15%), Italiya (12%), Kanadadan sayohatlarning o'sish sur'atlari e'tiborni tortmoqda. (13%), Norvegiya (10%), Avstraliya (34%). Mamlakatimizga asosan ushbu mamlakatlardan sayyohlar madaniy-ma'rifiy maqsadlarda tashrif buyurishadi. Biroq, dam olish maqsadida chet ellik sayyohlarning umumiy soni 8 foizdan kamaydi, bu rag'batlantiruvchi bo'lishi mumkin emas, chunki mamlakatimizga keladigan sayyohlik oqimining pasayishi 2006 yildan buyon sodir bo'la boshladi. Bu, avvalambor, mamlakatda xizmatlar narxlarining ko'tarilishi, shuningdek, turistik sinfdagi mehmonxonalar sonining kamayishi hisobiga mehmonxonalar narxlarining keskin o'sishi bilan bog'liq bo'lib, natijada ular Rossiyaga sayohat qilish paytida sayyohlarga taqdim etiladigan xizmatlar to'plami narxining sezilarli darajada ko'tarilishi kuzatildi (2-diagramma). 



Quyida 2007 yilning birinchi choragidagi xizmatlar bo'yicha qiziqarli statistik ma'lumotlar keltirilgan. "Rosturizm" tomonidan o'tkazilgan turistik xizmatlar, shuningdek, mehmonxonalar va shunga o'xshash turar-joy binolari xizmatlari bo'yicha 2007 yilning birinchi choragidagi statistik ma'lumotlarni tahlil qilish quyidagilarni ko'rsatdi. 
2007 yilning birinchi choragida mehmonxonalar va shu kabi turar joy binolari tomonidan ko'rsatiladigan xizmatlar hajmi 2 743 801,3 ming rublga oshdi. 2006 yilning shu davriga nisbatan va 17 819 632,7 ming rublni tashkil etdi. 2007 yilning birinchi choragida turistik xizmatlarning umumiy hajmi 7 822 621,0 ming rublni tashkil etdi, bu 2006 yilning yanvar-martiga nisbatan 13,5 foizga ko'pdir. Hajmi tarkibida pullik xizmatlar 2007 yil birinchi choragida mehmonxonalar xizmatlari va shunga o'xshash turar-joy binolarining aholiga nisbatan ulushi 2006 yilning birinchi choragiga nisbatan deyarli o'zgarmadi va 2,5 foizni tashkil etdi (barcha xizmat turlarining). 2007 yilning birinchi choragida aholiga pullik xizmat ko'rsatish hajmining tarkibidagi turistik xizmatlarning ulushi ham amalda 2006 yilning shu davri darajasida saqlanib qoldi va 1,1% ni tashkil etdi (barcha xizmat turlari bo'yicha). 2006-2007 yil yanvar-mart oylarida aholiga pullik xizmatlar ko'rsatish hajmi to'g'risidagi ma'lumotlar. quyidagilarda keltirilgan (3-jadval). Jadval 3. Aholiga pullik xizmatlar turlari bo'yicha turlari. Yuqorida keltirilgan statistik ma'lumotlardan xulosa qilishimiz mumkinki, 2006 yilga nisbatan Rossiya turizm sanoatida pullik xizmatlar hajmi sezilarli darajada o'sdi va 2007 yilning birinchi choragida sodir bo'lgan tiklanish bizni yangi ijobiy ko'rsatkichlar bilan davom ettiradi, shuning uchun Hech bo'lmaganda har bir sayyohga keladigan daromad bo'yicha (taxminan 580 dollar) Rossiya global o'rtacha ko'rsatkichdan (850 dollar) sezilarli darajada ortda qolmoqda, biroq shu bilan birga u turizmni rivojlantirish bo'yicha etakchilar guruhidagi qator mamlakatlardan, jumladan Gonkong, Meksika va hattoki oldinda. Frantsiya. Shu bilan birga, ushbu parametr bo'yicha Rossiya Federatsiyasi Markaziy va mamlakatlari uchun o'rtacha ko'rsatkichdan ancha yuqori Sharqiy Evropaning... Shuni ta'kidlash kerakki, ushbu ko'rsatkich Rossiyaning tizimdagi rolini tavsiflash uchun hal qiluvchi emas xalqaro turizm... Uning ahamiyati asosan uchta omilga bog'liq: 

