Тупроқ унумдорлигига салбий таъсир этувчи жараёнларга қарши курашишнинг геоэкологик асослари



Download 1,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet35/62
Sana23.01.2022
Hajmi1,07 Mb.
#406423
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   62
Bog'liq
Dissertatsiya 3.

       O’simliklari.

  Viloyat  hududining  rel’ef  tuzilishi,  iqlim  va  tuproq 

qatlamlarining  o’ziga  xos  xususiyatlari  tabiiy  o’simliklarning  tarqalishiga  kuchli 

ta’sir ko’rsatadi. Cho’l o’simliklaridan (tekislik) to alp o’tloqlariga (yuksak tog’lar 

-  betagalik)  qadar  “tik”  yo’nalishda  tarqalgan  o’simlik  olami  Namangan  viloyati 

uchun  ham  xosdir.  Cho’l  o’simliklari  Markaziy  Farg’ona  qismida  tarqalgan. 

Tuproq-gruntning harakteriga ko’ra to’qay o’simliklari qamish, qo’g’a, tol, jing’il 

kabilar sizot suvlari yer yuziga chiqib yotgan yerlarning o’simliklaridir. Galofitlar 

sho’rxok  va  sho’rlangan  yerlarda  keng  tarqalgan  bo’lib,  ajriq,  sho’ralarning  turli 

vakillari, salsola (artemizi) kabilar keng tarqalgan. Psamofitlar - qum sezuvchilar: 

cherkez, qandim, turnag’i, saksovul kabilar bilan band. 

Namangan  viloyati  hududi  kuchli  sur’atlar  bilan  o’zlashtirilgan  va  paxta, 

sholi,  beda,  makkajo’xori  kabilar  asosiy  madaniy  ekinlar  sifatida  ekiladi.  Ular 

oralab  begona  o’tlar  –  kurmak,  qamish,  qo’g’a,  ituzum,  burgan,  ajriq  ariq 

bo’ylarida yalpiz o’sib yotadi. Adirlarning katta qismi o’zlashtirilganligi oqibatida 

ayrim  o’simliklar  yo’q  qilib  yuborilgan.  O’zlashtirish  qiyin  bo’lgan  joylarda 




 

48 


shuvoq,  sho’ra  va  efimer  o’simliklar  o’sib  yotadi.  Rel’efning  ko’tarilishi  bilan 

sho’ra-boshoqlilar  katta  maydonlarni  egallaydi.  Bu  o’simliklar  qish  va  bahorda 

yog’inning  ko’p  bo’lishi  hisobiga  o’sadi.  Ayniqsa,  bahordagi  yog’inlar 

efimerlarning  qalin  va  ko’p  o’sishiga  olib  keladi.  Yoz  boshlanishi  bilan 

yog’ingarchilik  to’xtaydi,  havo  harorati  ko’tariladi,  tuproq  namsizlanadi,  shag’al 

qizib ketadi va efimerlar gullab, mevalab, o’z hayotini tugatadi. Ko’p yillik shuvoq 

va  sho’ralar  esa  to  kech  kuzgacha  o’sib  yotadi.  Adirlarning  yuqori  qismlarida 

shuvoq-boshoqli va efimer o’simliklar o’sadi. Bu joylarda sho’ralar o’smaydi yoki 

juda kam, landshaftning asosini boshoqlilar tashkil etadi. 

Tog’oldi  va  yuksak  tog’lar  (Betagalik)  o’simlik  olamiga  nisbatan  boyligi 

bilan ajralib turadi. Tog’oldi hududlari asosan bahor va kuz   oylarida, yuksak tog’ 

massivlari esa (Betagalik, O’rtali va boshq.) yozgi yaylovlar sifatida foydalaniladi. 




Download 1,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   62




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish