Тошкент вилояти чирчиқ давлат педагогика институти ҳузуридаги илмий даражалар берувчи phD

Саккизин
чи 
• ўқув жараѐни якунида олдиндан машғулот учун аниқланган баҳолаш тури 
ва мезонлари асосида барча талабаларнинг билимларни ўзлаштирганлик 
даражаси аниқланди. 

---

71 
Биринчиси – “Математика ўқитиш методикаси” фани ўқув 
машғулотлари лойиҳалаш ва шу асосда ўқитиш жараѐнини ташкил қилишда 
замона илмининг объектив борлиққа энг илғор ѐндашуви бўлган “Системали 
(мажму) ѐндашув” тамойилига ҳамда унинг қонун-қоидаларига доимо амал 
қилинди. Чунки, педагогик технология мажмулар назариясидан келиб чиқиб 
яратилгандир. 
Иккинчиси – “Математика ўқитиш методикаси” фани ўқув 
машғулотларини лойиҳалаш асосида ўқитишни ташкил қилишда дидактика 
(таълим назарияси)нинг барча принциплари ва қонун-қоидаларидан келиб 
чиқилди. Бунинг учун ушбу тадқиқот муаллифи, тажриба-синов жараѐнида 
иштирок этган профессор-ўқитувчилар дидактикани яхши ўзлаштириб 
олишга катта эътибор қаратилди ва ундан ўқув амалиѐтда фойдалана олиш 
кўникмалари ривожлантирилди. 
Учинчиси – 
“Математика 
ўқитиш 
методикаси” 
фани 
ўқув 
машғулотларини лойиҳалаш асосида ўқитишни ташкил қилишда мазкур 
жараѐннинг ажралмас ва таркибий қисмлари бўлган – “мақсад ва 
мақсадчалар”, “уларга ажратилган вақт”, бериладиган билимлар ичидаги 
“таянч тушунчалар”, “дарс тури ва босқичлари”, “педагогик услублар”, 
“ахборот технологиялари” ва “дидактик материаллар” каби элементларига 
ўзаро узвий, яъни функционал боғлиқликда бўлган яхлитлик сифатида 
қаралди. 
Тўртинчиси – “Математика ўқитиш методикаси” фани ўқув 
машғулотлари лойиҳаларини тузиб чиқиш асосида ўқитиш жараѐнини 
ташкил қилишда талабалар эгаллашлари зарур бўлган билимларнинг 
мустақил ўзлаштирилишга урғу берилди. Билимларни фаол фикр юритиб 
топиш кўникмаларини шакллантиришга эътибор қаратиш натижасида 
талабанинг ўз устида мустақил ишлаш механизми яратилди. 
Бешинчиси – “Математика ўқитиш методикаси” фани ўқув 
машғулотларини лойиҳалаш асосида ўқитиш жараѐнини ташкил қилишда 
талаба эгалланадиган билимларни англашлари, хотирасида сақлашлари ва 

---

72 
амалиѐтда қўллай олишлари бир вақтнинг ўзида олиб борилди. Бунда
назарияни амалиѐтда қўллаш деганда муайян бир ишни бажариш 
тушунилмасдан, балки эгалланган билимларни амалда қўллаш кўникмаси 
шакллантирилди. 
Олтинчиси – “Математика ўқитиш методикаси” фани ҳар бир ўқув 
машғулоти якунида эришиладиган натижаларнинг феъллар шаклида бўлиши 
таъминланди. Бунинг учун ҳар бир ўқув машғулоти якунида эришилиши 
зарур бўлган иш-ҳаракатлар тизими ишлаб чиқилди ва лойиҳаларда белгилаб 
қўйилди. 
Еттинчиси – “Математика ўқитиш методикаси” фани ўқув 
машғулотларининг кичик модуллари орқали бериладиган билимлар ичидан 
таянч тушунчалар аниқланиб олинди, улар асосида талабаларнинг 
билимларни эгаллаганлик даражасини аниқлаш учун саволлар тузилди ва 
назорат тури белгилаб қўйилди. 
Саккизинчиси – ўқув жараѐни якунида олдиндан шу машғулот учун 
аниқланган баҳолаш тури ва мезонлари асосида барча талабаларнинг 
билимларни ўзлаштирганлик даражаси аниқланди. 
Машғулотда дидактика принциплари, қонун-қоидалари, системали 
ѐндашув ва педагогик технология тамойилларига таянилиши белгиланди. 
Лойиҳа тузишда қайси ўринда қандай билим эгалланади, уни эгаллаш 
жараѐнида дидактиканинг қайси қонун-қоида ва принципларига амал 
қилинади, ўқув жараѐнида қайси дарс тури ва босқичлари, қандай усуллар, 
ахборот технологиялари ва дидактик материаллардан фойдаланилади, деган 
вазифалар акс эттирилди. 
Пухта тузилган лойиҳа асосида педагогик фаолиятни бир неча йил, 
қийналмай фақат аъло ѐки камида яхши даражада амалга ошириш мумкин. 
Лойиҳа ўқув жараѐнини яхши ѐки аъло бўлишини кафолатлайди ҳамда 
ўқитувчи фаолиятини тўғри ташкил этишга замин яратади. Бу иш математика 
фанлари ўқитиш жараѐнини лойиҳалаштириш [68]дан фойдаланилган ҳолда 
амалга оширилди ва “Математика ўқитиш методикаси” фани олдига 

---

73 
қўйилган мақсадларни ифода этувчи жадваллар тузилди [109]. Бу иш 
қуйидагича амалга оширилди (2.2-расмга қаранг):