Turbo-paskal dasturlash tili (6 soat) Reja: Turbo Paskal dasturlash tili haqida asosiy ma’lumotlar. Paskal haqida boshlang‘ich ma’lumotlar. Sodda dasturlar yozish. O‘tish, tarmoqlanish va tanlash buyruqlari. Sikllаrni tаshkil qilish

Paskal dasturlash tili. Reja: 1. Alfaviti. Dastur strukturasi. O`zgarmaslar va o`zgaruvchilar. Tiplar. 2. Operatorlar: boshlash va tugallash, o`zlashtirish, kiritish, bosib chiqarish.

Paskal algorimik tili 1969 yil N.Virt tomonidan yaratilgan. U yuqori darajadagi algoritmik til xisoblanib quyidagilarga ega: 1. Programmalashtirish konsepsiyasini va strukturasini sistemali va aniq ifodalaydi; 2. Programma tuzishni sistemali olib borish imkonini beradi. 3. Programma tuzish uchun boy termin, struktura sxemalariga ega. 4. Xosil bo’lgan xatoliklarni analiz qilish sistemasiga ega bo’lib, u programmalashtirishni ma’lum darajada o’rgatishni tashkil eta oladi. 1981 yili Borland firmasi tomonidan yaratilgan Turbo-Paskal algoritmik tili yaratilib u xam o’z navbatida bir necha versiyaga ega.

4.0 versiyasidan boshlab programma yozishni kiritishning bajarilishini tashkil etuvchi integrallashgan muxit xosil qilish imkoniyati kiritilgan. 5.5 versiyasida Turbo-Paskal yordamida baytli programmalashtirish mumkinligi. 6.0 versiyada assembler tilida yozilgan programmalarni Paskal tilida yozilgan programma tarkibiga qo’shilish imkoniyati qo’shildi. Mutaxassislarni fikricha Paskal va ci algoritmik tillari o’rtasida musobaqa bo’lib turadi. Ular bir biridan ba’zi xolatlarda ustunliklarga ega. Masalan: - Paskal tilini CI algoritmik tiliga qaraganda o’rganish osonroq; - Paskal tilida programmani ichki logikasini oson tushuniladi; - Ci programmalashtirish tili kompyuter barcha imkoniyatlaridan foydalanish imkoniyatiga ega; - Ci programmasini programmalashtirish tili tez va qiska programma tuzish imkoniyatini beradi; - Ci tilida yozilgan programmani otladka qilish (xatolikni topish) ancha qiyin.

TURBO-PASKAL MUHITIDA ISHLASH Bugungi kunda kasb-xunar kollejlarida va oliy ta’lim muassasalarida Turbo Paskalning 5-7 versiyalari keng tarqalganligini va undan foydalanish qulayligini hisobga olingan xolda, quyida Turbo Paskalning shu versiyalari uchun umumiy bo‘lgan tomonlarini ko‘ramiz. Turbo Paskal muhiti Turbo.exe faylidan ishga yuklanib, uning asosiy vazifasi Paskal tilidagi programmani taxrirlash va mashina kodiga o‘tkazishdan iboratdir. Turbo Paskal muhitini yuklash natijasida bosh menyu hosil bo‘lib, uni aktivlashtirish uchun, F10 tugmachasidan foydalaniladi.