Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti “pedagogika” fakulteti «pedagogika va psixologiya» kafedrasi

Darsning maqsadi: O`quvchilarni 6 va 7 sonlarni hosil qilish bilan

tanishtirish sonlarni taqqoslashni 1-7 sonlarini ichida miqdoriy va tartib sonlardan

foydalanishni mashq qilish 6 va 7 raqamlari bilan tanishtirish 6 raqamining

yozilishini mashq qilish.

2-10 ichida sonlar tarkibiga doir bilimlarni mustahkamlash. Yangi material

ustida ishlash.

1. O`qituvchi yangi material ustida ishlashni kuydagi savollar bilan boshlashi

mumkin; «Biz sizlar b`ilan qanday sonlarni o`rgangan edik? Shu sonlarning qaysisi

eng katta son? Hisoblashda 5 dan keyin qanday son keladi? 6 soni qanday xosil

bo`ladi? 5 ta doiracha bor bo`lsa, ular 6 ta bo`lishi uchun nima qilish kerakligini

ko`rsat». Chaqirilgan o`quvchi buning uchun 5 ta doirachaga yana bita doiracha

qo`yish kerakligini ko`rsatadi.

O`qituvchi yana bolalardan so`raydi. «Bola sanoq bo`yicha doirachani

qo`shdi? (oltinchi). Doirachaning hammasi nechta bo`ldiW (6 ta) Olti soni qanday

yozilishini biladiganlar bormi?» Chiqarilgan o`quvchi yoki (xoxlovchilar topilsa)

o`qituvchining o`zi 6 raqamini ko`rsatadi va polotnoga qo`yiladi. Shundan keyin

o`qituvchi bolalarga 6 sonini hosil qilish (5 ta bir hil doiracha yani 1 ta boshqacha

rangli doirachani qo`shish) amalni narsalar bilan bajarishga, so`ngra 6 soni qanday

hosil qilingani kesma raqamlar bilan yozilishi buyuriladi, 7 sonini hosil qilish ham

hududi shu yo`sinda bajariladi: 6 ta bir xil rangni uch burchakka yana bita

boshqacha rangli uch burchak qo`shiladi va kesma raqamlar bilan (6+1-7) yoziladi.

2. Shundan so`ng 5 va 6 (6 va 7) sonlarini taqqoslash ishlari bajariladi. Buning

uchun to`plam polotnosida 5, 6, va 7 ta narsadan iborat sonlar pog`onachasi

namoyish etiladi. Bolalar tegishli yozuvlarni raqamlar bilan bajarishlari qiyin

darslikdagi rasmlar bo`yicha ishlashga o`tish mumkin.

Parashyutchilar tasvirlangan rasmga savollar: «Oldin nechta parashyutchi

sakirdi? (5) yana nechta parashyutchi sakiraydi. (1). Oltinch parashyutchi

sakiragandan keyin hamma parashyutchilar nechta bo`ldi? (6), olti qanday hosil

qilindi? (5 ga 1 qo`shildi). Oltinchi parashyutchi sakiragandan keyin

parashyutchilar ko`paydimi yoki kamaydimi? (ko`paydi 6<5 bo`ldi)». Keyingi

rasmga savollar: «Avval nechta samaliyot ko`tarildi? (6), keyin nechtasi ko`tarildi?

(1), hamma samaliyotlar nechta bo`ldi? (7), 7 qanday hosil qilindi? (6 ga 1

qo`shildi) 6 ko`pmi? yoki 7 ko`pmi» (7<6). Uchburchakli yoki to`rt burchakli

rasmlar bilan ana shu yo`sinda ishlanadi (birliklarni ayirish bilan 5 va 6 sonlari

hosil qilindi).

Sinflarning yo`qorisiga yozilgan qator sonlardan tartib munosabatlarni

aniqlashda foydalanish mumkin.

O`qituvchi: «Sizlar masalan kinoteatr zalining bir qatordagi o`rindiqlar: ko`z

oldingizga keltiring?-deydi va bir o`quvchidan: «Sening o`zing oltinchi, ikki

yoningdagi qo`shnilaring nechanchi o`rinlarda o`tirgan bo`ladi?»-deb so`yraydi.

Boshqa o`quvchiga murojat qilib: «Sening o`zing ettinchi va sen unga 1 nomerli

kreslo tomonidan borasan, bundan nechinchi nomerli kreslolar oldidan o`tishing

kerak?»-deyildi.

Keyin o`quvchilarga shunday savol tashlandi: «Bola qatorning qoq o`rtasida

(to`rtinchi o`rinda) turibdi, uning chap tomonidagi (5,6,7) kreslolar va o`ng

tomondagi (3,2,1) kreslolarning nomerlarini ayting». O`qituvchi namunali

ko`rsatgach bolalar 6 raqamini yozdilar, 6 soni hosil bo`lishi ko`rsatilgan

nuqtalarni qo`yadilar (bu ishni darslikda berilgan namunaga qarab bajaradilar) 2-3

ta tengsizlikni yozadilar.