Turizm va madaniy meros xalqaro universiteti huzuridagi buxoro turizm va madaniy meros texnikumi

Birinchidan, kerakli rublni davlatlararo qarz sifatida, keyinchalik boylik yoki mahsulot bilan to‘lash sharti qo‘yildi.
Ikkinchidan, rublni olishdan oldin uning 50 % miqdoridagi AQSH dollari yoki 0‘zbekiston oltinini garovga qo‘yish talab qilindi.
Uchinchidan, 0‘zbekistonda muomalada bo‘lgan 1961— 1992- yilgi namunadagi pulni (rubl) yangi 1993- yil namu- nasidagi rublga uchga bir nisbati bilan almashtirish sharti qo‘yildi.
Oo‘rtinchidan, birorta shart bajarilmay qolsa, tovon puli to‘lash majburiyati belgilandi.
Beshinchidan, 0‘zbekiston Markaziy Banki Rossiya Markaziy Bankiga hisobot berishi, ya’ni tobe bo‘lishi kerak edi.
0‘zbekiston bunday shartlarga rozi bo‘lolmas edi, rozi bo‘lmadi ham. Shu boisdan muomalaga yangi milliy valuta kiri- tish ishigajiddiy kirishildi. O'zbckiston rahbariyati ..katta og'a" ning o'yinlariga qarshi oldindan chora-tadbirlar ko'rib qo'ygan edi. 1992- yildayoq muomalaga chiqarishga mo'ljallangan so'm- kupon nusxalari tayyorlab qo'yilgan cdi. Nihoyat. 1993- yil 1 noyabrda O'zbckistonda so'm-kupon muomalaga kiritildi. uning kursi oldin muomalada bo'lib kelgan rublga tenglashtirilgan edi. Shu yil noyabr oyi davomida aholi qoiidagi rubl namunasidagi pullarini jamg'arma banklari orqali so'm-kuponga almashtirish ta'minlandi. So'm-kupon joriy etilayotgan dastlabki paytlarda chetdan rubl oqib kelmoqda. degan mish-mishlar ko'paydi. Bo- zorda narxlar osmonga chiqdi. Ooshkent bozorlarida bir kg go'sht 25 ming so'm-kupongacha ko'tarildi. Hukumat buning oldini olish choralarini ko'rdi. Aholi ortiqcha tashvish. aziyat chekma- di. aksincha aholi. iqtisodiyot himoya qilindi. O'zbekiston rah- bariyati so'm-kuponlar asosida zarur tajriba orttirdi. haqiqiy milliy valutani joriy qilish tadbirlarini ko'rdi.
1993 yil 16- iyundagi ,,0‘zbekiston Respublikasining milliy valutasini muomalaga kiritish to‘g‘risida“ gi Prezidcnt farmoni va Vazirlar Mahkamasining qaroriga binoan 1994- yil 1- iyuldan boshlab milliy valuta — so'm muomalaga kiritildi. 1 so'm kursi 1000 so‘m-kuponga tenglashtirilgan holda joriy qilindi.
Milliy valuta — so'm O'zbekiston Respublikasi Markaziy bankining qiymati 1,3,5,10,25,50,100 so'm bo'lgan bank qog'oz pullari (banknotlar) holida muomalaga chiqarildi. Aholi qo'lidagi so'm-kuponlar jamg‘arma banklari orqali 1000 ga 1 qiymatda almashtirildi. Keyinroq 200, 500, 1000 so'mlik qog‘oz pullari ham muomalaga kiritildi. Shuningdek, qiymati har xil miqdordagi tangalar ham naqd pul holida muomalaga chiqarildi.
Milliy valutaning muomalaga kiritilishi mamlakatimiz hayoti- da muhim voqea bo‘ldi. 0‘zbekistonning xalqaro maydonda mavqeyi oshdi. o'zining pul-kredit. moliya siyosatini amalda mustaqil yuritadigan bo‘ldi. Bu iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirish uchun qulay imkoniyat yaratdi. 2003- vil 15- oktyabrdan boshlab, so‘m qisman konvertatsiyalanadigan valuta maqomiga ko'tarildi.
«0‘zbekiston Respublikasining Davlat Mustaqilligi asoslari to‘g‘risida»gi qonun g‘oyat katta ahamiyatga ega bo’lganligi uchun bu muhim hujjat haqida batafsil to‘xtash lozim. Mazkur qonun asosida 0‘zbekistonning huquqiy holati tubdan o'zgardi. 0‘z mohiyatiga ko'ra bu hujjat respublika uchun vaqtincha konstitutsiya rolini ham o‘ynaydigan bo'ldi. 17 moddadan iborat bu qonun suveren 0‘zbekiston Respublika- sining asosiy belgilarini aniqlab berdi.
