Tovar-pul munosabatlari bozor iqtisodiyotining asosidir

TOVAR-PUL MUNOSABATLARI BOZOR IQTISODIYOTINING ASOSIDIR
Reja:

1. Natural ishlab chiqarishdan tovar ishlab chiqarishga o’tish va uning rivojlanishi.

2. Tovar va uning xususiyatlari.

3. Qiymatning mehnat nazariyasi va keyingi qo’shilgan miqdor nafliligi nazariyalari.

4. Pulning kelib chiqishi, mohiyati va vazifalari.
KIRISH
Oldingi mavzularda ishlab chiqarishning umumiy, barcha bosqichlariga xos bo’lgan qonun-qoidalari va tushunchalarini, ijtimoiy tizimlar va mulk shakllarining o’zgarib turishini ko’rib chiqdik. Lekin, ayrim iqtisodiy jarayonlar tarixiy tavsifga ega bo’lsada, uzoq davrlar davomida saqlanib kolishi mumkin. Jumladan, insoniyat tarixiy taraqqiyotining ko’pgina bosqichlarida ijtimoiy-iqtisodiy shakllarning ayrim turlari uzoq vaqt mavjud bo’ladi. Masalan, ibtidoiy jamoa tuzumi yemirilayotgan sharoitdayoq vujudga kelgan tovar ayirboshlash bir ishlab chiqarish usulidan boshqasiga o’tib, bir necha ming yillardan beri amal qilib, rivojlanib kelmoqda.

Shu bilan birga biron-bir ijtimoiy-iqtisodiy shaklning turli tarixiy davr sharoitidagi mazmuni, o’rni, roli va ijtimoiy oqibatlari ko’p jihatdan turlicha bo’ladi. Lekin ularning umumiy, eng xususiyatli belgilari saqlanib qoladi. Shu sababli mavzuni ijtimoiy xo’jalik, ya’ni ijtimoiy ishlab chiqarish shakllarini tahlil qilishdan boshlaymiz. Tovar va uning xususiyatlari, tovar qiymatining miqdori, uni aniqlashga bo’lgan yondashuvlar, pulning vujudga kelishi, mohiyati va vazifalari yoritiladi.