Sayyohlarni qabul qiluvchi mamlakatga va orqaga etkazib berish bilan bog'liq transport xarajatlari (bu Okeaniya uchun ushbu ko'rsatkichning bunday yuqori bo'lishiga asosiy sabab bo'lgan havo qatnovining yuqori xarajatlari); Qabul qilayotgan mamlakatda narx darajasi (masalan, Skandinaviya mamlakatlarida sayyohlarning oziq-ovqat, transport va hokazolarga kunlik shaxsiy xarajatlari, masalan, Gretsiya yoki Ispaniyaga qaraganda uch baravar yuqori); Bir safar davomida sayyohga taqdim etiladigan xizmatlarning jozibadorligi va darajasi. Hozirgi vaqtda Rossiyada chet ellik sayyohlar oqimini maksimal darajada oshirishning asosiy vazifasi turibdi, shuning uchun ekskursiyalar narxi va tegishli xarajatlar darajasining oshishi, xususan, Rossiyaga turistik xizmatlarning potentsial iste'molchilarini jalb qilishdan ko'ra qo'rqitishi mumkin. Aksincha, umuman turizmni rivojlantirishning hozirgi bosqichida va xususan, kirish turizmida "o'ziga xos daromad" ko'rsatkichini keskin oshirishga intilish kerak emas. Bunday vazifani keyingi bosqichlarda, mamlakatda raqobatdosh turistik infratuzilma yaratilganda va Rossiyaga tashrif buyurganida qo'yish mumkin. chet el fuqarolari nazarida, masalan, Frantsiyaga ekskursiya safari kabi qiziqarli va obro'li deb qaraladi.Bunday vaziyatda, biz allaqachon mamlakatda kiruvchi turizm manbalarini diversifikatsiya qilishning maqsadga muvofiqligi haqida gaplashishimiz mumkin (asosan ulushning oshishi hisobiga) G'arbiy Evropa, Shimoliy Amerika va Sharqiy Osiyo), shuningdek, ushbu xizmatlar narxlarining mos ravishda oshishi bilan sayyohlarga ko'rsatiladigan xizmatlar sifatini sezilarli darajada yaxshilaydi. Shunga qaramay, yaqin kelajakda Rossiyaga sayyohlik sohasida etakchi turistik mamlakatlar va ushbu ulkan bozorning nisbatan yangi ishtirokchilarining tobora kuchayib borayotgan raqobati duch kelishi aniq. 
UNWTO Tourism: Panorama 2020 hisobotida keltirilgan prognozlarga ko'ra, 2010 yilga kelib dunyoga xalqaro sayyohlik kelganlarning umumiy soni 1 milliard kishidan oshadi va 2020 yilga kelib 1,6 milliardga yaqinlashadi. Shunday qilib, 2005 yilgi ko'rsatkichdan deyarli ikki baravar ko'p. Ta'kidlash joizki, uzoq muddatli istiqbolda xalqaro sayyohlar sonining dinamikasi alohida makroregiyalar darajasida jiddiy tebranishlarga duch kelishi mumkin, bu tabiiy ofatlar, epidemiyalar, keng ko'lamli terroristik hujumlar xavfi kabi omillarning ta'siri bilan bog'liq. UNWTO hisobotida ta'kidlanishicha, uzoq muddatli istiqbolda ushbu omillarning ta'siri asosan bartaraf etiladi va bu sayyohlik oqimining sezilarli darajada ko'payishini ta'minlaydi. Xalqaro sayyohlik kelishining umumiy sonining obshchegodan ko'prog'i mintaqaviy turizmga to'g'ri keladi, taxminan 25% shaharlararo sayohatga to'g'ri keladi. (mintaqalararo turizm) .WTTC o'nta mamlakat ro'yxatini taqdim etdi, t uristik sektori, ehtimol 2007 - 2016 yillarda. eng yuqori sur'atlarda rivojlanadi (4-jadval). Jadval 4 2007 - 2016 yillarda xalqaro turizmni rivojlantirish bo'yicha etakchi mamlakatlar Ushbu ro'yxatga kelgusi davrda iqtisodiyoti prognozlar bo'yicha eng tez sur'atlarda o'sadigan mamlakatlar (Xitoy, Hindiston, Vetnam) yoki iqtisodiy nuqtai nazardan turizmni jadal rivojlantirish masalasi kiritilgan davlatlar kiritilganligi juda muhimdir. "Hayot-o'lim" (Albaniya, Chernogoriya, Kambodja, qisman Ruminiya va Xorvatiya) .Rusiyaning ushbu ro'yxatga kiritilmaganligini ma'lum darajada ushbu ikki shartga javob bermasligi bilan izohlash mumkin. 


