Transport vositalarida ishlatiladigan ekspluatatsion

2
.
1
-rasm).
Idishga 100 ml yonilg‘i olinib, haydash kolbasida qaynatiladi va 
bug‘ga aylantiriladi. Bug‘lar sovutilib, yana suyuqlikka aylantiriladi 
va o‘lchov silindriga yig'iladi. Har 10 ml yonilg‘i bug‘langandan 
keyin harorat yozib boriladi. Yonilg'inmg eng yengil fraksiyalari 
birinchi qaynay boshlaydi va bug‘ga aylanadi.
Haydash vaqtida aw al benzinning qaynay boshlash harorati, 
so'ngra 10, 50, 90% benzinning qaynab bug‘lanish harorati hamda, 
qaynab bug'lanish oxiridagi harorati yozib qo‘yiladi (dizel yonilg‘isi 
uchun faqat 50 va 96% qaynash nuqtalari yozib qo‘yiladi). Bu 
ma’lumotlar, odatda, standartlarda va sifat pasportlarda keltiriladi.
2.1-rasm. Yonilg‘ilarning fraksion tarkibini aniqlash asbobi:
1-hayd ash k o lb a si, 2-term o m etr, 3 -so v itish a sb o b i 
Benzin ko‘p fraksiyali suyuqlikdir, shu sababdan uning muay- 
yan qaynash harorati bo‘lmaydi, ammo suv, spirt va atsetonning 
qanday haroratda qaynay boshlanishini aniq aytish mumkin. Benzin 
tarkibidagi yengil fraksiyalar atmosfera bosimi ta’sirida 30 - 40 °C

---

dayoq qaynay boshlaydi, og‘ir fraksiyalar esa 165-205 °C dagina 
qaynaydi.
10
% benzinning bug‘lanishini ta’minlaydigan harorat (ti0) uning 
yurgizib yuborish xususiyatini ifodalaydi. Past haroratda benzinning 
10
%ni bug‘latadigan birinchi eng past haroratga qo‘yidagi emperik 
formula bo‘yicha baho beriladi:
1
T0‘r
w — tio% ■ 
50
2
Bu formula karbyuratorda yurgizish qurilmasi, klassik o‘t 
oldirish sistemasi bo‘lgan, siqish darajasi 7,0 bo‘lgan dvigatel uchun 
tuzilgan. Siqish darajasi ortganda, yurgizib yuborish qurilmasi ish- 
latilganda, elektron o‘t oldirish tizimi qo‘llanilganda, tirsakli valning 
aylanish tezligi oshirilganda dvigatelni yurgizib yuborish harorati 
pasayadi. Lekin havo issiq kezlarda benzinning past haroratda qaynay 
boshlashi juda xavfli hisoblanadi, yong‘in chiqish xavfi ortadi, benzin 
bug‘lanib isrof bo‘ladi, benzin trubasida, benzin nasosida yengil 
fraksiyalar qaynay boshlaydi, natijada bug‘dan iborat to‘siq hosil 
bo‘lib. karbvuratorga benzin o‘tolmav aoladi.