Тупроқшунослик асослари

Тупроқ унумдорлигини ошириш — бу биргина тупроқнинг 
хоссаларини, яъни озуқа унсурлари миқдорини кўпайтириш, унинг 
гумусли ҳолатини яхшилаш билан ҳал қилиб булмайдаган мваммо 
ҳисобланада. Бунинг ечими - тупроқнинг хосса ва хусусиятларини – 
тупроқ суви, ҳавоси, ҳарорати, сингдириш сиғими, унинг таркиби, 
механик таркиби, сувга чидамли агрегатлар микдори, уларнинг сифати 

---

ТУПРОҚШУНОСЛИК АСОСЛАРИ
225 
кабиларни билиш, биргина билиб қолмасдан, уларни бопқариш 
қобилиятига эга булиш лозим. Ёғин-сочин сувларининг тупроқ юзасидан 
сувни яхши ютилиши учун шароит ҳам бўлиши лозим. Бунга тупроқ 
юзасида 
чимли 
қатлам 
бузилмаслиги, 
озми-кўпми 
табиий 
ўсимликларқопламибуталардан ташкил топган ҳимоя чизиқлари, яхши
агрегатлик қатлам, нишаблиги катта бўлган қияликларда (8- 10° 
ортиқ) сунъий зинапояларнинг мавжудлиги ѐғин-сочин сувларининг 
тупроқ қатламларига яхши сингишини таъминлай ди. Бу билан, биз сув 
эрозияси олдини олган бўламиз.
20
 
 
Назорат саволлари
1.
 
Бонитировка шакаласи 
2.
 
Қишлоқ хўжалик экинларининг бонитировка баҳоси 
3.
 
Бонитировкани пасайтирувчи коэффициентлар
 
16-МАВЗУ: ТУПРОҚ XAРИТAЛAРИ ВA УЛAРДAН ҚИШЛОҚ 
XЎЖAЛИГИДA ФОЙДАЛАНИШ. ТУПРОҚ ХАРИТАЛАРИДА ГАТ 
ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИ ҚЎЛЛАШНИ ЎРГАНИШ. 
Режа: 
1.
Тупроқ хариталари хақида тушунча. 
2.
Тупроқларни хариталашда географик ахборот тизимларини (ГАТ) 
қўллашни ўрганиш.
20
Enciclopedia of Soil Science Second Edition edited by Rattan lal 8-бет