Туризм, таълим ва и қ тисодиёт тармо қ лар

1-chizma.
AQSHda franchayzerlar sonining o`sishi. 
Franchayzing bo`yicha etakchi va dunyoning ko'plab mamlakatlarida franchayzing 
tizimlarini eksport qiluvchi mamlakat AQShdir. Franchayzing tizimlari orqali sotish, 
chakana savdoning qariyb 40% ni tashkil etadi bu bir trillion AQSh dollarini tashkil 
etadi. 1991-1993 yillardagi Louisville Universitetida o'tkazilgan tadqiqotga ko'ra 
iqtisodiyotda 
franchayzingdan 
foydalanish AQShning 
iqtisodiy 
inqirozdan qochishiga yordam berdi. Shu bois, Amerika Qo'shma Shtatlarining Kichik 
biznes ishlari bo'yicha idorasi franchayzingni davlat tomonidan qo'llab-quvvatlashni 
amalga oshiradigan tadbirkorlik faoliyatining ushbu shakliga alohida e'tibor beradi. 
Hozirgi vaqtda AQShning yalpi milliy mahsulotida franchayzing milliy 
boylikning 15 foizini tashkil qiladi. Ushbu yo'nalishning rivojlanishi franchayzing 
korxonalarining barqarorligini oshirish bilan izohlanadi. 1998-yilda Amerikada 1200 
nafar franchayzer bor edi; 2008 yilda Amerika Qo'shma Shtatlarida taxminan 
2.150 franchayzer va 665.000 franchayzilar mavjud. 
Hozirgi kunga kelib AQSHda franchayzing biznesni rivojlantirish va bozirga 
kirib borishning eng maqbul shakli sifatida keng rivojlanmoqda. 
Bugungi kunda franchayzing 80 dan ortiq mamlakatlarda mavjud. Bu sohadagi 
etakchi shubhasiz McDonald's, Subway, Pizza Hut, Burger King, Radio Shack kabi 
yirik franchayzer kompaniyalaridir. 
So'nggi o'n yilliklarda nafaqat amerikaliklar, balki Evropa, yapon, kanadalik va 
avstraliyalik franchayzorlar ham o'z davlatlari tashqarisida, ayniqsa, rivojlanayotgan 
mamlakatlarda o'z franchayzili tarmoqlarini jadal rivojlantirdilar. 
Ushbu kengayishga yordam beradigan omillar orasida tadqiqotchilar to'rtta 
asosiy omilni ajratib ko`rsatadilar: 
Birinchidan, so'nggi 30 yil davomida franchayzing xorijiy mamlakatlarda 
biznesni tashkil qilishning eng oddiy, eng qulay va amaliy usuli sifatida keng tan 
olingan. 
Ikkinchidan, xorijiy tovarlar va xizmatlar ko'pincha o'z mamlakatlari 
tashqarisida, xususan reklama orqali ma'lum qilishadi. Shunday qilib, ularni sotish 
uchun yaqin bozor mavjud, chunki iste'molchilar bu tovarlar va xizmatlar haqida 
ma'lumot olganlar. 
1998
2008
2014
2017
250842
665364
708973
744437
Franchayzilar

---

403 
Uchinchidan, franchayzerlarning milliy bozori shu qadar to'yintirilgan bo'lishi 
mumkinki, ularni o'z mahsulotlarini chet elda sotish imkoniyatlarini izlashga undaydi.
To'rtinchidan, xalqaro franchayzing rivojlanayotgan mamlakatlarda iqtisodiy 
rivojlanishni ta'minlaydi.