Turizm geografiyasi

Berlin marafoni
Bu 42 km yo'l bo'ylab Germaniya va xalqaro sportchilarni birlashtirgan dunyodagi eng muhim marafonlardan biri bo'lib, chiqish qirq yildan oshiq vaqtdan beri an'anaga aylanib bormoqda. Ushbu tadbir dunyodagi marafonchilar tomonidan katta hurmatga sazovor bo'lib, buning isboti uning qismidir Abbot Jahon marafoni Majyoki, dunyodagi eng muhim marafonlarni, shu jumladan Boston, Chikago, London, Tokio va Berlindagi marafonlarni birlashtirgan musobaqa.
2.2 Mintaqa turizmning iqtisodiyotdagi o’rni va ahamiyati
Bu mintaqadagi o’zgacha va yuksak darajada rivojlangan turizm iqtisodiyotda juda muhim rol o’ynaydi. Bu sohadan davlat hisobiga katta mablag’ kelib tushadi. Germaniya eng ko'p tashrif buyurgan sakkizinchi mamlakat dunyoda, 2012 yil davomida bir kecha davomida jami 407,26 mln. Bu raqamga chet ellik mehmonlarning 68,83 million tuni kiradi, 2009 yilda chet ellik sayyohlarning aksariyati Gollandiya, Buyuk Britaniya va Shveytsariyadan kelgan. Bundan tashqari, nemislarning 30% dan ortig'i o'z mamlakatlarida dam olishadi Sayohat va turizm bo'yicha raqobatbardoshlik to'g'risidagi hisobotlar, Germaniya 136 mamlakat ichida 3-o'rinni egalladi 2017 yil hisoboti, va dunyodagi eng xavfsiz sayohat yo'nalishlaridan biri sifatida baholanadi. 2012 yilda Germaniyaga 30,4 milliondan ortiq xalqaro sayyohlar tashrif buyurishdi va shu orqali mamlakatga 38 milliard AQSh dollaridan ziyod xalqaro sayyohlik tushumlari keltirildi. Ichki va xalqaro sayohat va turizm Germaniya YaIMga 43,2 mlrd. Bilvosita va kelib chiqadigan ta'sirlarni hisobga olmaganda, sanoat Germaniya yalpi ichki mahsulotining 4,5 foizini tashkil etadi va 2 million ish joyini qo'llab-quvvatlaydi (ish bilan bandlikning 4,8 foizi). ITB Berlin dunyodagi etakchi turizm hisoblanadi savdo yarmarkasi. So'rovlarga ko'ra, sayyohlarning Germaniyaga kelishining eng yaxshi uchta sababi bu Nemis madaniyati, tashqi ishlar va qishloq joylari va Germaniya shaharlari. Tarixi Germaniyada turizm ta'lim va dam olish uchun tashrif buyuradigan shaharlar va landshaftlarga qaytadi. 18-asr oxiridan boshlab shaharlarga o'xshash Drezden, Myunxen, Veymar va Berlin Evropaning katta to'xtash joylari edi Katta tur. Kurortlar va Dengiz bo'yidagi kurortlar Shimoliy va Boltiq dengizida (masalan, Rugia va Usedom orollar, Heiligendamm, Norderney va Silt orollar) ayniqsa, 19-asr va 20-asr boshlarida, dengiz kurortlarini shahar markazlari bilan bog'lash uchun asosiy poezd yo'llari qurilgan paytda rivojlangan. 1900 yilda Germaniyada kuchli hammom va dam olish sanoati paydo bo'ldi. Daryolar va tabiiy landshaftlarga yaqin (bo'ylab O'rta Reyn vodiy va Saksoniya Shveytsariyasi masalan) 19-asrdan boshlab ko'plab sog'lomlashtirish kurortlari, mehmonxonalar va dam olish maskanlari tashkil etilgan. Ikkinchi jahon urushi oxiridan beri turizm juda kengaydi, chunki ko'plab sayyohlar Germaniyaga Yevropa tarixi va xilma-xil nemis landshaftini his qilish uchun tashrif buyurishadi. Mamlakatda 14 ta xususiyat mavjud milliy bog'larshu jumladan Jasmund milliy bog'i, Vorpommern Lagoon Area National Park, Mürits milliy bog'i, Vadden dengizi milliy bog'lari, Xarz milliy bog'i, Hainich milliy bog'i, Saksoniya Shveytsariya milliy bog'i, Bavyera o'rmon milliy bog'i va Berxtesgaden milliy bog'i. Bundan tashqari, 14 ta Biosfera qo'riqxonalari, shuningdek, 98 tabiat bog'lari. Qishloq cho'ponlik aurasiga ega, katta shaharlarda ham zamonaviy, ham mumtoz tuyg'u namoyish etilmoqda. Kichik va o'rta shaharlar ko'pincha tarixiy ko'rinishini saqlab qolishdi va ajoyib me'moriy merosga ega eski shaharlarga ega - bu shunday nomlangan “Altstadt” nemis tilida.

