Transport vositalarining elektr jixozlari va elektron tizimlari

Benzin bilan ishlaydigan sochish (purkash) tizimi quydagi guruxlarga 
bo‟linadi: 
1. Markaziy sochish (purkash) tizimi;
2. Taqsimlab sochish (purkash) tizimi;
3. Bevosita bog‟lik sochish (purkash) tizimi.
Markaziy sochish (purkash) tizimi.

---

95 
Markaziy sochish («ko‟p sochish» «monovprisk») tizimida yonilg‟i faqat bitta 
forsunkaga beriladi, bu forsunka kiritish kollektoriga o‟rnatilgan. 
Taqsimlab sochish (purkash) tizimi.
Taqsimlab sochish (purkash) tizimida har bir tsilindrga alohida forsunka orqali 
amalga oshiriladi. Bu tizimda yonilg‟i – xavo aralashmasi kiritish kollektorida 
amalga oshiriladi. 
Bevosita bog‟lik sochish (purkash) tizim. 
Bevosita bog‟lik (purkash) eng ishonchli va tejamkor tizimdir. Bevosita 
bog‟lik sochish (purkash) tizimi yonuvchi aralashmani to‟g‟ridan - to‟g‟ri yonish 
kamerasiga beradi. Ammo elektron sochish (purkash) tizimda bitta kamchiligi bor. 
Bu benzinni o‟ta tozza bulishi kerak. Ko‟pchilik zamonaviy injektorli dvigatellarda 
oktan 
soni 
yuqori 
bo‟lgan 
benzinlar 
ishlatiladi. 
Bu 
tizimni 
remont 
qilishqimmatlashadi, shuning uchun ularni ta‟mirlashda diagnostik aparatlar 
yordamida texnik xizmat ko‟rsatish ustaxonalarida bajariladi.
Injektorni drosellini boshqarish yuritmasining ishlashini tekshirish va 
sozlash. 
 
3.22 - rasm. Avtomobil forsunkasini purkashi 
 
Endi ma‟lumotlarga ishongan xolda avtomobil dvigateli forsunka ishtirokida 
ishlagan xolatda u bilan tanishamiz. Doimiy xolatda bu qurilma dvigatel bilan 
yonilg‟i nasosini bir - biriga ulab turuvchi moslamadir. 
Uni tuzilishini quydagicha yoziladi:
- yonilg‟ini dvigatelga to‟g‟ri doza bilan to‟g‟rilab berish; 
- aralashmani to‟g‟ri qo‟yish (burchak, bosim, sonini), hamda yonilg‟ini tayyorlash; 
- 
umumiy tizim qo‟sholoq 
bulib
ajralmasdan ishlaydi va sochish va yondirish 
kamerasi;
- qiyaburchak ostida tez sochadi va yonilg‟ini ushlab turadi. 
Forsunkani konstruktsiyasiuni modeliga bogliq va uni boshkarish turlicha 
(aralashmani uzatish). Effekti berishi yuqori, g‟‟ezo elektr forsunka shu bugungi 
kunda keng tarqalgan, ratsional va amaliy hisoblanidi. Uning ustunligi bir tsiklda 
ko‟p ma‟rotoba sochishi qulayligi, hamda ishlashini tezligi.
Forsunka – 
bajaruvchi mexanizmdir, ta‟minlash tizimida yonilg‟ini o‟z 
vaqtida dvigatel tsilindrlarini taktida, sochishuchun xizmat qiladi hamda taqsimlaydi. 

---

96 
Bu qurilmani turli xili mavjud - mexanik, elektromagnitli, gidravlik, pezoelektrik. 
Dvigatellarida benzin va dizel yonilg‟isi bilan ishlaydigan forsunka bir - biridan 
farqli ravishda ishlaydi. Xar xil markadagi avtomobillarda forsunka turli xil 
kuchlanish va bosim bilani shlaydi. Hamma turdagi forsunkalarni kelgusida ko‟rib 
o‟timiz.
Forsunka (boshqa aytilganda - 
injektor
), u murakkab konstruktiv tuzilishga 
ega bo‟lib tizimga sochadi, yonilg‟ini o‟z vaqtida doza orqali sochish, uni yonish 
kamerasida to‟zitish (kiritish kollektori) va yonilg‟i - havo arilashmasini tayyorlash 
uchun xizmat qiladi. 
Zamonaviy avtomobil dvigatellaridagi forsunka yonilg‟ini elektron boshqaruv 
bloki sochadi. 
Forsunkani ko‟rinishi turli xil bo‟lib, uni ishlashi bo‟yicha bir necha turlari 
mavjud: elektromagnitli, elektrogidravlik va pezoelektrik. 
Forsunkani 3 turi mavjud: 
1. Elektromagnitli 
2. Elektrogidravlik 
3. Pezoelektrik.