Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti fizika kimyo fakulteti

IV tip. Moddalarning klassifikatsiyasi
1) Ayni bir sinfga kiradigan moddalarning :
a) empirik formulalarini;
b) struktura formulalarini tuzish.
2) Ayni bir sinfga kiradigan moddalar uchun xos reaksiyalar.
3) Moddaning qaysi sinfga kirishini:
a) xarakterli xossalariga qarab;
b) tarkibiga qarab;
c) tuzilishiga qarab aniqlash.


V tip. Kimyoviy tushunchalar
1. Masalan quyidagi kimyoviy tushunchalarni: xodisalar, aralashmalar va toza moddalar, oddiy va murakkab moddalar, molekula va atom, oksidlanish va qaytarilish, neytrallanish, ekzotermik va endotermik, qaytar va qaytmas reaksiyalar va boshqa reaksiyalar, elektrolitlarning eritmada dissotsilanishi, eritmalarning elektrolizi, allatropya va izomeriya, radioktivlik va shu kabi tushunchlarni tasvirlash va izohlash bilan bog’liq bo’lgan masalalar.
VI tip. Davriy qonun va atomlarning tuzilishi
1. Kimyoviy elementlarning xossalarini davriy sistemadagi o’rinlariga qarab aniqlash.
2. Kimyoviy elementlarning davriy sistemasidagi o’rnini ularning eng xarakterli tafsilotiga qarab aniqlash.
3. Elementlarning davriy sistemasdagi o’rnini shu elementlarning atomlarining tuzilishiga qarab izohlash.
4. Elementlar atomlarining tuzilishini shu elementlarning davriy sistemadagi o’rniga qarab izohlash.
5. Elementlarning davriy sistemasidagi o’rniga asoslanib, ular molekulalarining hosil bo’lish sxemasini tuzish.

O’qituvchilar masalalarning yuqoridagi keltirilgan har qaysi tipi orasdan har qaysi sinf ushun berilgan masalalarni uncha qiynalmay tanlab oladilar va bu masalalarni o’quvchilar uchun nisbatan qiyinlik darajasiga qarab joylashtiradilar.

O’qituvchi ishlab beradi, o’quvchi o’zlashtiradi,ushbu usul masala yechishni o’rganishda keng tarqalgan, biroq bu usulda o’quvchi faqat masala ishlash davomida o’qituvchi o’rgatgan usul bilan cheklanib qolishi mumkin. Buni psixologlar ham isbotlashgan, ya’ni ularning aytishicha bunda o’quvchida mustahkam bilim xosil bo’lmaydi,chunki o’qituvchi qanday fikr yuritsa o’quvchi ham xuddi shunday fikr yuritishi lozim bo’ladi. O’quvchining shaxsiy psixologik imkoniyatlari cheklanadi.Yana bir usuli, bitta masalani bir necha xil usullarda ishlab berishga asoslanadi, bunda o’quvchi dasturda necha xil masalalar berilishi mumkin bo’lsa barcha usullarni o’rganishi kerak.
Demak, o’qituvchi o’quvchining bir xil masalani har xil usullarda ishlashiga e’tibor qaratib, uni rag’batlantirib bormog’i lozim. Masala yechishga har xil usullarda yondashish yangi masalani yechish imkoniyatlar eshigini ochadi. Kimyoviy masalalarni har xil usullarda ochishi o’quvchilarning yosh xususiyatlari va matematik tayyorgarligiga ham bog’liq. Bunday usulda masala yechish o’quvchilarda fikrlash qobilyatini oshiradi berilgan masalalarni yechish imkoniyati ortadi.