Turdiyeva uljamolning nazariy mexanika fanidan fuko mayatnigi va mayatnik turlari mavzusida

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI

MAXSUS SIRTQI BO’LIMI

MEHNAT TA’LIM YO’NALISHI ____-GURUH TALABASI

TURDIYEVA ULJAMOLNING

NAZARIY MEXANIKA FANIDAN

FUKO MAYATNIGI VA MAYATNIK TURLARI MAVZUSIDA

TAYYORLAGAN

MUSTAQIL ISHI

TOPSHIRDI:____________________

QABUL QILDI:____________________

TERMIZ-2021

Mavzu: Fuko mayatnigi. Mayatnik turlari

Reja:

1. 
   Mayatnik haqida tushuncha
   
2. 
   Mayatnik harakatining dinamikasi.
   
3. 
   Fuko mayatnigi va tebranishlar.
   

Mayatnik  bu sobit nuqtadan (ideal holda massasiz) ipga osib qo'yilgan va tortishish kuchi tufayli tebranib turadigan, boshqa narsalar qatori olamni yopishtirib turadigan sirli ko'rinmas kuch (ob'ektiv).

Sarkaç harakati - ob'ektda tola, simi yoki ipga osilgan holda, u tomondan u tomonga sodir bo'ladigan harakat. Ushbu harakatga aralashadigan kuchlar tortishish kuchi (vertikal, Yerning markaziga qarab) va ipning tarangligi (ipning yo'nalishi) birikmasidir.

Oddiy mayatnik, garchi u ideal tizim bo'lsa ham, mayatnikning harakatiga nazariy yondashuvni amalga oshirishga imkon beradi. Oddiy mayatnik harakatining tenglamalari biroz murakkab bo'lishi mumkin bo'lsa ham, haqiqat shundaki, amplituda (TO), yoki harakatning muvozanat holatidan siljishi kichik bo'lsa, buni haddan tashqari murakkab bo'lmagan oddiy garmonik harakat tenglamalari bilan taqqoslash mumkin.




Oddiy garmonik harakat

Oddiy garmonik harakat davriy harakatdir, ya'ni o'z vaqtida takrorlanadi. Bundan tashqari, bu tebranish harakati muvozanat nuqtasi atrofida sodir bo'lgan tebranish harakati, ya'ni tanaga tatbiq etilgan kuchlar yig'indisining aniq natijasi nolga teng bo'lgan nuqta. Shunday qilib, mayatnik harakatining asosiy xarakteristikasi uning davri (T), bu to'liq tsiklni (yoki to'liq tebranishni) bajarish uchun vaqtni belgilaydi. Mayatnikning davri quyidagi ifoda bilan aniqlanadi: bo'lish, l = mayatnikning uzunligi; Y, g = tortishish tezlanishining qiymati.