Transkripsiya va transliteratsiya

u – orqa qator, yuqori-tor, lablangan, turkiy u unlisi. Barcha o‘zbek shevalarida qo‘llanadi.
ү – old qator, yuqori-tor, lablangan, turkiy ү unlisi. Bu tovush singarmonistik o‘zbek shevalarida hamda qardosh qozoq, qirg‘iz va boshqa turkiy tillarda mustaqil fonema sifatida ishlatiladi. Singarmonizmni yo‘qotgan o‘zbek shevalarida ү ga yaqin kombinator varianti mavjud, solishtiring: qul(qүl) va kul(k үl) kabi
Tovushlarning miqdori. Tovushlarning miqdori (uzunlik, qisqalik) jihatidan o‘zgarishlarini ifodalash uchun quyidagi belgilar olingan:
1. i, ‘, , u, ү – yuqori ko‘tarish unlilarining sifat jihatidan o‘zgarishi (reduksiyasiga uchrashi) Masalan, Toshk., Marg‘. b{‘}r,b{‘}r ɔv – fizik nuqtai nazardan br, brɔvga teng.
2. i, ‘, , ы, u, ү ~ (kursiv bilan) – kuchsiz va shu bilan birga juda qisqa unli tovushlar.
3. i,’, , ы, u, ү – miqdor jihatdan farqlanmaydigan tabiatiga ko‘ra qisqa unli tovushlar.
4. i; ‘; ; ы; u; ү (belgidan keyin bir nuqta) – ayrim pozitsion holatlarda hosil bo‘ladigan sal cho‘ziq unlilar.
5. i:, ‘:. :, ы:, u:, ү:, o:, ә: (belgidan keyin 2 nuqta) – ba’zi shevalarda uchraydigan q’:z birinchi darajali (birlamchi) cho‘ziqlikni ifodalovchi yoki ko‘pchilik o‘zbek shevalarida uchraydigan shә:r//shә:әr// ad. -orf. shahar kabi) biror tovush hisobiga bo‘ladigan ikkinchi darajali (ikkilamchi) cho‘ziqlikni ifodalovchi odatdagi uzun unli tovushlar.
6. i::, ‘::, ::, ы::, u::, ү:: belgidan keyin bir necha 2 nuqta) fonetik o‘ta cho‘ziqli (emfatik cho‘ziqlik).
Diftonglashgan unlilar. So‘z boshida diftonglashgan e, o, ө unlilari quyidagicha transkripsiya qilinadi:

1. 
   diftonglashishning maksimal darajasi – ye yoki ie; үө, uo kabi ifodalanadi. Masalan, qipchoq yeshki, үөlsә, uөlse, үөttү, uөsha//ad.orf. echki, o‘lsa, o‘tdi o‘sha.
   
2. 
   diftonglashishning susayishi (kuchsizlanishi) – (y) e yoki (i) e: (u)o, (ү)ө kabi ifodalanadi. Mas.,(ү) өz, (ү) өttүz (u) ot//ad. orf. o‘z, o‘ttiz, o‘t.