Тупроқ ва уни муҳофазаси Режа: Асосий иборалар

Чўлланиш

ЧЎЛЛАНИШ, бу табиий жараёнлар ва инсон фаолияти натижасида ерларнинг биологик хосилдорлигининг пасайиши ёки табиий экосистемаларнинг деградациясидир.

Чўлланиш - тупроқ деградациясининг глобал кўриниши ҳисобланади. Чўлланиш жараёнига тушган худудларда ўсимликлар нобуд бўлади, ер ости сувлари шўрланади, биологик маҳсулдорлик пасаяди, экотизимлар ўз ўзини тиклаш имкониятларини йўқотадилар.

Эрозия ландшафтлар касаллиги бўлса,чўлланиш -бу халокатдир. Бизнинг ҳудудимизда чўлланиш жараёнига Оролбўйи ва бошқа минтақалар учраган. Оролбўйи - экологик фалокат минтақаси ҳисобланади.

• Ботқоқликлар ва шўрланиш.
• Инсоннинг хўжалик фаолияти натижасида тупроқнинг шўрланиши (иккиламчи шўрланиши) пайдо бўлади ва кўпаяди.
• Ернинг ортиқча намланган қисми ва ҳали чириб улгурмаган органик моддалар тўплами ботқоқ хисобланади.
• Балчиқ мураккаб экосистема бўлиб,ўзига хос флора ва фаунага эга бўлади.

• Ботқоқликлар ва шўрланиш.
• Балчиқ тупроқ, ботқоқ ерлар суғориладиган ерларни ортиқча суғориш, сув бостириш натижасида вужудга келади.Бу асосан қурғоқчил ерларда бўлади. Мазкур жараён кўплаб ўсимлик турларининг йўқолишига ва янги турлар (галофитларни) пайдо бўлишиа олиб келади (шўрхак ва бошқалар). Организмларнинг яшаш шароитининг бузилиши натижасида ер усти популяцияларининг генофонди камаяди, миграция кучаяди.

• Ер ресурслари, фойдали қазилмалар, уларнинг аҳамияти.
• Биз аввал айтганимиздек, биологик ва табиий ресурларнинг асосийси - ер ресурслари ҳисобланади.
• Республикамизнинг қишлоқ хўжалигида интенсив фойдаланиладиган ерлар - бу умумий ер майдонининг 9,7 %ни ташкил этувчи суғориладиган ерлардир.

• Ер ресурслари, фойдали қазилмалар, уларнинг аҳамияти.
• Ўзбекистон Республикасининг ер фонди 44,9 млн. гектарни ташкил қилади ва улар қуйидаги тоифаларга бўлинади:
• 1,5% - қишлоқ хўжалик ерлари;
• 3,6% - ўрмонлар;
• 2% - ҳимоя қилинадиган ерлар;
• 7% - шаҳарлар, саноат корхоналари ва транспорт йўллари.

•