Turaql? soz dizbeklerin oq?t?wd?n ahmiyetli maseleleri

Kirisiw 

Qaysı  tildi  alıp  qarasaq  ta  frazeologiyalıq  sóz  dizbekleriniń  komponentleri 

ajıralmas  bir  pútinlikke  iye  bolıp  qollanılıwı,  onıń  sol  tildiń  sózlik  quramında 

turaqlı túrde jasap kelgenliginen derek beredi.  

Qaraqalpaq  tilinde  tereń  mánilik,  obrazlılıq  penen  belgilenetuǵın  til 

baylıqlarınıń  bir  toparın  turaqlı  sóz  dizbekleri  quraydı.  Onda  qaraqalpaq  xalqınıń 

jıllar  dawamında  qádirlegen  aqılı,  oyı,  ármanı,  kún  –  kórisi,  turmısı  qullası,  az 

sózli,  tereń  mánili  sóz  dizbekleri  birliginde  berilgen.  Olardıń  ishinde  kórkem 

ádebiyat  stiline  xarakterli,  stillik  jaqtan  usı  tarawda  jiyi  qollanılatuǵın  toparları 

ayrıqsha  kózge  túsedi.  Bular  kórkem  shıǵarmada  súwretlew  qurallarınıń  biri 

sıpatında  pútin  mániniń  obrazlılıǵın  dóretip  turadı.  Álbette,  obrazlılıq  kópshilik 

jaǵdaylarda  frazeologiyalıq  sóz  dizbeklerine tán.  Máselen,  ortaq  stilge  tán  turaqlı 

sóz  dizbekleriniń  basım  kópshiligi  usınday  xarakterge  iye.  Olar  tiykarǵı  til 

quralları  xızmetin  atqaradı.  Solay  bolsa  da  tilimizdiń  basqa  leksikalıq  birlikleri 

menen  salıstırǵanda  frazeologiyalıq  sóz  dizbekleriniń  ózine  tán  ózgesheligi  bar. 

Leksikamızda  turaqlı  sóz  dizbekleri  obrazlı,  tereń  mánili  til  baylıqları  sıpatında 

stillik jaqtan jiyi qollanıladı.  

Biziń bul pitkeriw qánigelik jumısımızda qaraqalpaq til bilimindegi turaqlı sóz 

dizbekleri,  qollanılıwı  ilimiy  kózqarastan  úyrenildi  hám  olardı  oqıtıw  usılları 

haqqında  sóz  ettik.  Tilimizdegi  turaqlı  sóz  dizbekleri,  olardıń  erkin  sóz 

dizbeklerinen ayırmashılıq belgilerin ayırıp tanıy biliw, olardıń pikirdi dál, ıqsham, 

tujırımlı etip beriw xızmetlerin úyreniw júdá áhmiyetli máselelerdiń biri. Sonday – 

aq,  qaraqalpaq  tilinde  turaqlı  sóz  dizbekleri,  olardıń  erkin  sóz  dizbeklerinen 

ayırmashılıq belgileri, atqaratuǵın xızmeti, olardı oqıtıw usılları kórsetildi.