Transport va logistika

Labaratoriya ishi №7
Tirsakli vallarning shatun va tayanch bo‘yinlariga
flyus ostida metal qoplash.
I. Ishdan maqsad.
Tirsakli vallarni vallarning elektryoy yordamida metal eritib flyus qatlami ostida tiklash texnologik jarayoni loyixalash va uni muayyan ishlab chiqarish sharoitida amalgam oshirish bo`yicha amaliy ko`nikmalarga ega bo`lish.
II. Ishninig mazmuni
Ushbu laboratoriya ishi ikki qismdan tashkil topib uning birinchi qismida tirsakli valning shatun va o‘zak bo‘yinlarini elektoroyoy yordamida metal eritib flyus qatlami ostida tiklash texnologik jarayoni ishlab chiqiladi va ikkinchi qismida esa ushbu jarayon ARZ-14 korxona sharoitida amalga oshiriladi.
Ishning bajarish tartibi.

1. 
   Tirsakli vallarning elektoroyoy yordamida metal eritib flyus qatlami ostida tiklash uslubining texnologik xususiyatlari bilan tanishing va uning texnologik jarayonining tarkibini aniqlang.
   
2. 
   Tirsakli val chizmasidan metal qoplash kerak bo‘lgan yuzalarini hamda ushbu yuzalarning geometrik ko‘rsatkichlari va ularni fizik – mexanik xususiyatlarini aniqlang
   

- metal qoplanish kerak bo‘lgan yuzalar soni - i, dona
- metal qorplanayotgan yuza diametri – d, mm
- metal qorplanayotgan yuza uzunligi - l, mm
- detal materiali va uning sirt qatimligi - HRC (HB)
- detalning charchash mustaxkamligi

3. 
   Tirsakli valning shatun va o‘zak yuzalarini aloxida o‘lchab (2-laboratoriya ishi) yeyilishning maksimal miqdorini aniqlang - , mm
   
4. 
   Eyilishning maksimal miqdori bo‘yicha qoplanayotgan metal qoplamning qalinligini xisoblang. – t.
   

bu yerda: tirsakli val bo‘yinlarining nominal o‘lchami, mm oxirgi ta’mir o‘lcham, mm EMBED Equation.3 .maksimal yoyilish, mm - ishlovga berilayotgan quyum (-0,50mm)

5. 
   Boshlansich ma’lumotlar va adabiyot, hamda me’yoriy manbalardan dastgox turi, jixoz va uskunalar, metal qoplagich kallagi, energiya manbai, tok turi va uning qutibi, legirlash uslubi, qo‘llaniladigan flyus va elektord markalarini aniqlang va ularga izox berining.
   
6. 
   Trisakli val chizmasidan uning tiklanilayotgan yuziga qo‘yilayotgan texnik talablarni aniqlang.
   
7. 
   Metal qoplash texnologik jarayondagi o‘tishlar soni, ularning mazmunini va bajarilish tartibini aniqlang.
   
8. 
   Metal qoplash rejimini belgilang .
   

a) elektrod sim diametri metal qoplanilayotgapn detalning diametridan kelib chiqqan xolda tanlaniladi. diametriga ega bo‘lgan avtomobil detalllarni uchun = 1,6 mm qabul qilingan.  90 mm esa EMBED Equation.3 .= 1,8 mm
b) payvandlash tok kuchi -

v) yoy kuchlanishi - tok kuchiga bosliq bo‘lgan xolda 25  35 v oralikda o‘zgaradi va uning aniq belgilangan qiymati quydagi tajriba bosliqlik asosida aniqlanadi

g) metal qoplash tezligi m/soat, 1245 oralikda tanlaniladi yoki quydagi tajriba bosliqlik asossida aniqlanadi

bu yerda - elektrod sinning uzatish tezligi, m/soat
d) metal qoplash qadami S, mm/aylanma talab qilinayotgan metall qoplam qalinligiga, tok kuchi va yey kuchlanishigna bosliq. Uning son qiymati tajriba asosida detal diametridan kelib chiqqan xolda quyidagicha belgilang
EMBED Equation.3 uchun EMBED Equation.3 ;
EMBED Equation.3 uchun EMBED Equation.3 ; EMBED Equation.3 uchun EMBED Equation.3
e) detalning aylanish chastotasi- n, ay/min

j) elnektrod sinning uzatish tezligi – V_pr , m/soat

bu yerda: η – detalga elektrod sim orqali metal utqazilish koeffisienti (η=0,98)
z) elektrod simni chiqishi – b, mm 10- 25 mm oralikda o‘rnatiladi yoki quyidagi tajriba-bosliqlik orqali aniqlanadi

i) elektrod ni zenit nuqtasidan siljishi – l, mm. 50-150 mm oralikdagi detal diametrlari uchun l=5-6 mm qabul qilingan, yoki uning qiymatini quyidagi tajriba–bosliqlik orqali aniqlash mumkin

k) jarayon davomiyligi (asosiy vaqt) – t₀, daqiqa (bir qatlamli metal qoplashda)

