Toshkent «yangiyo‘l poligraf servis»


NIMA YAXSHI-YU, NIMA YOMON?



Download 3,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet39/81
Sana16.01.2022
Hajmi3,81 Mb.
#370711
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   81
Bog'liq
O'qish kitobi. 4-sinf (2017, S.Matchonov, A.Shojalilov) (1)

NIMA YAXSHI-YU, NIMA YOMON?
ODOBLI BO‘LISH OSONMI?
Anvar  Obidjon
I
Mittigina,  quvnoqqina,  yebto‘ymasgina  bir  Sichqon
-
cha  bor  ekan.  U  suyukli  onajonisi  bilan  birga  qishloq-
dagi  eng  baland,  eng  ko‘rkam  uyning  kovagida  yashar 
ekan.  Bir  kuni  onajonisi  to‘lpoq  Sichqonchaning  burniga 
burnini  ishqab  erkalatibdi-da:
–  Mana,  tiling  ancha  burrolashib,  tashqariga  o‘zing 
chiqib  o‘ynasang  o‘ynagudek  kattagina  bo‘lib  qolding, 
endi  sal  esingni  yig‘ib  ol,  odobli  bo‘l,  –  deb  nasihat 
qilibdi.
–  Esim-ku  joyida,  chunki  qaysi  ovqat  shirinligini  yax
-
shi  bilaman,  –  debdi  Sichqoncha  o‘zini  o‘zi  maqtab.  – 
 
Ammo  odobli  ko‘rinish  uchun  nimalar  qilishim  ke rak, 
oyijonim?
–  Kichkintoylarning  odo  bi,  birinchi  navbatda,  qanday 
salom  berishidan  bilinadi,  –  deya  javob  qaytaribdi  ona-
jonisi.  –  O‘zingdan  kattaroqlar
-
ni  uchratganda,  chiroyli  jilmayib: 
«Assalomu  alaykum»,  –  desang, 
ular  ham  senga  ochiq  yuz  bilan 
boqib:  «Vaalaykum  assalom»,  –
 
deyishadi.  Keyin  ichlarida:  «Ni
-
hoyatda  odobli  ekan,  ota-onasiga 
ming  rahmat»,  –  deb  havas  qili
-
shadi.  Buni  esh itib,  Sichqoncha-
ning  zavqi  jo‘shib  ketibdi.  Qoyil
-


108
maqom  salom  berib,  birovlardan  tezroq  rahmat  eshitgisi 
kelibdi-yu,  shosha-pisha  tashqariga  yo‘l  olibdi.
Kovakdan  chiqiboq,  unga  chaqchayganicha  tikilib  tur
-
gan  bo‘g‘irsoqsimon  Mushukka  duch  kelibdi.  Sichqoncha 
shum  baroqqa  jilmayib  qarab:  «Assalomu  alaykum,  Mi
-
yovpochcha!»  –  degan  ekan,  uning  ko‘zidagi  yovuzlik 
birdaniga  so‘nibdi  va  sal  tamshanib  qo‘yib:  «Vaalaykum 
assalomuv-v...  Umring  uzoq  bo‘lsin.  O‘taver»,  debdi. 
Birinchi  duo dan  ko‘ngli  tog‘dek  ko‘tarilgan  Sichqoncha 
quvonchdan  irg‘ishlab-irg‘ishlab  borayotganida,  oldidan 
sersoqol  qari  Echki  chiqib  qolibdi.
–  Assalomu  alaykum,  Echkivoy  buva!  –  deb  oldingi 
o‘ng  oyog‘ini  ko‘ksiga  bosibdi  Sichqoncha.
–  Me-e,  vaalaykum  assalom,  –  deya  qiroat  bilan 
alik  olibdi  Echki.  –  Kam  bo‘lma,  bo‘tam.  Otangga  rah
-
mat.  Agar  qorning  och  bo‘lsa,  kel,  manavi  dumbul ning 
chetidan  ozgina  kemirib  ol. 
Yosh-u  keksa  o‘rtasida  qandaydir  tenglik,  o‘zaro 
mehr-oqibat,  bir-biriga  yaxshilik  tilash  holatini  yuzaga 
keltiruvchi  «salom-alik»  Sich qonchaga  yoqib  qolibdi.  U 
tobora  ko‘nglini  yashnatib,  yangidan  yangi  tanishlar  ort
-
tirish,  samimiy  chehralarni  ko‘proq  ko‘rish  orzusida  ol-
dinga  qarab  boraveribdi.
1.  Sichqonchaga  onasi  odobli  bo‘lish  haqida  nima  deb 
nasihat  qildi?
2.  Shum  baroq  bilan  Echkivoylar  Sichqonchani  nima 
uchun  maqtab  qo‘ydi?
II
Makkapoya  tugab,  uvatdagi  o‘tloqqa  chiqib  kelga-
nida  o‘siq  sho‘ralar  orasida  kosasiga  berkinvolib  uxla-
yotgan  Toshbaqaga  ko‘zi  tushibdi.  Sichqoncha  zarracha 


109
ikkilanmay,  o‘sha  shirali  ovozda:  «Assalomu  alaykum, 
Toshbaqa  tog‘a!»  –  debdi.  Toshbaqa  esa  uyg‘onmabdi. 
Sich qoncha  Toshbaqaning  boshi  qaysi  tomondaligini 
bilolmay,  kosaning  tevaragida  uch-to‘rt  marta  aylanib 
chiqibdi.  Oxiri  tavakkaliga  bir  tarafda  turib  olib:  «Assa
-
lomu  alayku-u-m,  Toshbaqa  tog‘a!  Qachon  alik  olasiz? 
Yuragim  g‘ash  bo‘p  ketyapti,  tog‘ajon!»  –  deya  xuddi 
eshikni  qoqqandek  Toshbaqaning  kosasini  taqira-tuqur 
mushtlab  javrayveribdi.  Bir  payt  Toshbaqa  kosaning  na-
rigi  yog‘idan  boshini  chiqarib,  uyqusiraganicha  vaysab 
beribdi:
–  Obbo-o,  bu  dunyoda  tinchroq  joy  qolmabdi  shekilli...
Hov,  kim  u  hadeb  salom  berayotgan? 
Sho‘rlik  Sich qoncha  xijolat  bo‘lib,  lip  etganicha  o‘zini 
o‘tlarning  bag‘riga  uribdi.  Yalanglikka  yetib  boriboq, 
zo‘r  tomoshaning  ustidan  chiqib  qolibdi.  Shu  hovlida 
yashov chi  To‘rtko‘z  qo‘shni  Olapar  bilan  suyak  uchun 
jang  olib  borayotgan  ekan.
Sichqoncha  ularga  yaqinroq  borib,  yoqimtoy  tovush
-
da:  «Assalomu  alaykum,  pahlavon  To‘rtko‘z!»  –  debdi. 
Itlar  unga  parvo  qilmay,  jangni  davom  ettirishibdi.  Sich-
qoncha  ham  bo‘sh  kelmabdi,  changga  belangan  ko‘yi 
ularning  atrofida  pirillab,  goh  u  yoqdan,  goh  bu  yoq-
dan  baqirib-chaqirib  salom  beraveribdi.
Shunda  To‘rtko‘z  Olaparning  yelkasidan  tishlab  uzoq
-
roqqa  otib  yuboribdi-da,  to  dushmani  o‘zini  o‘nglab  ol
-
guncha,  orada  Sichqonchaga  o‘qrayib:  «Vov  alaykum! 
Ko‘ngling  tinchidimi?  Qutuldimmi?  Bor,  yo‘qol  endi»,  –  
deb  irillabdi,  so‘ng  qaytadan  olishuvga  kirishibdi.
Kutilmagan  bunday  sovuq  muomaladan  Sichqoncha 
dong  qotib  qolibdi,  keyin  to‘satdan  xo‘rligi  kelib,  yura
-
gi  to‘liqib  ketibdi.  Yum-yum  yig‘laganicha  ortga  qaytibdi. 


110
Yarim  yo‘lda  yana  Echkiga  to‘qnash  kelibdi.  Echki  bu 
yig‘i-sig‘ining  sababini  eshitgach  debdi:
–  Xafa  bo‘lma,  bo‘tam.  Keyingi  safar  qulayroq 
vaqtda  uchrashib  qolsang,  ular  salomingga  albatta 
alik  olishadi,  sendan  xursand  bo‘lishadi,  maqtashadi. 
O‘zgalarga  birinchi  bo‘lib  salom  berish  juda  xosiyatli 
narsa.  Ammo  salomlashish  shart  bo‘lmagan  vaziyatlar 
ham  uchrab  turadi.  Ota-onang  yumushlardan  bo‘shab, 
xotirjamroq 
turgan 
chog‘da, 
buni sekin so‘rab bilib olsang 
zarar  qilmaydi.
«O‘zgalarga  salom  berish 
shart  bo‘lmagan  holatlar  ham 
bo‘lar  ekanmi?»  –  deb  o‘ylab 
qolibdi  Sichqoncha.
1.  Matndan  Sichqonchaning  salomiga  Toshbaqa  va 
To‘rtko‘zlarning  javobini  topib  o‘qing.
2.  Qari  Echki  salomlashish  odobi  to‘g‘risida  Sichqoncha
-
ga  qanday  maslahat  berdi?

Download 3,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   81




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish