Traktor va avtomobillar

II. Dvigatelning dinamik hisobi
2.1. Krivoship-shatun mexanizmning kinematik nisbatlari
Kinematik hisoblashning asosiy vazifasi bo’lib, porshen va shatunning harakatlanish qonunini aniqlashdan iborat.

KShM ga ta’sir ko’rsatuvchi kuch va momentlar uning detallarini, shuningdek, IYoD ning korpus elementlari hamda tayanchlarini mexanik tarzda yuklantirish, tebranish va titrash, shovqin, ishqalanishni keltirib chiqaradi, natijada energiya isrof bo’ladi. KShM ga ta’sir etuvchi kuch va momentlarni mufassal dinamik tahlil qilish IYoD ni yaratish bosqichida ularning mustahkamligi, ko’tarib turuvchi sirtlarining, podshiniklar va tayanch elementlarning ishonchli va uzoq muddat ishlashi shartlaridan kelib chiqib, detallarning o’lchamlarini to’g’ri tanlashga, shuningdek, ishlayotganda tushadigan yuklanishlar hamda titrashni kamaytirish choralarini belgilash va amalga oshirishga, tirsakli val burovchi momenti va aylanish chastotasining noteksiligini kamaytirishga imkon beradi. KShM da kuchlar va ular momentlarining paydo bo’lish hamda o’zgarishining asosiy qonuniyatlarini bilish ishlatish jarayonida yeyilish va uning detallarda yuzaga kelish jarayonini, shuningdek, tuzatish chog’ida mexanizm detallarini almashtirishda amal qilish kerak bo’lgan talablarni, IYoD ning ish sharoiti va rejimi burovchi moment va titrash tarziga, shovqinga, detallarning yeyilishi hamda ishga yaroqliligiga qanday ta’sir ko’rsatishini tushunish imkonini beradi.

Krivoship-shatun mexanizmini kinematik hisoblash
KShM ga ta’sir etuvchi inersiya kuchlarining kattaligi detallarning massasiga va IYoD lari ishlayotganda yuzaga keluvchi ularning tezlanish qiymatlariga bog’liq bo’ladi. Tezlanishlar esa mexanizm kinematikasi bilan belgilanadi. Quyida 3-rasmda IYoD larida qo’llaniladigan markaziy krivoship-shatun mexanizmining sxemasi tasvirlangan (markaziy-bunda silindr va tirsakli vallarning o’qlari kesishadi).

Hisoblash ishlari asosan shatunning quyidagi kinematik parametrlarini, ya’ni chetlanish burchagi - , (aylanish) dumalash burchak tezligi - , tezlanishi va porshenning (ko’chishi) siljishi - , tezligi - , tezlanish - lari aniqlanadi [2].