Turbo-paskal dasturlash tili (6 soat) Reja: Turbo Paskal dasturlash tili haqida asosiy ma’lumotlar. Paskal haqida boshlang‘ich ma’lumotlar. Sodda dasturlar yozish. O‘tish, tarmoqlanish va tanlash buyruqlari. Sikllаrni tаshkil qilish

PASKAL MUHITIDA ENG KO‘P UCHRAYDIGAN XATOLIKLAR Dasturlarni EHM xotirasiga kiritish va bajarishda ayrim xatoliklarga yo‘l qo‘yilgan bo‘lishi mumkin. Qo‘yilgan xatoliklar xarakteri haqida Paskal kompliyatori standart axborotlar beradi. Ana shu axborotlarga qarab, yo‘l qo‘yilgan xatolikni aniqlab, bartaraf qilish lozim. Dasturda bitta ham xato qolmagandan keyingina uni EHM yordamida bajarib natijasini olish mumkin. Quyidagi jadvalda ana shunday xatoliklar ichida amaliyotda eng ko‘p uchraydigan xatoliklar, ularning mazmuni va bartaraf qilish yo‘llari tavsiya qilingan.

Paskal axboroti	xatolikning mazmuni	bartaraf qilish yo‘li
“ “ expested	“ ” o‘rtasida ko‘rsatilgan belgi etishmayapti	“ “ o‘rtasida ko‘rsatilgan belgini qo‘ying
Begin expested	begin o‘rniga boshqa xizmatchi so‘z kelgan	xizmatchi so‘zlarni to‘g‘ri qo‘ying
boolean expression expested	Mantiqiy ifodada o‘rniga kelgan	belgilarni to‘g‘ri qo‘ying.
Constant out of range	Ruxsat etilgan diapazondan chetga chiqilgan	ma’lumotlar tipning diapazoni doirasida bo‘lishini ta’minlang
dupliCate identifier	Identifikator ikki marta aniqlangan	identifikatorga boshqa nom bering
division by zero	nolga bo‘linish	bo‘luvchining nolga teng bo‘lmasligini ta’minlang
error in expression	qiymat berishda amal belgisi tushib qolgan	tushib qolgan belgini o‘rniga qo‘ying
file not found	izlangan fayl yo‘q	fayl adresining to‘g‘ri ekanligini tekshiring
invalid numeris format	kiritilgan ma’lumot tipiga o‘zgaruvchi tipi mos emas	o‘zgaruvchining tipiga mos keladigan qiymat kiriting
invalid qualifier	e’lon qilinmagan massiv elementidan foydalanish	massivni to‘g‘ri e’lon qiling yoki element indeksini tekshiring
line too lange	juda uzun satr	satrdagi belgilar sonini kamaytiring
syntax error	mumkin bo‘lmagan belgi (apostrof o‘rnida qo‘shtirnoq kelgan bo‘lishi mumkin	shu belgini yo‘qoting.
type mismatsh	o‘zgaruvchi va uning qiymati tiplari mos emas	o‘zgaruvchi tipiga mos qiymatlar tanlang
unknown identifier	noma’lum o‘zgaruvchi	o‘zgaruvchining tipini aniqlang
unexpested end of file	dastur oxirida END operatori yetishmayapti	dastur oxiriga END operatorini qo‘ying