Turakulov e

2.2.O’smirlik davrida shaxsning shakllanishi

Sostiologlar shaxsga, umuman, jamiyatga aniқ ijtimoiy guruҳga aloқador ijtimoiy aҳamiyatga molik xislat va xususiyatlarning ko’rirushi jiҳatidan қarash lozimligini o’қtiradilar. Ijtimoiy muҳit shaxsning asosiy ijtimoiy funksiyalarini belgilaydi.
O’smirlik davri o’ziga xos ijtimoiy guruҳni tashkil etadi. U ҳayot, meҳnati va tajribalarning muҳim sharti, ijtimoiy xulқ va psixoiogiyasi, yo’nalganlikning i muҳim tizimi sifatida tavsif қilinadi.
O’smirlik jismoniy etuklik davridir. Bu davrda organizmning tez o’sishi va rivojlanishi tugallanadi, jismoniy rivojlanishning nisbiy turғun davri boshlanadi. O’smirlik davrida gavdaning o’sishi sekinlashadi, sezilarli darajada muskul kuchlari va ish қobiliyati oshadi, ko’krak қafasi kengayadi, skeletning қotishi tugallanadi, to’қimalar va organlar shakllanadi va funksional rivojlanadi.
O’smirlik davrida insonning ҳayot va meҳnat faoliyati belgilab olinadi. U mustaқil meҳnat faoliyatiga esa, to’laқonli қobiliyatli psixik, ғoyaviy va fiiқaroviy etuklik darajasiga erishadi.
O’smirlar va қizlar shaxsi o’zlari o’rin egallay boshlagan jamiyat, u jamoa, ijtimoiy munosabatlar tizimidagi yangi muҳit ta’sirida қaror topadi.
O’smirlik davridagi asosiy faoliyat tun o’rganish, ta’lim olish, ishlab chiқarish meҳnatidir. Bu jarayonda o’smirlar va қizlarning aқliy rivojlanishida xarakterli o’zgarishlar yuz beradi, meҳnat va o’rganishga bo’lgan ongli munosabat ҳam oshadi, kelgusidagi meҳnat faoliyatida olingan bilim, malaka va ko’nikmalar unda to’laқonli қatnashish uchun zarur shartlardan biri degan onglilik shakllanadi.
O’smirlik yoshi uchun қiziқishning kengligi va turli - tumanligi ҳam xarakterlidir. Bilishga bo’lgan қiziқishlar keng, barқaror va shijoatli tus oladi. Bilish faoliyatiga қaratilgan va u bilan boғlangan o’қish, mutolaa қilishga қiziқish rivojlanadi, ishda fikrni jamlash malakasi, mantiқiy eslab i қolishning turli usullaridan foydalanish shakllanadi. Aқliy ishlar xarakteri o’zgaradi. Aқliy faoliyat nisbatan faol, mustaқil va ijodiy xarakter oladi.