Turizm haqli ravishda yuqori rentabellikga ega va davlat iqtisodiyotining jadal rivojlanayotgan sohasidir. Mamlakatdagi valyuta manbai sifatida bu davlatning to'lov balansiga ta'sir qiladi, xalqaro turizm madaniy va ijtimoiy sohaga ham ta'sir qiladi. Iqtisodiyotning eng muhim sohalaridan biri bo'lgan turizm to'g'risida gapirganda quyidagi rasmiy ma'lumotlarni keltirish kerak: YuNVTO va Rossiyadagi Federal turizm agentligining ekspert baholariga ko'ra turizmning YaIMdagi ulushi 2% ni tashkil qiladi. 2013 yilning birinchi yarmida allaqachon xorijiy fuqarolarning Rossiyaga kirishi 2012 yilga nisbatan 11 foizga oshgani aniq (2012 yilda 13 154 723 kishi va 2013 yilda 14 651 487 kishi). Ularning aksariyati Ukraina (3 252 239 kishi), O'zbekiston (1 716 362 kishi) va Qozog'iston (1 708 500 kishi) fuqarolari bo'lganlar. Ammo to'g'ridan-to'g'ri turizm maqsadida, 2013 yilning birinchi yarmida Rossiyaga 1.049.487 ming kishi kelgan. 2012 yilning shu davrida 993,383 sayyoh qayd etilgan bo'lib, 6 foizga o'sish kuzatilmoqda. Turizm maqsadida bizga ko'pincha Germaniya (142,731 kishi), Xitoy (129,846 ming) va AQSh (67,576 ming) dan odamlar murojaat qilishadi. Turizmni rivojlantirishga qiziqish ko'plab mamlakatlarda har yili o'sib bormoqda va Rossiya ham bundan mustasno emas. Afsuski, Rossiyada turizm, masalan, Chexiya, Bolgariya, Frantsiya, Misr, Tailand va boshqa qator mamlakatlarda turizm kabi rivojlangan emas. Xo'sh, kelishuv nima? Rosstat-ning Rossiya fuqarolarining MDHdan tashqaridagi mamlakatlarga kirishi to'g'risidagi rasmiy ma'lumotlarini tahlil qilgandan so'ng, ayrim mamlakatlar misolidan foydalanib, bir qator xulosalar chiqarish mumkin. Keling, ko'rib chiqish uchun Polsha, Chexiya va Germaniya kabi mamlakatlarni olaylik. 2000-yillarning boshlarida Rossiyada chiquvchi turizm nafaqat tezlashib borar edi va odamlar sayohatning turli usullarini: temir yo'llar, avtomobil yo'llari, havo yo'llarini o'zlashtirmoqdalar. Rosstat ma'lumotlariga ko'ra, 2000 yilda Polshaga 1 million 755 ming, Chexiyaga 90 ming va Germaniyaga 450 ming sayohat bor edi. Bunga Polshaga viza berilganligi sabab bo'lgan rossiya fuqarolari U erga Germaniya yoki Chexiyaga qaraganda ancha osonroq edi, shuni ham ta'kidlash kerakki, Polsha eng yaqin mamlakatdir, ya'ni siz unga nafaqat havo yoki temir yo'l xizmatlari orqali, balki avtoulov orqali ham borishingiz mumkin. 2003 yilda Polsha va Germaniya o'rtasida avtoulov qurilishi boshlandi va ekskursiya byurolari tobora kuchayib bordi, Germaniyada turli xil ekskursiya dasturlari ixtiro qilindi, masalan "Bonn va Dyusseldorfga ekskursiyalar", "Gent va Bryuggega ekskursiyalar", bu esa yana ko'payishiga olib keldi. sayyohlar, 2000 yilga nisbatan 56 foizga o'sdi. 2004 yilga kelib sayyohlarning o'sishi yana o'sdi, ammo bu safar Germaniyaning yirik shaharlarida mehmonxona sektori rivojlanishi tufayli. Agar 2003 yilda 790 ming sayohat bo'lgan bo'lsa, unda 2004 yilda u 35 mingga ko'paygan! Yuqorida aytib o'tilganlarga asoslanib, xulosa qilishimiz mumkin: sayyohlar eng sezgir va qulaylikni talab qiladi. Qulay sharoit nafaqat yashashda, ya'ni mehmonxonada bo'lishi kerak, balki quyidagi muhim omillarni ham hisobga olish kerak: rivojlangan transport infratuzilmasi, sayyohning barcha afzalliklariga javob beradigan eng yaxshi taklifni tanlay oladigan professional yo'riqchining mavjudligi. Germaniya misolida Chexiya 2004 va 2005 yillarda mamlakat bo'ylab turli xil sayyohlik turlari (ekskursiya, gastronomik, tibbiy va boshqalar) bilan bir qator ekskursiya dasturlarini ishlab chiqdi va bir qator marketing o'zgarishlaridan so'ng Praga eng sirli shaharga aylandi va Karlovi Vari bu sohada etakchi o'rinni egallay boshladi. davolash. Rosstatning statistik ma'lumotlaridan ko'rinib turibdiki, sayyohlar oqimi 2000 yilga nisbatan 45 foizga oshgan. 