l) jarayonning unumdorligi – qoplangan metal massasi, G_N, kg

bu yerda - metal yoqatalish koeffisienti, % (=812%).
9. Metal qoplash operasion xaritasini tuzing va unda utishlar, dastgoh, jihoz va uskunalar, instrumentlar, metal qoplanilayotgan yuza o‘lchamlari, qoplash rejim ko‘rsatkichlari va ularni son qiymatlarini keltiring.
10. ARZ-8 korxona sharoitida ishlab chiqilgan texnologik jarayon asosida tirsakli valning bo‘yinlariga flyus ostida metal qoplang. Buning uchun:
- metal qoplashda qo‘llanilayotgan texnologik dastgoh va jihozlar, ularni boshqarish organlari va ishlatish tartibi hamda kerakli bo‘lgan xafsizlik qoidalarini chuqur o‘rganib chiqing;
- tirsakli valni tayanch yuzalari bo‘yicha dastgohga o‘rnating va uni qotiring;
- payvadlash elektr ko‘rilmasini ishga tushiring, dasgoh va elektrod sim uzatish mexanizmning elektrdvigatellarni yoqin, flyus uzatish tusqinchini oching va tirsakli valning belgilangan bo‘yniga metal qoplang. Bunda sovugan shlak qoplamini turtqich bilan ketkazib turing.
Metal qoplam jarayoni elektrod simni uzatishni tuxtatish, pavandlash elektr qo‘rilmasini uchirish, flyus uzatish to‘sqichini yopish va dastgohni uchirimsh bilan tugalanadi.
- tashki qarov yo‘li bilan qoplangan metal qoplami nushonlarni (darz, cho‘kindi va boshqa) aniqlang
- metal qoplangan bo‘yn diametr o‘lcham va uning natijalarni hisobotda keltiring
- texnologik jarayon operasiyalaridagi o‘tishlar soni, ularning mazmuni va bajarish tartibini aniqlang
- siliqlash rejimini belgilang.
a) siliqlash toshning aylanma tezligini t, mm aniqlang

вu yerda: d – toshning diametri, mm
n_KR – toshning aylanma chastotasi, min^-1
b) dastgox ko‘rsatkichi bo‘yicha toshning aylanma tezligiga aniqlik kiriting va uning qiymatini belgilang – V_KR.F m/min
v) detalning aylanish tezligini xisoblang.

bu yerda: d_g – tirsakli val bo‘yin diametri, mm
n_g – detalning aylanish chastotasi min^-1
gdastgox ko‘rsatkichi bo‘yicha detlning aylanish tezligiga aniqlik kiritingva uning qiymatini belgilang – V_g m/min
d) meyorlangan ko‘ndalang uzatmani - S, mm/ob aniqlang
e) bo‘ylama daqiqa uzatmani xisoblang

j) bo‘yinlarni siliqlash mashina vaqtini xisoblang

-tirsakli valning o‘zak va shatun bo‘yinlarini siliqlash operasion xaritasiga undagi o‘tishlarining mazmuni, dastgoh, moslama, instrumentlar, ishlov yuza o‘lcham va siliqlash rejimi ko‘rsatkichlari va ularning son qiymatlarini yozib chiqing.
5. ARZ-14 korxonasi sharoitida ishlab chiqilgan texnologik jarayon asosida tirsakli valning o‘zak va shatun bo‘yinlarini o‘rnatilgan ta’mir o‘lcham kategoriyalari bo‘yicha siliqlash. Buning uchun:
- siliqlash dastgohini tuzilishi, uning ishlatish va boshqarish, hamda ushbu dastgohda ishlash uchun kerakli bo‘lgan xafvsizlik qoidalarni chuqur o‘rganib chiqing
- tirsakli valning tayanch yuzalari bo‘yicha dastgox moslamasiga o‘rnatib uni qotiring
- dastgohni yoqing va tirsakli valning o‘zak xamda shatun bo‘yinlarini ketma ket belgilangan tartibda ta’mir o‘lchamlar bo‘yicha siliqlash ishlovini bering
- dastgohni o‘chiring va moslamadan tirsakli valni bo‘shatib oling
- tirsakli valning ishlov berilgan o‘zak va shatun bo‘yinlarini o‘lchang (2-lab ishiga qarang), shakl xatoliklarini xisoblang va ushbu o‘lchov, hamda xisob natijalarini chizmada ko‘rsatilgan talablar bilan solishtirib ishlov sifati bo‘yicha xulosa bering.

Hisobot shakli

7-Laboratoriya ishi.
Tirsakli vallarni elektoroyoy yordamida metal eritib flyus qatlami ostida tiklash

1. 
   Metal qoplash jaaryonining tarkibi va xususiyatlari, utishlar mazmuni va ularni bajarilish tartibi
   
2. 
   Metal qoplanayotgan yuzaning geometrik parametrlarining ko‘rsatkichlari va uning fizik-mexanik xususiyatlari
   
3. 
   Tirsakli val bo‘ynlarining yeylish miqdori.
   

Bo‘yin nomilari	Bo‘yinlarni o‘lchash natijalari
	1	2	3	4	5
O‘zak
Shatun

4. 
   Bo‘yinni maksimal yeylish qiymati.
   
5. 
   Texnologik dastgoh, jihoz va metall qoplash uchun materiallar.
   
6. 
   Tirsakli valning bo‘ynlarni metal qoplash operasion xaritasi.
   
7. 
   Metall qoplangan sirtning tasnifi.
   
8. 
   Xulosa.
   

Ilova
1-jadval