Тупроқшунослик асослари

 
Р
ум 
= 
%
100
*
d
dv
d

 
 
Р
ум 
- умумий ғоваклик, %; 
d – тупроқнинг солиштирма оғирлиги, г/см
3
dv – тупроқнинг ҳажм оғирлиги. 
100 – фоизга айлантириш коеффистиенти. 
Тупроқ умумий коваклигини ба
ҳ
олаш (Н.А.Качинский бўйича) 
Умумий коваклик, % Тупроқ коваклигининг сифат баҳоси 
>70 Ҳаддан ташқари ковакли 
55-65 Аъло 
50-55 Қониқарли 

---

ТУПРОҚШУНОСЛИК АСОСЛАРИ
295 
<50 Қониқарсиз 
40-25 Жуда паст 
АҚШда тупроқлар умумий физик хоссаларини аниқлаш усули 
 
BULK DENSITY AND PARTICLE DENSITY методи 
(
Хажм оғирлик ва солиштирма оғирлик) 
Тупроқлар жуда кўп турли хил қисмлари, ўз зичлигига эга. Тупроқ 
қаттиқ минерал қисми зарралари юқори зичликка эга. Тупроқ зичлиги 
ҳаво биз, одатда, у нол бўлиши учун кўриб шунчалик паст бўлади. Энг 
муҳим эҳтимол тушунчаси тупроқ зичлиги ҳажм зичлиги (ХЗ). 
Тупроқнинг ҳажм зичлиги деб табиий ҳолдаги массаси (оғирлиги) 
бирлигига айтилади. Қуйма зичлиги тупроқ қуруқ оғирлиги ѐрдамида 
ҳисобланади. Бундан фарқли ўлароқ, заррачалар зичлиги (ЗЗ) қаттиқ 
зарралар зичлиги фақат қуруқ тупроқ (Wс) бирлик бошига оғирлиги 
бўлади қаттиқ зарралар (Вс) ҳажми. Қуйма ва заррача бу денситиес 
ѐрдамида ҳисоблаш мумкин қуйидаги формулалар: 
 
 
 
Қуйидаги расмда заррачалар зичлиги ўртасидаги контсептвал 
фарқлар далолат ва ҳажм зичлиги келтирилган. Заррачалар зичлиги бир