Transport vositalarida ishlatiladigan ekspluatatsion

8.5. Yurgizib yuborish suyuqliklari
A tro f harorati past b o ‘lganda yonuvchi aralashm aning sekin o ‘t 
olishi sababli karbyuratorli dvigatellar va dizellam i yurgizib yuborish 
qiyinlashadi. Sovuq dvigatelni yurgizib yuborishni osonlashtirish 
uchun 
yurgizib 
yuborish 
suyuqliklaridan 
foydalaniladi. 
Bu 
suyuqliklarga m uayyan ekspluatatsion talablar q o ‘yiladi:
- 
ular p ast haroratda yaxshi bug‘lanishi ham da uchkun ta ’siridan 
tez o ‘t olishi yoki siqish natijasida o ‘z -o ‘zidan alangalanishi lozim. 
Yurgizib yuborish suyuqligi 20 v a 50 m l sig ‘im li alyum iniy 
am pulalarda b o ‘ladi. Suyuqliklar dvigatelga kiritish uchun yurgizib 
yuborish m oslam alari b o ‘lib, ular dvigatelga o ‘m atiladi. N asos orqali 
havo bosim i ostida am pula teshiladi, havo bilan birgalikda to ‘zitilgan 
suyuqlik jik ly o rlarig a beriladi. Dizelli dvigatellar uchun «X olod D- 
40», karbyuratorli dvigatellar uchun «Artika» suyuqligi ishlatiladi.

---

N A Z O R A T S A V O L L A R I
1. Tormoz suyuqliklarining qanday xossalari bor?
2. Sovitish suyukliklarini qanday turlari bor?
3. Tormoz suyuqliklarining qanday turlari bor?
4. Tormoz suyuqliklarining tarkibi nimadan iborat?
5. Antifirizlaming tarkibi nimadan iborat?
6. Antifrizlarning qanday markalarini bilasiz?
T E S T S A V O L L A R I
1. D vigatelni sovitish sistem asida «qattiq» suvni ishlatish qanday 
oqibatga olib keladi?
A. Suv k o'pirib, toshib chiqadi.
B. M uzlab qoladi.
V C hukindi hosil qiladi.
G. D etallarni zanglashga olib keladi.
D. qaynab ketadi.
2. Tosol-A - 65 sovitish suyuqligida etilenglikol necha foizni 
tashkil qiladi?
A. 35%
B. 53%
V 61%
G .65%
D .50%
3. T osol-A sovitish suyuqligining tarkibini k o ‘rsating.
A. Spirt v a suv.
B. Spirt v a kanakunjut moy.
V. E tilenglikol va suv.
G. Etilenglikol.
D. N eft v a moy.

---

4. B S K - torm oz suyuqligining tarkibini k o ‘rsating.
A. Spirt va suv.
B. Spirt va kanakunjut moy.
V. Etilenglikol va suv.
G. Etilenglikol.
D. N eft v a moy.
5. Sovutish suyuqligi sifatida nim a ishlatiladi?
A. Suv.
B. Etilenglikol.
V. N eft va moy.
G. Suv va antifrizlar.
D. H ar xil m oylar.
6. Torm oz suyuqligining tarkibi nim adan iborat?
A. Suv.
B. Etilenglikol.
V Spirt va kanakunjut moy.
G. Suv va antifrizlar.
D. H ar xil moylar.
7. Past haroratda m uzlaydigan suyuqliklam ing qaysi m arkalarini 
bilasiz?
A. Tosol-A , Tosol-A 65, Tosol-A 40
B. Tosol-A ,N eva, Tom ,R osa
V Tosol-A 40, N eva
G. N eva, Tom ,Rosa.
D. Tosol-A 65

---

ч
9-B O ‘L IM
Y O N IL G ’I V A M O Y L A S H M A T E R IA L L A R IN I M E ’Y O R IG A
K E L T IR IS H V A M E ’Y O R D A IS H L A T IS H T E J A M I
A SO S L A R I
Barcha turdagi dvigatellarning afzalliklari yonilg‘ining solish- 
tirm a sarfi bilan taqqoslanadi. Shu sababli dvigatel sifatini tavsif- 
lovchi asosiy k o ‘rsatkichlardan biri q u w a t yoki tezlik birliklariga 
to ‘g ‘ri keladigan yo n ilg‘i sarfi yoki uning tejam liligidir. Y onilg‘ining 
sarfi yoki tejam liligi dvigatelni stendda sinash vaqtida m a ’lum vaqt 
oralig‘ida sarf b o ‘lgan yonilg‘i miqdori bilan o ‘lchanadi.