Polsha davlatini belgilash juda muhim, 2003 yildan so'ng ushbu mamlakatga turizm maqsadida to'g'ridan-to'g'ri kelgan sayyohlar oqimi keskin pasayishni boshladi, 2004 yilga kelib sayyohlar oqimi 52 foizga kamaydi. Tabiiyki, bu pasayishning sababi sayyohlarning Polshaga qiziqishi yo'qligi edi. Mamlakat o'zining infratuzilmasini, xususan, mehmonxona sektorini hech qanday rivojlantirmadi va diqqatga sazovor joylarni rivojlantirish ham bo'lmagan. Va 2005 yilga kelib, hozirgi kunga qadar Polsha rivojlangan turizm sektoriga qaraganda ko'proq tranzit hududi hisoblanadi. So'nggi paytgacha Rossiyaning xalqaro turizmda ishtirok etishi sanoati rivojlangan mamlakatlarning fonida deyarli sezilmay qoldi. Xorijiy mamlakatlar turizmni rivojlantirishga qaratilgan aniq takliflarni ishlab chiqdilar va amalga oshirmoqdalar. Rossiya uchun marketing dasturini ishlab chiqish bo'yicha chora-tadbirlar ko'rish juda muhim: noyob geografiya va madaniyat, joylar va urf-odatlar nuqtai nazaridan ega bo'lgan bu mamlakat diniy, sport, piyoda yurish, ot sporti, daryo, madaniy, sog'liqni saqlash va ziyorat turizmiga ixtisoslashgan bo'lishi mumkin. Bugungi kunda Rossiya mehmonxonalar, transport, ekskursiya va sanatoriya va tibbiyot infratuzilmasini faol rivojlantirmoqda. Ammo Rossiyada turizmning istiqbollari haqida gapirganda, rivojlanishning asosiy omili - bu xalqaro miqyosdagi tadbirlarni yanada o'tkazishdir. 2014 yilgi qishki Olimpiya o'yinlari, 2018 yilgi FIFA Jahon kubogi, Krasnoyarskdagi qishki Universiada - 2019 - bu tadbirlar qiziqishni kuchaytiradi va mamlakatimizga xorijlik sayyohlar oqimini ko'paytiradi. UNWTO ekspert bahosiga ko'ra, Rossiyaga 2020 yilga kelib keladigan sayyohlik oqimlari soni qariyb 47 million kishini tashkil qilishi kerak. chet elni rivojlantirish turizm 
Shunday qilib, turizm Rossiyada potentsiali to'liq ishga solinmagan iqtisodiyotning eng istiqbolli va daromadli sohalaridan biridir. Kirish va chiqish turizmining ijobiy muvozanatiga erishish uchun mamlakatimiz fuqarolari ichki diqqatga sazovor joylar va sayyohlik markazlariga tashrif buyurishga va o'rganishga intilib, nafaqat chet elga sayohat qilishning dastlabki maqsadini belgilab olishlari uchun ichki turizmni rivojlantirishni rag'batlantirish zarur; Ko'plab sayyohlik resurslariga ega bo'lish, munosib va qiziqarli hikoya, bizning mamlakatimiz jalb qilishga qodir ko'p miqdorda butun dunyo bo'ylab sayyohlar. Shunisi e'tiborga loyiqki, Rossiyada sayyohlik bozorining rivojlanish dinamikasi, xususan, chet ellik sayyohlar sonining ko'payishi tendentsiyalari haqida gapiradi. VAK RF08.00.14 ixtisosligi 164 sahifalar soni 1-bob. Xalqaro turizmni rivojlantirishning nazariy va uslubiy asoslari. 1.1. Turizm tushunchasini talqin qilish xususiyatlari va uni milliy va xalqaro darajada tashkil etish shakllari. 1.2. Xalqaro turizmning xizmatlarning jahon savdosidagi o'rni. 2-bob. Rossiyada xalqaro va ichki turizmni rivojlantirish tendentsiyalari tahlili. 2.1. San'at darajasi turistik salohiyat Rossiya. 2.2. Chiqish turizmining tarkibi va istiqbolli yo'nalishlari. 2.3. Turistik xizmatlar eksporti va uni rivojlantirish istiqbollari. 2.4. Ichki turizm bozori faoliyatining tendentsiyalari. 3-bob. Xalqaro turizmni rivojlantirishning tashkiliy-huquqiy asoslari. 3.1. Iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlar tajribasi sharoitida Rossiyada turizmni rivojlantirishni davlat tomonidan tartibga solish va qo'llab-quvvatlash tizimi. 


