Toshkent To’qimachilik va Yengil Sanoat Instituti qoshidagi akademik litsey

Reja:

• Bog’langan qo’shma gaplar haqida umumiy ma’lumot.
• Biriktiruv munosabatli bog’langan qo’shma gaplar.
• Zidlov munosabatli bog’langan qo’shma gaplar.
• Ayiruv munosabatli bog’langan qo’shma gaplar.
• 6. Inkor munosabatli bog’langan qo’shma gaplar.
• 7. Bo’lsa, esa so’zlari yordamida bog’langan qo’shma gaplar.

Gap uchun muhim belgi kesim hisoblanadi. Kesimlik belgisining miqdori gaplarni sodda va qo’shma gaplarga ajratishga asos bo’ladi. Tarkibida ikki va undan ortiq ega va kesim birligi hamda kesimlik ko’rsatkichlari bilan shakllangan birdan ortiq kesim mavjud bo’lgan gaplar qo’shma gaplar hisoblanadi.

• Gap uchun muhim belgi kesim hisoblanadi. Kesimlik belgisining miqdori gaplarni sodda va qo’shma gaplarga ajratishga asos bo’ladi. Tarkibida ikki va undan ortiq ega va kesim birligi hamda kesimlik ko’rsatkichlari bilan shakllangan birdan ortiq kesim mavjud bo’lgan gaplar qo’shma gaplar hisoblanadi.
• Masalan:
• Uning qovoqlari yonardi-yu, lekin ko’zlarida nam ko’rinmasdi.
• Men bularning barchasini bilaman va hurmat qilaman.

Qismlarining qanday bog’lovchi vositalar yordamida ko’ra bog’lanishiga

• Bog’langan
• qo’shma gaplar

• Qo’shma gaplar

• Bog’langan
• qo’shma gaplar

• Ergashgan qo’shma gaplar

• Bog’lovchisiz qo’shma gaplar

Teng munosabatdagi sodda gaplarning o’zaro teng bog’lovchilar yoki shu bog’lovchilar vazifasidagi vositalar yordamida bog’lanishidan tuzilgan qo’shma gaplar bog’langan qo’shma gaplar deyiladi. Bog’langan qo’shma gaplar o’zaro teng huquqli qismlardan tarkib topadi. Ularning qolipi quyidagicha:

• Teng
• bog’lovchilar

• Bog’langan qo’shma gap
• qismlarini
• bog’lovchi vositalar

• Teng bog’lovchilar

• -u yuklamasi

• “bo’lsa” so’zi

• -yu yuklamasi

• “esa” so’zi

• -da yuklamasi