1- moddada O'zbekiston Respublikasi o‘z tarkibidagi Qoraqal- pog'iston Respublikasi bilan birga mustaqil demokratik davlat. deb e'lon qilinadi.
2- moddada 0‘zbekiston Respublikasining xalqi suveren ekanligi va u respublika davlat hokimiyatining birdan-bir sohibi ekanligi haqida gapiriladi.
3- moddada O'zbekiston Respublikasi toMa davlat hokimiyatiga ega, o'zining milliy davlat va ma'muriy-hududiy tuzilishini, hokimiyat va boshqaruv idoralari tizimini mustaqil belgilash qonunlashtirildi.
5-moddada 0‘zbekiston Respuhlikasida Konstitutsiya, uning qonun- lari ustun ekanligi va davlat idoralarining tizimi, hokimiyatni qnnun chiqaruvchi, ijroiya va sud hokimiyatiga ajratish tartibi asosida ko rilganligi haqida gapirildi.
8 — 12 — 14-moddalar O'zbekiston mustaqilligining iqtisodiy asosla- rini izohlab berdi.
13- 14-moddalarda 0‘zbekistonning tashqi siyosiy aloqaiaridagi mustaqilligi sharhlandi
15- moddada 0‘zbekiston Respublikasi hududida inson huquqlari umumiy deklaratsiyasiga muvofiq holda respublika fuqaroligi joriy etilishi. u fuqarolar millati, elati. ijtimoiy kelib chiqishi, qaysi dinga mansubligidan qat'i nazar, bir xil huquqlarga egaligi va ular respublika Konstitutsiyasi va qonunlari himoyasida boMishlari qonunlashtirilgan.
16- moddada davlat ramzi boMgan gerb, bayroq va madhiya hamda davlat tili haqidagapirilsa, 17-moddada esa 0‘zbekistonning Qoraqal- pog'iston bilan munosabatlari xususida so‘z borib, O'zbekiston Qoraqalpog'istonning hududiy yaxlitligini tan olishi haqida Hkr yuritiladi, u O'zbekiston tarkibida ekanligi e'tirof etiladi (bu moddada 0‘zbekiston va Qoraqalpog'iston o‘zaro munosabatlari ikki tomonlama tenglik asosida tarkib topishi kerakligi qonunlashtiriigan). Shuningdek, bu moddada Qoraqalpog'iston Rcspublikasi O'zbekiston Respublikasi tarkibidan tegisbli qonunlar asosida chiqib ketishi mumkinligi ham e'tirof etilgan.
Bunday Qonunning qabul qilinishi mustaqillik davrida qo'lga kiritilgan yutuqlarning natijasi hisoblanadi. Bu esa huquqiy, iqtisodiy hamda ma'naviy-axloqiy munosabatlar natijasi sifatida muhim ahamiyatga ega.
Shuning uchun ham, ushbu Qonunga O'zbekiston SSR Oliy Kengashining |99!-yil 30-sentabr qarori bilan Konstitutsiyavjy maqom berildi. Jumladan, unda shunday deyiladi:
1. «0‘zbekiston Respublikasining Davlat Mustaqilligi asoslari to‘g‘risida» 1991-yil, 31-avgustida qabul qilingan O'zbekiston Respublikasining Qonuniga konstitutsiyaviy maqom berilsin.
2. 0‘zbekiston Respublikasi amaldagi Konstitutsiya moddalari «O^lzbekiston Respuhlikasining Davlat Mustaqilligi asoslari to‘g‘risida»gi Qonunning qoidalariga zid kelgan hollarda mazkur Qonunga amal qilinsin.
3. Konstitutsiya komissiyasi tayyorlanayotgan «Respublika Kons- titutsiyasining Davlat Mustaqilligi asoslari to‘g‘risida»gi Qonunning qoidalariga amal qilinsin.
Shu tariqa qonun larzida huquqiy jihatdan rasmiylashtirilgan 0‘zbekiston mustaqilligi bnrchaning dilini quvonchlarga to‘ldirdi. Toshkentdagi Podyomnik ishlab chiqarish birlashmasining ishchisi,21- saylov okrugidan 0‘zbekiston xalq deputati Botir Qosimov sessiya yakunida so'zga chiqib, shunday dedi:
«Yashirmayman, mustaqillik haqida gap-so‘z ko‘pedi-ku, lekin ish- ning amaliy qismiga kelganda siljish yo‘q edi. Nihoyat respublikamiz Oliy davlat hokimiyati juda muhim qonun, davlat mustaqilligi to'g'risidagi hujjatni qabul qildi. Endi rnana shu har birimizga quvonch va iftixor (uyg‘ularini olib kelgan qarorni amalda quwatlashimiz zarur».
Shu tariqa xalqimizning uzoq yillar kurashib, intilib qo‘lga kiritgan mustaqillik erki qonun bilan mustahkamlab qo'yildi.