Turizm biznesining o'ziga xosligi keng doiradagi aloqalar bilan bog'liq. Ushbu munosabatlar sayohat va dam olishni tashkil qilish jarayonida ishtirok etadigan shaxslarni o'z ichiga oladi. Mavjud munosabatlar shunchalik xilma-xilki, ular huquqiy tartibga solishning ma'lum bir murakkabligini keltirib chiqaradi. Har qanday alohida davlatda "sayyohlik agentligi - davlat", "sayyoh - davlat", "sayyoh - sayyohlik agentligi" tomonlarining munosabatlari tegishli qonunchilik bilan tartibga solinadi. Bunday qonunchilik ushbu tomonlarning munosabatlarining har qanday elementlarini to'liq qamrab olishi kerak. Bugungi kunga kelib, turizmni davlat tomonidan tartibga solishning tashkiliy jarayoniga bir nechta yondashuvlar mavjud. Shunday qilib, rivojlangan bozor iqtisodiyoti bo'lgan ko'plab mamlakatlarda davlat tomonidan tartibga solish umuman mavjud emas va bozor sub'ektlari o'zlari operativ tartibga solishni amalga oshiradilar. Turistik xizmatlar bozorini davlat tomonidan tartibga solish mavjud bo'lgan mamlakatlarda ikkita model qo'llaniladi - maxsus davlat organlari mavjud yoki tartibga solish ko'p tarmoqli organlar tomonidan amalga oshiriladi. Endi bir nechta mamlakatlarda davlat muassasalari qanday ishlashini ko'rib chiqamiz. 1. In Avstriya turizm sohasi Iqtisodiyot vazirligi tomonidan nazorat qilinadi. Shtatning sayyohlik imkoniyatlari 26 mamlakatda vakolatxonalari bo'lgan Avstriyaning Milliy turizm idorasi tomonidan reklama qilinadi. 2. In Buyuk Britaniya Turizmni to'g'ridan-to'g'ri turizmga mas'ul bo'lgan organ - Britaniyaning Nourist Authority (BTA) ga bo'ysunadigan Madaniyat, spektakllar va sport vazirligi boshqaradi. Ushbu tashkilot Buyuk Britaniyaga xorijiy sayyohlar oqimini jalb qilish bilan bir qatorda ichki turizmni rivojlantirish bilan shug'ullanadi. Bundan tashqari, ushbu tashkilot hukumat va turizm bilan shug'ullanadigan boshqa davlat idoralari bilan maslahatlashadi. Buning uchun ma'muriyat tashabbusi bilan reklama kampaniyalari mamlakat tashqarisida uning ofislari va vakillari tarmog'i orqali amalga oshiriladi. Ushbu maqsadlar uchun matbuot, radio, televizion kanallardan ham foydalaniladi. Ma'muriyat xalqaro konferentsiyalarni tashkil qiladi, xalqaro turizm masalalari bo'yicha konsalting va marketing xizmatlarini taqdim etadi va turli xil ma'lumot-ma'lumot materiallarini nashr etadi. Tashkiliy-huquqiy shakliga ko'ra, BTA tashqi bozorlarda an'anaviy faoliyat bilan bir qatorda bir qator pullik marketing va konsalting xizmatlarini ko'rsatadigan, seminarlar va ko'rgazmalar tashkil etadigan, chet el kapitali ishtirokida bir qator loyihalarni amalga oshiradigan, sayohatlar uchun qo'llanmalar, videofilmlarni nashr etadigan va sotadigan xususiy korxona muassasasidir. va boshqa reklama va axborot mahsulotlari. BTAga besh a'zodan va prezidentdan iborat bo'lgan direktorlar kengashi rahbarlik qiladi. Tashkilotning 300 ga yaqin xodimi bor, ularning uchdan bir qismi to'g'ridan-to'g'ri Londonda, qolganlari esa chet eldagi 26 vakolatxonada ishlaydi. BTA davlat byudjetidan zarur mablag'larning taxminan 68 foizini oladi. 3. In Germaniya turizm biznesini tashkil etish bilan Germaniyada turistik mahsulotni targ'ib qilish va mamlakatga sayyohlik oqimlarini ko'paytirish uchun mas'ul bo'lgan Iqtisodiyot vazirligining Milliy turizm qo'mitasi shug'ullanadi. Ushbu qo'mita vakillari dunyoning 27 mamlakatida faoliyat yuritmoqdalar. 4. In Isroil Turizm vazirligi ishlaydi. 2007 yilda ushbu tashkilotning byudjeti 150 million AQSh dollarini tashkil etdi. Ushbu mablag'lar dunyoning barcha mamlakatlarida taqdimot, ma'lumot, ko'rgazma faoliyati bilan bog'liq turli tadbirlarni moliyalashtirish uchun ishlatilgan. Shuningdek, ushbu mablag'larning bir qismi turli konferentsiyalarni o'tkazishga, konsalting xizmatlarini tashkil etishga, reklama materiallari va bukletlarni nashr etishga yo'naltirildi. 