Transportda ortish-tushirish ishlarini tashkil etish

3.8-rasm. G‘altakli konveyerlar:
1-to‘g‘ri chizikli seksiyalar; 2- va 6-egri chizikli seksiyalar; 3-mukim o‘kdagi g‘altaklar; 4-ochiladigan
seksiyalar; 5-aylanadigan seksiyalar.
2.
Konveyerlarning
unumdorligini
hisoblash
nazariyasi.
Konveyerlarning asosiy parametrini hisoblash uni muayyan mo‘ljaldagi
unumdorligiga muvofik eltib beruvchi ishchi organ o‘lchamlarini tanlashdan
boshlanadi. Tasmali konveyerlarda sochiluvchan va to‘kiluvchan yuklarni
tashishda tasmaning minimal eni: saralanmagan yuklar uchun
(3.1)
saralangan yuklar uchun:
(3.2)
bu erda, a
max
- yuk bo‘lagini maksimal o‘lchami, mm.

---

93
Donali yuklarni eltib berishda tasmani yoki to‘shamali plastinkani eni
maksimal yuk o‘lchamidan 50-5-100 mm ga katta bo‘lishi kerak. Tasmaning yoki
boshka eltib beruvchi ishchi organning kabul kilingan eni va xarakatlanish tezligi
konveyerning zaruriy unumdorligini ta’minlashi kerak.
Donali yuklar uchun barcha turdagi konveyerlarning unumdorligini kuyidagi
formula orkali aniklash mumkin:
t/soat (3.3)
bu erda, G
yuk
- bir dona yuk massasi, kg;
-yuklar orasidagi masofa, m;
- konveyer tasmasining (zanjirining) xarakatlanish tezligi, m/sek.
Sochiluvchan va to‘kiluvchan yuklar uchun barcha turdagi konveyerlarning
unumdorligi kuyidagi formula orkali xisoblanadi:
t/soat (3.4)
bu erda, F - eltib berilayotgan yuk uyumi ko‘ndalang kesimining yuzasi, m;
- yukning xajmiy massasi, t/m .
YAssi tasmali konveyerlar uchun (3.9-rasm, a) yuk uyumining ko‘ndalang
kesimining yuzasi kuyidagi formula orkali aniklanadi:
(3.5)
bu erda, - yuk ko‘taruvchi yassi tasmani yuk bilan maksimal to‘lgandagi
ko‘ndalang kesimi yuzasi, m2;
-yuk ko‘taruvchi yassi tasmani yuk bilan to‘lishini inobatga oluvchi koeffitsient
(kuyida to‘lish koeffitsienti deb yuritiladi);
(0,9-B-0,05) - yukni to‘kilib (sochilib) ketishidan xolos bo‘lish uchun tasmani ikki
chetidagi bo‘sh kirg‘ok (polya) ni inobatga olgan xolda eltib beruvchi tasma eni,
m;
- yukning xarakatdagi tabiiy nishablik burchagi, grad.
YUklaming xarakatdagi tabiiy nishablik burchagi uning donadorlik
tarkibiga, namligiga va tasmaning xarakati paytidagi chaykalishiga va tebranishiga
bog‘lik bo‘ladi. YUklarning xarakatdagi tabiiy nishablik burchagi, uning
osoyishtalikdagi tabiiy nishablik burchagi poyaning 0,4^-0,6 ulushini tashkil etadi,
ya’ni:

---

94