Germaniya davlatiga tashrif buyurgan turistlar soni


Germaniyada ko’plab ko’rgazmalar o’tkaziladi. Jumladan, Germaniyaning poytaxti Berlinda 49-Xalqaro turizm birja ko’rgazmasi ochilgan. Mazkur ko’rgazmaga Turkiya bilan bir qatorda, jami 186 davlatdan jami 10 ming 96 shirkat qatnashdi. 3 ming kvadrat metrlik maydonda ochilgan Turkiya standida Turk Havo Yo’llari, mehmonxonalar, sayohat agentliklari, turistik shaharlar, uyushmalar, jamiyatlar, rivojlanish agentliklari va boshqa ishtirokchilar mamlakatning turli hududlari va turizm imkoniyatlarini namoyish qilingan. Turkiya standida 2016 yili Antaliyada o’tkaziladigan EXPO Xalqaro Botanika ko’rgazmasini reklama qilish maqsadida Turkiyadan daraxtning 83 turi va gulning 3185 xili, har bir turistik maskan uchun alohida loyihalashtirilgan orolchalar namoyish qilindi. Chanakkale g’alabasining 100 yilligi munosabati bilan hotira burchagi tashkil qilingan maydonda, “Dunyoning eng katta muzeyi Turkiya” nomli loyiha doirasida Madaniyat va turizm vazirligi tomonidan tayyorlangan rasm ko’rgazmasi ham ochiladi. Mazkur ko’rgazma 8 mart yakshanba kunigacha davom etgan.
Shuningdek, turistlar Germaniyaning turli xil shaharlariga qiziqishi katta. Masalan, Bonn — Germaniyadagi shahar, Shimoliy ReynVestfaliya yeri hududida, Reyn daryosining chap sohilida. Aholisi 412 ming kishi (1995). B. ga 1-asrda rimliklar asos solgan. 1273—1794 yillarda Kyoln kurfyurstlari qarorgohi. 1814 yil dan Prussiya tarkibiga kirgan. 1945—49 yillarda Germaniyaning Angliya okkupatsiya qilgan zonasida boʻlgan. 1949 yildan GFR poytaxti. 1989 yildagi siyosiy oʻzgarishlar tufayli GFR va Germaniya Demokratik Respublikasi qoʻshilib, birlashgan Germaniyaning federal poytaxti statuyey Bonndan Berlinga oʻtdi. Xorijiy davlatlar elchixonalari hozircha Bonn muhim transport yoʻllari tuguni. Reyn boʻyidagi port. Xalqaro aeroport bor. Sanoat korxonalari juda kam. Mavjud sanoat tarmoqlarining aksariyati isteʼmol mollari ishlab chiqaradi; elektrotexnika, rangli metall buyumlari, aniq mexanika, optika, farmatsevtika, mebel, keramika, yozuv qogʻozi, oziq-ovqat, tamaki korxonalari bor. Poligrafiya sanoati rivojlangan. Bonnda GFR savdo-sanoat palatasi, sanoat va moliya konsernlarining koʻpdankoʻp idoralari, madaniyat muassasalari va boshqa joylashgan. Bonn atrofida qoʻngʻir kumir qazib chiqariladi. Bonnda Germaniyadagi eng yirik oliy oʻquv yurti — Bonn universiteti, konservatoriya, Betxoven uymuzeyi, kutubxona bor. Roman sobori (11—13 a. lar), gotika uslubidagi SanRemigiy cherkovi (12741317), ratusha (1737) va boshqa meʼmoriy yodgorliklari saqlangan. Bremen — Germaniya yeri yoki erkin Ganza shaxri. Shimoliy Germaniya pasttekisligida, Vezer daryosining Shimoliy dengizga quyilish joyida, bir-biridan 65 km masofada joylashgan ikki shahar — Bremen va Bremerxafenni (avanport) oʻz ichiga oladi, bu ikki shahar oraligʻidagi yerlar quyi Saksoniya hududi tarkibida. Maydoni 404 km². Aholisi 680 ming kishi (1995). B.— Germaniya yerlarining eng kichigi. Maʼmuriy markazi — Bremen shahri. Bremenga 787 yilda yepiskop qarorgohi sifatida asos solingan. 11-asrda u "Shimoliy Rim" deb atalgan. 1358 yilda B. Ganza shaharlari ittifoqi aʼzosi boʻlgan. 1646 yilda Erkin imperiya shahri huquqini olgan. 1618—1648-yillardagi 30 yillik urushdan soʻng Bremen Shvesiya tarkibiga, 1715 yilda Gannoverga oʻtdi. Frankfurtmayn — Germaniyadagi shahar, Gessen yerida. Aholisi 644,7 ming kishi (1999). Transport yoʻllari chorrahasi. Mayn daryosi boʻyidagi port. Aeroporti xalqaro ahamiyatga ega. GFRning yirik moliyaviy, muhim savdo, sanoat va madaniyat markazi. Mashinasozlik (xususan, stanoksozlik, elektrotexnika, avtomobilsozlik, priborsozlik), rangli metallurgiya, kimyo va neft kimyosi, poligrafiya, tikuvchilik, koʻnpoyabzal, toʻqimachilik, oziq-ovqat sanoati korxonalari mavjud. Zargarlik buyumlari ishlab chiqariladi. Metropoliten bor. Atrofidagi shaharlar bilan yagona sanoat rnini tashkil qiladi. Gyote nomidagi universitet (1914), atom tadqiqotlari va boshka i.t. institutlari, Nafis sanʼat akademiyasi, badiiy int va boshqa bor. Shahar galereyasi, Gyote uymuzeyi, badiiy hunarmandchilik va boshqa muzeylar faoliyat koʻrsatadi. Shahar ilk bor 8-asr manbalarida tilga olingan. Franklar, germanlar va rimliklar ixtiyorida boʻlgan. 1866 yildan Prussiya tarkibida, 19-asrdan Germaniyaning yirik sanoat markazi. Meʼmoriy yodgorliklaridan Zaalxof saroyi — knyaz qarorgohi (12-asr), SanktBartolomeus sobori, ratusha va boshqa saklangan.
1815 yilda erkin shahar deb eʼlon qilindi. 1871 yildan Germaniya tarkibidagi erkin shahar. Iqtisodining poydevorini port xoʻjaligi, xalqaro savdo va yuqori texnologik mahsulotlar ishlab chiqarish tashkil etadi. Mamlakatning eng yirik dengiz portlari shu shaharlarda joylashgan, ular yuk ortish va tushirish jihatidan dunyoda yetakchi oʻrinni egallaydi. Bremerxafen portila yuklarning katta qismi konteynerlarda qabul qilinadi va joʻnatiladi. Bu portlarda dengiz kemalariga tezkorlik bilan xizmat koʻrsatiladi. Sanoatida kemasozlik yetakchi urin da. Aviasozlik va kosmonavtika sanoati hajmi jihatidan va bu sohalarda yangi texnologiyalarni yaratish va joriy etish boʻyicha muhim ahamiyatga ega. Avtomobilsozlik, elektrotexnika va oziq-ovqat sanoati korxonalari bor. Bremerxafenda Germaniya qutbni oʻrganish markazi joylashgan. Iqtisodining yana bir muhim tarmogʻi — turizm. Dunyoga mashhur kemasozlik muzeyi, institutlari, sanʼat maktabi bor. SanktPetri gotika sobori, Uygʻonish davrida qurilgan binolari bilan mashhur. Nyurnberg — Germaniyadagi shahar, Bavariya yerida. Pegnits daryosi va Lyudvig kanali boʻyida. Transport yoʻllarining muhim tuguni. Aholisi 486,4 ming kishi (1999). Mamlakatning yirik sanoat markazlaridan. Aeroport bor. Mayn-Dunay kanalidagi port. Elektrotexnika, stanoksozlik, anik, mexanika, kimyo, toʻqimachilik, koʻn-teri, oziqovqat, yogʻochsozlik, poligrafiya sanoati rivojlangan. Amaliy texnika va tasviriy sanʼat akademiyalari, universitet, i.t. markazlari, opera va drama teatrlari, muzeylar (jumladan, oʻyinchoklar muzeyi) bor. Meʼmoriy yod-gorliklar sakdangan. Metropoliten qurilgan. Nyurnberg qoʻlyozmalarda 1050 yildan tilga olingan. 1219 yildan erkin shahar. 14—15-asrlarda hunarmandchilik va savdoning yirik markazi bo’lgan.