Turizm va mehmonxona xo’jaligi” kafedrasi o’zbekiston iqtisodiyoti fani bo’yichA

Asl metallar. Oltin va kumush ana shunday metallar jumlasiga kiradi. O‘zbekistonda tarkibida oltin va kumush mavjud bo‘lgan 30 dan ortiq ruda konlari aniqlangan.

O‘zbekistonda oltin qazib olish ishlari juda uzoq vaqtlardan buyon ma’lum. Qadimgi Buxoroda zarb etilgan oltin tangalar va turli-tuman zargarlik buyumlari xorijiy yurt bozorlarida almashuv vositasi vazifasini bajarib kelgan. Movarounnahrdagi behisob oltin konlaridan arablar, yunonlar, keyinchalik ruslar ham xabardor bo‘lishgan. Tarixning otasi Gerodot bu haqida shunday yozgani ma’lum: «Ular (ikki daryo oralig‘ida yashovchi xalqlar) oltin serobligidan temir va kumushni aslo ishlatmaydilar». Mamlakatimizda Oltintepa, Oltintopgan, Zarafshon degan nom va manzillarning o‘zi ham bu joylarning oltin qazib olish markazlaridan biri ekanligidan darak beradi.

Oltin – noyob metall. U yer ostida ham, namlikda ham o‘z xususiyatini yo‘qotmaydi. Oltinni izlab topish, uni boshqa tog‘-kon jismlaridan ajratib olish juda ko‘p mehnat sarfini talab qiladi. Ular ko‘pincha qotgan shag‘al toshlar, qumlar orasida uchraydi. Oltin konlari bir necha yuz million yillar oldin hosil bo‘lgan, degan taxminlar bor. U uran kabi boshqa kon rudalari bilan ustma-ust yoki yonma-yon uchraydi. Oltin keyingi davrlarda, pul va zargarlik, tish protezi sohasidan tashqari, elektronika-kompyuter ishlab chiqarishda va atom reaktorlarida qo‘llana boshladi.

Qurama tog‘ tizmalarida yirik kumush konlari topilgan. Toshkentoldi mintaqasida kumush hozir katta miqdorda ajratib olinmoqda. Qizilqumda kumush ishlab chiqarishni ko‘paytirish borasida katta tadbirlar amalga oshirilmoqda. Oltindan keyin turadigan bu asl mineral xomashyoning sanoat va iste’mol ahamiyati hammaga ma’lum.