Тупроқшунослик асослари

9-мавзу. Тупроқнинг генезиси, классификацияси ва географияси. 
Тупроқлар унумдорлиги.
Тупроқларнинг 
географик тарқалиш қонунияти. Тупроқларни 
географик ва табиий-қишлоқ хўжалик районлаштириш. Тупроқлар 
классификацияси. Тупроқ режимининг унумдорликда акс этиши. Қишлоқ 
хўжалиги экинларининг тупроқ шароитларига талаби. Унумдорлик турлари. 
Ишлаб чиқаришда тупроқ унумдорлиги. Тупроқ унумдорлиги схемаси.
10-мавзу. МДҲ давлатлари тупроқлари. 
Тайга ўрмон зонаси тупроқлари. Чимли тупроқлар. Ботқоқ тупроқлар. 
Уларнинг тарқалиши, ҳосил бўлиш жараѐнлари, тузилиши, классификацияси 
ва агрономик баҳоси. Дашт зонасининг ўрмон тупроқлари. Дашт зонасининг 
қора тупроқлари. Қора тупроқларнинг генезиси, тарқалиши, чегараси ва 
майдони. Табиий шароити: иқлим, ўсимлик, геоморфологик тузилиши ва 
тупроқ она жинси. Қора тупроқлар қатламининг тузилиши, механик ва 
минералогик таркиби, кимѐвий таркиби ва сув-физик хусусиятлари.
11-мавзу. Шўрланган тупроқлар. Шўрхоклар, шўртоблар, солодлар.
Шўрланган тупроқлар. Уларнинг тарқалиши ва эгаллаган майдони. 
Шўрҳоклар, шўртоблар, солодларни табиатда тарқалиши. Тупроқ пайдо 
бўлиш жараѐнида шўрхокларнинг келиб чиқиш манбалари. Ушбу 
тупроқларнингмелиоратив тавсифи ва яхшилаш тадбирлари. Тузларнинг 
таснифи. Тупроқда зарарли тузларнинг тўрланиш шароитлари. Шўрхоклар, 
уларнинг генезиси, классификацияси. Таркиби ва хоссалари. Қишлоқ 
хўжалигида фойдаланиш. Шўртоблар. Генезиси, қатлам тузилиши ва 
классификацияси. Таркиби ва хоссалари. Ҳайдалган ерларни ўзлаштириш ва 

---

ТУПРОҚШУНОСЛИК АСОСЛАРИ
15 
қишлоқ хўжалигида фойдаланиш йўллари. Солодлар. қатлам тузилиши ва 
классификацияси. Таркиби ва хоссалари. Қишлоқ хўжалигида фойдаланиш.
 
12-мавзу. Қуруқ субтропикларни тоғ олди чўл зонаси тупроқлари. Бўз 
тупроқлар 
Бўз тупроқларнинг тарқалиши генезиси, таснифи. Тупроқлар 
классификацияси ва диогностикаси. Бўз тупроқларнинг таркиби, хоссалари 
ва қишлоқ хўжалигида фойдаланиш. Тупроқ пайдо бўлиш шароитлари. 
Тупроқ профилининг тузилиши ва генезиси. Классификацияси, таркиби ва 
хоссалари. Тупроқ қоплами тузилиш. Агрономик тавсифи ва қишлоқ 
хўжалигида фойдаланиш.