Tovar-pul munosabatlari rivojlanishi bozor iqtisodiyoti shakllanishi va amal qilishining asosidir

Qiymat  qonuni  tovar  ishlab  chiqarish  va  ayirboshlash  uning  qiymati  asosida  amalga 

oshishini, qiymatning oʻzi esa ijtimoiy zaruriy mehnat sarflari orqali oʻlchanishini ifodalaydi.  

Keyingi qoʻshilgan miqdor nafliligi nazariyasining asoschilari boʻlib avstriya maktabi 

vakillari  K.Menger(1840-1921),  F.Vizer(1851-1926),  Ye.Bem-Baverk(1851-1914)  va  boshqalar 

hisoblanadi.  Mazkur  nazariyaga  koʻra,  kishilar  tomonidan  juda  xilma-xil  moddiy  va  ma’naviy 

ne’matlar  (hamda  xizmatlar)  ularni  ishlab  chiqarishga  ijtimoiy  zaruriy  mehnat  sarflanganligi 

uchun  emas,  balki  ushbu  ne’matlar  naflilikka  ega  boʻlganligi  uchun  qadrlanadi.  Insonlar 

tomonidan ma’lum nafliliklarga ehtiyoj sezilganligi sababli u yoki bu tovarni ishlab chiqarishga 

mehnat sarflari  amalga  oshiriladi.  Mazkur  nazariya  tarafdorlari  fikrlariga  koʻra,  faqat tovarning 

nafliligi uning qiymatiga va, binobarin, narxiga asos boʻlishi mumkin.