5. In Indoneziya sayyohlar huquqlarini himoya qilish sohasida keng vakolatlarga ega bo'lgan turizm bo'yicha maxsus bo'lim mavjud. Shunday qilib, mamlakatda turistik biznesning barcha korxonalari ustidan nazorat va nazoratni amalga oshiradigan turistik politsiya mavjud. Bundan tashqari, u chet ellik sayyohlar ishtirokchilariga aylanadigan nizoli vaziyatlarni hal qilishda bevosita ishtirok etadi. 6. In Italiya 1983 yilda turizm va mehmonxona sanoatini takomillashtirish va rivojlantirish to'g'risida qonun qabul qilindi. Qonun turistik biznesning mintaqaviy darajadagi asosiy boshqaruv organlarini va ularning ishlash tartibini belgilab beradi. Turistik korxonaning aniq ta'rifi va uni ro'yxatdan o'tkazish shartlari berilgan. Qonunda mehmonxona sanoatining tasnifi ham aniqlangan, turistik byurolar, transport va jamoat birlashmalariga turistik biznes bilan shug'ullanishga ruxsat berilgan bir qancha shartlar belgilangan. Bundan tashqari, qonun turizm sohasidagi mutaxassislarning faoliyatini tartibga soladi, turistik biznesni davlat tomonidan qo'llab-quvvatlash choralarini belgilaydi. Turizm faoliyati departamenti ishlab chiqarish faoliyati vazirligining tarkibiga kiradi. Bo'lim hududiy turizm ma'muriyatlari faoliyatini muvofiqlashtiradi, normativ va tarmoq hujjatlarini ishlab chiqadi milliy xarakter, statistik ma'lumotlarni o'rganadi va qayta ishlaydi. Kafedra o'zining xalqaro faoliyatida hukumatlararo bitimlar va boshqa xalqaro sayyohlik tashkilotlari bilan aloqalar yaratish bilan shug'ullanadi. Mahalliy ma'muriyatlarning vakolatlari keng xarakterga ega. Ular o'z hududlarida turistik faoliyatni litsenziyalashning barcha masalalari uchun javobgardirlar, mehmonxonalarni tasniflashni amalga oshiradilar, o'zlarining sayyohlik mahsulotlarini ichki va tashqarida reklama qilish va targ'ib qilish huquqiga egalar. Ammo shunga qaramay, asosiy rol Italiyaning xalqaro turizm bozoridagi vakolatxonasida Milliy turizm kengashi (ENIT) tayinlangan. Ushbu tashkilotning asosiy vazifasi reklama va axborot ishlarini tashkil etish, marketing tadqiqotlarini o'tkazish, xorijiy va mahalliy sayyohlik tashkilotlari harakatlarini muvofiqlashtirishdan iborat. ENIT turizm bo'limiga bo'ysunadi va uning faoliyati to'liq byudjet mablag'lari hisobidan moliyalashtiriladi. 7. In Ispaniya milliy darajadagi barcha turistik tadbirlar "Turizm sohasidagi vakolatlar to'g'risida" gi qonun va 1965 yil 14 yanvardagi "Xususiy turizm korxonalari faoliyati to'g'risida" gi farmon bilan belgilanadi. Milliy qonunlardan tashqari, o'n etti avtonomiyaning har birida turizm faoliyati to'g'risidagi qonun hujjatlari mavjud bo'lib, ularning asosiy qoidalari yuqoridagi qonunga muvofiqdir. Turizmga oid maqolalar turistik mahsulot sotuvchisi va turist o'rtasidagi munosabatlarni, shuningdek yuridik va jismoniy shaxslarning turistik biznes bilan shug'ullanishiga ruxsat berilgan qator shartlarni, sayyohlarga o'z xizmatlarini ko'rsatish tartibini tartibga soladi, shuningdek davlat nazorati choralarini va qoidabuzarlarga nisbatan sanktsiyalarni qo'llash tartibini nazarda tutadi. 1996 yil aprelda Ispaniya parlamenti "Sayohat to'g'risida" qo'shma qonuni tasdiqladi. Ushbu qonun huquq va majburiyatlarni aniq belgilab qo'ydi turizmni tashkil etishva turistik xizmatlarni iste'molchining o'zi. Qo'shma sayohat deganda uchta asosiy elementning kamida ikkitasini o'z ichiga olgan sayyohlik mahsuloti - tunash uchun turar joy, transport va boshqa har qanday turistik xizmatlar tushuniladi. Ushbu qonun turizm sohasidagi vazifalarning aniq taqsimlanishini ta'minlaydi va turistik mahsulot va turistik sayohatning turli jihatlarini aniqlab beradi. Ispaniyada turizmning barcha masalalari Iqtisodiyot vazirligiga bevosita bo'ysunadigan Savdo, turizm