Turizm va mehmonxona xo’jaligi” kafedrasi o’zbekiston iqtisodiyoti fani bo’yichA

Surxondaryo iqtisodiy rayoni O‘zbekistonning eng janubiy qismida joylashgan bo‘lib, ma’muriy jihatdan Surxondaryo viloyatini o‘z ichiga oladi. Mintaqa maydoni 20,8 ming kv. km. ni tashkil etadi. Bu esa respublika maydonining 4,6 foiziga teng. Mintaqada 2017-yil boshida 2462,3 ming kishi yoki respublika aholisining 7,6 foizi istiqomat qildi.

Rayonning o‘ziga xos geografik holati (deyarli hamma tomoni tog‘lar bilan o‘ralgan) uning iqtisodiyotiga o‘z ta’sirini ko‘rsatgan. Iqlimi subtropiklarga yaqin bo‘lganligi sababli rayon paxta, subtropik mevalar, ertangi sabzavot yetishtirishga ixtisoslashgan. Sanoati ko‘mir (Sharg‘un toshko‘mir koni), neft va gaz qazib olish (mahalliy iste’mol uchun) asosida rivojlangan. Surxon – Sherobod cho‘lida yangi yerlarni o‘zlashtirish asosida bu hududlarni paxtachilik, eksport yo‘nalishidagi subtropik mevachilik va ertagi sabzavotchilik rivoj topgan. Aniqlangan foydali qazilmalar konlarini o‘zlashtirish bu hududda kon sanoatini va rangli metallurgiyani rivojlantirish imkoniyatlarini yaratdi. Xodiza, Sharg‘un – Sariosiyo (rangli metallar, ko‘mir, qurilish materiallar), Boysun (toshko‘mir, tabiiy gaz, qurilish materiallari) sanoat bog‘lamlari shakllandi. Termiz shahrida va tuman markazlarida asosan yengil va oziq-ovqat sanoati korxo­nalari rivojlandi.

2016-yilda mintaqa O‘zbekistonda ishlab chiqarilgan YIM hajmining 6,0 foizini, sanoat mahsuloti hajmining 2,0 foizini, yalpi qishloq xo‘jaligi mahsulotlarining 8,8 foizini, asosiy kapitalga kiritilgan investitsiyalarning 4,0 foizini, qurilish ishlarining 4,0 foizini yaratdi. Shuningdek, mintaqaga respublika tashqi savdo aylanmasining 2,0 foizi, iqtisodiyotda band bo‘lganlarning 7 foizi, chakana savdo aylanmasi hajmining 6,8 foizi to‘g‘ri keldi.