Turizm iqtisodiyoti va menegmenti

9.3. Овқат ва ичимлик таннархини ҳисоблаш усуллари
1950-йилнинг бошларига эътиборан меҳмонхона хўжаликларида татбиқ қилина бошланган фаол назорат тизимлари овқат ва ичимлик таннархларининг пасайишига имкон берган, ишчилар маошларидаги аҳамиятли кўпайишига нисбатан кўпайиш кўрсатмоқда. Овқат таннархи назоратининг 2 та аҳамиятли услуби мавжуд.
1. Хорват ва Хорват овқат таннарх тизими. Бу тизим меню ҳақидаги ҳар бир нарса таннархининг сотишлар билан алоқасига таянади.
2. Таннархларни пропорциялашга таянган назорат услуби. Бу услуб таннархларнинг ва овқат сотилишдан кейингисини эмас, олдинги даромадларнинг назорати учун қабул қилинган 2-3 кунлик вақтдаги жами фойда ва таннархни тахминан кўрсатади. Бу тизим 2 та асосий гуруҳда жамланади.
1. Сотишларнинг олдиндан тахминий ҳисобланиши.
2. Таннархларнинг олдиндан тахминий ҳисобланиши.
Тахминий сотишларнинг ҳисобланиши учун ҳамиша қайд қилиниши керак бўлган нарсалар қуйидагалар: Эрталабки нонушта, тушлик ва кечки овақтдаги иш ҳажми. Таблодан, махсус овқатлардан ва менюдан сотилган ҳажм миқдори. Тарих, кун ва қайси салонларнинг қўлланилгани, махсус воқеалар ва доимий мижозлар миқдори.
Овқат таннархини олдиндан назорат қилиш учун; Менюдаги ҳамма нарсанинг маълум жинси, миқдори, сифати кўрсатилиб стандарт буюртмалар юзага келтирилади ҳар бир меню учун стандарт рецептлар қилинади. Стандарт ошпазлик ва муомала усуллари қўлланилади. Овқат ва ичимлик назорат бюроси номини олган ва бошқарувни овқат ва ичимлик назоратчиси томонидан олиб борилган бир жавобгар томонидан қилинади. Назоратчи бевосита озиқ-овқат директорига бўйсунади. Вазифаси, ҳар хил бўлимлардан келган маълумотларни жамлаш, бу маълумотлардан ва олдинги даврлардаги ҳисоб дафтаридан фойдаланиб, келгуси даврлар учун тахмин қилиш ва тахминлар бўйича рўёбга чиққан натижаларни солиқтириб натижаларини бўлимларга етказишдир. Овқат ва ичимлик назоратида энг аҳамиятли муаммо келгуси даврларда корхонанинг турли сервис жойларида қанча кишига сервис кўрсатилишини тахмин қилишдир.
Овқат ва ичимлик назоратчиси тахминларнинг (сервис ҳисоби, сотиш даромади, овқат таннархи, таннарх фоизи) ёнида тахмин қилинган даврнинг рўёбга чиққан ҳисоб натижаларининг кунига боғлиқ, бўлимлардан ҳосил қилиб, тахминлар билан рўёбга чиққан сонларни қиёслайди ва келгуси давр учун янгидан тахмин қилади.