va kichik biznes bo'yicha davlat kotibiyati tomonidan ko'rib chiqiladi. Davlat kotibiyatidan tashqari, Iqtisodiyot vazirligiga quyidagi tashkilotlar ham bo'ysunadi: - ma'muriy masalalar va turizm biznesi sohasidagi davlat siyosatining umumiy yo'nalishlarini ishlab chiqish bilan shug'ullanadigan turizm bo'yicha markaziy boshqarma. - tarixiy ahamiyatga ega bo'lgan 83 ta mehmonxonani o'z ichiga olgan "Paradores" mehmonxonalar tarmog'i. - Madrid va Malagada joylashgan ikkita ko'rgazma va kongress markazlari hamda Ispaniyaning "Turespaka" turizm instituti. Iqtisodiyot vazirligining vakolatlari ancha cheklangan. Xizmatlarni sertifikatlash, litsenziyalash, turizm sohasi strategiyasini ishlab chiqish kabi muhim masalalar mahalliy hokimiyat organlariga tegishli. Ushbu tashkilotlar faoliyatini muvofiqlashtirish maqsadida Ispaniyada Turizmni rivojlantirish bo'yicha kengash tashkil etildi, uning tarkibiga barcha darajadagi hukumat vakillari, shuningdek, xususiy biznes vakillari kiradi. Ko'pgina hollarda Kengash qarorlari faqat maslahat xarakteriga ega. Ispaniyaning "Turespaka" turizm instituti chet ellik sayyohlarni jalb qilish bilan shug'ullanadi. Institut shuningdek, Ispaniyaning kurortlarini reklama qilish va chet ellarda reklama faoliyatini olib borish bilan shug'ullanadi. Institut faoliyati to'liq byudjet mablag'lari hisobidan moliyalashtiriladi. 8. davomida Frantsiya Turizm to'g'risidagi qonun ekskursiyalarni sotishga imkon beradigan shartlarni belgilaydi. Shuningdek, ushbu qonunga muvofiq yuridik va jismoniy shaxslar doirasi tashkil etildi, turistik xizmatlar deb hisoblanadigan xizmatlar ro'yxati taqdim etildi. Bundan tashqari, turistik firmalar, turli xil jamoat tashkilotlari, mahalliy turizm idoralari va jismoniy shaxslar uchun turistik faoliyatni amalga oshirishga imkon beradigan bir qator shartlar ishlab chiqilgan. Bu yerda u keladi qonun bilan belgilangan shaklda turistik faoliyat bilan shug'ullanish uchun rasmiy ruxsat olish imkoniyati to'g'risida. Ushbu Qonunning maxsus qismida iste'molchi va turizm xizmatlarini ishlab chiqaruvchi o'rtasidagi barcha munosabatlar qayd etiladi. Shuningdek, u xizmatlarni sotuvchi va xaridorning shartnomada majburiy bo'lishi kerak bo'lgan asosiy huquq va majburiyatlarini belgilaydi. Qonun turistik mahsulot sotuvchisining u ko'rsatadigan xizmatlar sifati uchun javobgarlik choralarini tartibga soladi. Bundan tashqari, Qonunda qonunni buzganlik uchun javobgarlik va buzuvchilarga nisbatan sanktsiyalar hamda nazorat mexanizmi ko'zda tutilgan davlat tashkilotlari yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan ushbu Qonunga bo'ysunadigan faoliyatni amalga oshirish uchun. Transport va jamoat ishlari vazirligi turizm faoliyatini tartibga solish bilan shug'ullanadi. Uning tarkibiga turizm bo'yicha davlat kotibiyati va turizm idorasi kiradi. Ushbu organlar turistik sanoatni boshqarish va tartibga solish, investitsiyalar va turistik biznes sohasidagi xalqaro aloqalar bilan shug'ullanadi. Bundan tashqari, hanuzgacha sayyohlik faoliyatini boshqarishda maslahat ovozi bilan qatnashadigan bir qator organlar faoliyat yuritmoqda: - Transport va jamoat ishlari vazirligi huzuridagi Turizm kengashi. - shaharlarning ekologiyasi va ko'kalamzorlashtirilishi bilan shug'ullanadigan Frantsiya farovonligi bo'yicha milliy qo'mita. - Ta'tilga sayohat bo'yicha milliy agentlik. - Frantsiya turizm muhandisligi agentligi va turizm biznesida marketing tadqiqotlari va statistikasi uchun mas'ul bo'lgan Milliy turizm kuzatuv kengashi. Shuningdek, mintaqaviy darajada markaziy ijro etuvchi hokimiyat vakillari bor, ularning vazifalariga turizm sohasini rivojlantirish masalalarini hal qilish kiradi va prefektlarga bevosita bo'ysunadi. Ushbu vakillarning faoliyati asosan turizm sohasidagi mahalliy tashabbuslarni muvofiqlashtirishga qaratilgan. Maison de la France assotsiatsiyasi, 1987 yilda diqqatga sazovor joylar ma'muriyati, sayyohlik agentliklari va mahalliy ma'muriyatlar o'rtasidagi sheriklik shartnomasi natijasida tashkil etilgan bo'lib, Frantsiyaning xalqaro bozorda turistik yo'nalish sifatida obro'sini targ'ib qilmoqda. Ushbu tashkilotning faoliyati qisman davlat byudjetidan moliyalashtiriladi, bu 60% ni tashkil etadi. 