To’yingan uglevodorod (alkan) larning gomologik qatori, ularning elektron va fazoviy



Download 199,46 Kb.
bet1/2
Sana10.07.2022
Hajmi199,46 Kb.
#767823
  1   2
Bog'liq
abzal kmemdan





TO’YINGAN UGLEVODOROD (ALKAN) LARNING GOMOLOGIK QATORI, ULARNING ELEKTRON VA FAZOVIY (SP3 – GIBRIDLANISH) TUZILISHI. METAN. ALKANLAR NOMENKLATURASI, ULARNING FIZIK VA KIMYOVIY XOSSALARI. TEXNIKADA ISHLATILISHI, TO’YINGAN UGLEVODORODLARNING TABIATDA UCHRASHI.
Asiklik (alifatik) uglevodorodlar.
Uglevodorodlar – bu molekulalari faqat uglerod (C) va vodorod (H) atomlaridan tuzilgan organik birikmalardir. Uglevodorod so’zi ham uglerod va vodorod atomlarining nomidan kelib chiqqan.
Asiklik yoki alifatik uglevodorodlar tarmoqlangan va tarmoqlanmagan uglerod zanjirlaridan tuzilgan bo’lib, ularda yopiq xalqalar bo’lmaydi.
Asiklik yoki alifatik (alkanlar) birikish reaksiylariga kirishmaydilar, shuning uchun ham ularga to’yingan uglevodorodlar deyiladi.
Organik kimyoni o’rganish uglevodoroddan boshlanadi, ularning nomi turlicha bo’lib ular to’yingan uglevodorod, asiklik yoki alifatik hamda parafinlar (alkanlar) deb ataladi. To’yingan uglevodorodlarning parafinlar (lotincha parum – kam va affinitas – moyil so’zlaridan olingan) deb atalishiga sabab ular odatdagi sharoitda boshqa moddalar bilan reaksiyaga kirishmaydi.

TO’YINGAN UGLEVODORODLAR.
To’yingan uglevodorodlar – bu uglevodorodlarning molekulalarida hamma uglerod atomlari sp3 – gibridlangan holatda bo’ladi va ular bir – biri bilan faqat σ – bog’lanish orqali birikadi.
To’yingan uglevodorodlarda uglerod atomlari orasida faqat yakka bog’ bo’lib, ikki yoki uch bog’lar bo’lmaydi, uglerodning qolgan valentliklari vodorod atomlari bilan bog’langan bo’ladi.
To’yingan uglevodorodning eng muhim xususiyatlari quydagilardan iborat :
  • umumiy formulasi C­nH2n+2 bu yerda n ≥1.


  • molyar massslari M = 14n+2


  • nomlariga - “an” qo’shimchasi qo’shiladi.


  • to’yingan uglevodorodlardagi vodorod atomalarini boshqa atom yoki atomlar gruppasi almashinishi natijasida olingan alkanlarning molekulalari qoldiqlariga alifatik radikallar yoki alkillar deyiladi va R – bilan yoki ALK bilan belgilanadi.


  • Bir valentli qoldiqlarning (alkillar) umumiy formulasi CnH2n+1, bu yerda n≥1.


  • Alkillarning molyar massalari M = 14n+1.


  • Alkillarning nomlari “il” qo’shimchasi bilan tugallanadi.


Alkan molekulalarining tuzilishidagi o’ziga xoslik:




  • C –C bog’lanish uzunligi 1,15 nm.


  • C – H bog’lanish uzunligi 0.109 nm.


  • C – C bog’lar orasidagi valent burchagi 1090, 281







Download 199,46 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish