Тупроқшунослик олий ў қ ув юртлариаро илмий-услубий бирлаш

Марказий Осиёнинг, шу жумладан Ўзбекистоннинг сугорила­
диган, шунингдек, ўзлаштирилиши керак бўлган ерлар орасида тупроги
маълум даражада шўртобланиб қолган ерлар учраб туради. Улар механик
таркибига кўра турлича: соз, қумоқ, биринчи ва иккинчи метрли
катламларида қум ва қумоқ ҳолда бўлади.
Шўртоблаиган тупроқларни яхшилаш ва ҳосилдор қилиш учун
тупрокнинг сингдирувчи комплексидаги ортикча натрийни сиқиб чикариб,
кальцийга алмаштириш, физик хоссасини яхшилаш зарур. Тупрокнинг
шўртобланиш даражасига кўра уларнинг ўэлаштириш ва яхшилашда агро­
техник, биологик, кимёвий усуллардан фойдаланилади. Шўртобли туп-
роқларни кальций захиралари ҳисобига ҳам ўзлаштириш 
мумкин.
Шўртобли катлам тагидаги гипсли қатламлар юза жойлашган ерлардагина
шундай килиш мумкин. Шўрланган тупроқлар гипслаш натижасида физик-

---

кимё хоссалари яхшиланади. Кейинчалик шўр ювиш жараёнида сувда осон
эрийдиган тузлар, шу жумладан, натрий сульфат тупроқлардан чиқиб кета­
ди. Гипс натрийнинг кальций билан алмашишига таъсир қилади ва тупрок
соғломлашади, физик хоссалари яхшиланади. Ушбу тупроқларга маҳаллий
ва минерал ўғитлар солиш, алмашлаб экишни жорий қилиш уларнинг
унумдорлигини тиклаш ва оширишни таъминлайди.
ҚУМЛИ ВА ҚУМЛОҚ ТУПРОҚЛАРНИ ЎЗЛАШТИРИШ
Марказий Осиёда йирик қум массивлари билан биргаликда қумли
ва қумлоқ тупроқли майдонлар бор. Шу майдонларни ўзлапггириб, қишлоқ
хўжалигида фойдаланиш 
мумкин. 
Қумли 
ва 
қумлоқ 
тупроқларни
ўзлаштириш учун, майда заррачали тупрок. билан бойитиш мақсадида
кольматаж килинади. Бунинг учун кумли далага майда заррачали тупроқ