9. In Finlyandiya turistik faoliyat "Ekskursiyalarni sotish huquqiga ega bo'lgan sub'ektlar to'g'risida" va "Turlar va sayyohlik faoliyati bilan shug'ullanish to'g'risida" gi qonunlar bilan tartibga solinadi. Ushbu qonunning qabul qilinishiga Finlyandiyaning Evropa Ittifoqiga qo'shilishi va Finlyandiya qonunlarini Evropa Ittifoqi talablariga muvofiqlashtirish zarurati sabab bo'ldi. Ushbu qonunlar mijoz va sayyohlik agentligi o'rtasidagi turni sotish bo'yicha munosabatlarni, shuningdek yuzaga kelgan nizolarni hal qilish tartibini tartibga solgan. 1995 yil mart oyida Finlyandiya hukumati "Turistik faoliyat bilan shug'ullanish to'g'risida" farmon qabul qildi. Ushbu farmonda sayyohlik faoliyati bilan shug'ullanish uchun ro'yxatdan o'tishda zarur bo'lgan asosiy ma'lumotlar keltirilgan. Odatiy savollardan tashqari, ushbu kompaniya xorijiy sayyohlik kompaniyasi uchun vositachi ekanligini ko'rsatib berish kerak edi. 


10. In Amerika Qo'shma Shtatlari Birinchi AQSh Xalqaro turizm to'g'risidagi qonun 1961 yilda qabul qilingan. Ushbu qonun AQSh Federal Savdo Departamenti tarkibida faoliyat yuritgan Sayohat va turizm ma'muriyatini (TTA) yaratishni nazarda tutgan. Birozdan keyin, 1981 yilda Milliy turizm siyosati to'g'risida qonun qabul qilindi. 1992 yil may oyida "Turizm siyosati va eksportni rivojlantirish to'g'risida" gi qonun qabul qilindi va APTga quyidagi vazifalarni yukladi: AQSh manfaatlari nuqtai nazaridan davlat turistik siyosatini muvofiqlashtirish, turizm faoliyati statistikasini yuritish, turizm bozorini o'rganish, shtatlar, okruglarni qo'llab-quvvatlash , shaharlar va qishloq joylar, turizmni rivojlantirish dasturini boshqarish. Federal darajadagi Turizm faoliyatini tartibga solish milliy agentligidan tashqari, AQShning har bir shtatida turistik biznesni rivojlantirish uchun mas'ul bo'lgan tegishli xizmat mavjud. Ko'pgina hollarda, bu turizm biznesining tizimli o'sishi va har tomonlama rivojlanishi muammolarini hal qilish bilan shug'ullanadigan Savdo, tijorat va turizm agentligi. Shuningdek, u turizmni targ'ib qilish uchun reklama va axborot dasturlarini tashkil qiladi va turizm sanoatining holati va rivojlanish istiqbollarini tahlil qilish bo'yicha ilmiy-tadqiqot ishlarini olib boradi. 1996 yilda AQSh Kongressi sayyohlik biznesining rivojlanishiga hissa qo'shgan yana bir qonunni qabul qildi. 1997 yildan boshlab yangi Federal sayyohlik tuzilmasi ish boshladi - Milliy tashkilot Turizm (YO'Q). Ushbu Qonunda ta'kidlanishicha, agar Yaqin kelajakda Jahon turizm bozorida Amerika Qo'shma Shtatlarining ulushi ko'paymasa va chet ellik sayyohlar oqimini ko'paytirmasa, u tarqatib yuboriladi. 11. In Shveytsariya barcha turizm masalalari eng yirik milliy reklama agentligi bo'lgan Markaziy turizm idorasi (KTM) tomonidan ko'rib chiqiladi. Evropa Ittifoqida 1990 yil iyun oyida Evropa Ittifoqining Direktivasi qabul qilindi, u turistik xizmatlarning mazmuni va umuman turistik mahsulotlarning barcha masalalarini tartibga soladi. Iste'molchilarning huquqlarini himoya qilish uchun ushbu yo'riqnoma turistik kompaniya va turist o'rtasidagi shartnomalar matnlarini yagona tarkibga keltiradi, shuningdek barcha sharoitlarni, o'zaro huquqlarni, majburiyatlarni va kafolatlarni nazarda tutadi. 
Источник: https://kvartiraidoma.ru/uz/beauty/sovremennoe-sostoyanie-i-perspektivy-razvitiya-mezhdunarodnogo-turizma-opyt.html