Tuproqshunoslikda gat texnologiyasi

 
Геоматика 
бу 
информатсион 
технологиялар, 
мултимедиа 
ва 
телекоммуникатсия воситаларини маълумотлар қайта ишловида, геотизим 

---

13 
таҳлилида, автоматлашган картографияда қўлланилишининг йиғиндиси 
ҳисобланади ва бу термин геоинформатика ѐки геоинформатсион 
картографиялаш сифатида ҳам қўлланилади. 
 
Рақамли юза
(қатлам, мавзу) деб қайсидир бир ҳудуд чегарасидаги ва 
координата тизмидаги, қатламлар тўплами учун умумий бўлган бир 
синфдаги обектларга тегишли бўлган бир турдаги фазовий обектлар оиласи 
айтилади 
Аерофототасвир
(аериал пҳотограпҳ, аериал пҳото) - ҳавода учадиган 
аппаратлар ѐрдамида олинган кўринарли ва яширин обектлар, ҳодисалар, 
жараѐнларни дешифрлаш ва ўлчаш орқали олинган ер юзасининг икки 
ўлчамли фото тасвири. Расмга тушириш баландлигига қараб 
А
. 
Йирик 
масштабли, ўрта масштабли ва кичик маштабли тасвирлар
олинади. Агар 
расмга тушириш вертикал ўқига нисбатан қияланиш даражаси йўл қўярли 
бўлса, 
планли аерофототасвирлар
(вертиcал аериал пҳотограпҳ), агар ўқнинг 
йўл қўярли қиялигидан чиқиб кетса 
перспектив аерофототасвир
(перспеcтиве аериал пҳотграпҳ) олинади (расм 4). Фотоплѐнка турига қараб 
эса 
оқ-қора
ѐки
монохром тасвирлар, рангли тасвирлар
(cолоур аериал 
пҳотграпҳ), 
спектрозонали
тасвирлар
(фалсе cолоур cомпосите) олинади. 
Фотоплѐнкадан босмага чиқариш турига қараб 
контактли
(cонтаcт принт), 
катталаштирилган
(енларгемент принт) аерофототасвирлар олинади. 
Умумий ҳолатда аерофототасвирлар 2 хил кўринишда: 
якка турдаги
(сингле 
пҳотограпҳ, сингле ленс пҳотограпҳ) ва 
стереоскопик
(стереосcопиc 
пҳотограпҳ) бўлади. Стереоскопик тасвир махсус стереоскопик асбоблар 
ѐрдамида ва компютер экранида уч ўлчамли тасвирлаш жараѐнида жойнинг 
ҳақиқий уч ўлчамли тасвир кўринишини таъминлайди.