“transport tizimlari va inshoatlari” kafedrasi “Qurilish materiallari va buyumlari”

Nazorat savollari. 
1. Yog‘och namunasi tolasi bo‘yicha siqilishga mustaxkamliu chegarasi qanday 
aniqlanadi?
2. Yog‘och tolasiga ko‘ndalang taqribiy siqilishga mustaxkamlik chegarasi qanday 
aniqlanadi? 
3. Yog‘ochning statik egilishga mustaxkamlik chegarasi qanday aniqlanadi? 
4. Yog‘ochning qurib kichrayishi va bo‘kishi qanday aniqlanadi?
5. Yog‘ochni chirishdan va yonishdan saqlash bo‘yicha nimalarni bilasiz? 
6. Yog‘ochning o‘rtacha zichligi qanday aniqlanadi? 
7. Yog‘ochning namligi va o‘rtacha zichligi qanday aniqlanadi?
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
65 

---

8-Laboratoriya ishi.
ISSIQLIK IZOLYATSIYaSI, AKUSTIK MATERIALLAR VA BUYuMLAR. O‘RTAChA 
ZIChLIGINI ANIQLASh. 
UMUMIY MA’LUMOT 
Material tuzilishi va xossalari: 
Issiqdan muxofaza qiladigan buyum va materiallar quyidagi sinflarga 
bo‘linadi.
1. Hom ashyo turiga qarab: a) anorganik, b) organik
2. Tuzilishi, tashqi ko‘rinishiga qarab:
a) anorganik-tolasimon donali buyumlar, ko‘piksimon donali buyumlar, 
o‘rama, arqonsimon, tolali sochma (yoyiluvchan), donasimon sochma 
(yoyiluvchan). b) organik-tolasimon donali (DSP, fibrobeton), ko‘piksimon donali 
(ko‘pik plastmassa)
3. Siqiluvchanligiga qarab:
Yumshoq (m)-nisbiy siqilishi 30% dan ortiq,
Yarim qattiq (PJ)- 6-30%;
Bikr (J)-6% gacha (200 MPa kuch tushganda)
O‘rta bikr-10% gacha (400 MPa kuch tushganda)
Qattiq -10% gacha (10 MPa kuch tushganda)

---

Tuzilishi va xossalari.
Bu materiallar tuzilishi asosan amorf va ko‘p g‘ovakli bo‘ladi, chunki kristal 
moddalar issiqni yaxshi o‘tkazadi.
Havoni issiqlik o‘tkazuvchanligi (0,1-2 mm diametr g‘ovaklarda) 0,023-0,03 
Vt/(m°S).
G‘ovaklik hosil qilishni usullari:
-gazli-bundan AL qo‘shilib qo‘pchitib olinadi. (perlit va vermikulitda bu 
rolni suv bajaradi).
-ko‘pikli-bunda ko‘pik hosil qiluvchi moddalar qo‘shiladi: sulfanol, PO-1.
-ko‘p suv qo‘shib, quritish va pishirishda suv tez bug‘lanib ko‘pchitish 
hisobiga.
-tolasimon karkas hosil qilish-minpaxta, shishapaxta, fibrolit. Bunda iloji 
boricha g‘ovaklar mayda, bir me’yorda tarqalgan va yopiq g‘ovak bo‘lishi kerak.