Toshkent tibbiyot akademiyasi urganch filiali stomatologiya fakulteti 1-kurs talabasi napasov xudoyshukurning anatomiya fanidan tayyorlagan

TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI URGANCH FILIALI STOMATOLOGIYA YO’NALISHI 1-KURS TALABASI NAPASOV XUDOYSHUKURNING ANATOMIYA FANIDAN TAYYORLAGAN

MUSTAQIL ISHI

QABUL QILUVCHI: ASISSTENT

BABAJANOV TO’LQIN JUMANAZAROVICH

MAVZU: SKELETNI SEGMENTLI TUZILISHI, UNUNG TUZILISH PRINSPLARI.UMURTQA POG’ONASINING YOSH VA JINSGA NISBATAN FARQLARI.KO’KRAK QAFASINING YOSHGA NISBATAN XUSUSIYATLARI,UNING SHAKLLANISHIGA SPORT VA MEHNAT FAOLIYATINING TA’SIRI. RIVOJLANISH NUQSONLAR.

Segment-bu qism deganidir. Bo’lak(lobuli)-qismni hosil qiladi.Bir nechta bo’laklar yig’ilib segmentni hosil qiladi.Masalan,o’ng o’pka 3 bo’lakdan,chap o’pka esa,2 bo’lakdan iborat bo’ladi. Orqa miya 31-33 ta segmentga bo’linadi.

Skelet segmentlari (qisimlari):

Skelet(sceleton-quritilgan degan ma’noni beradi) bu odam tanasidagi barcha suyakalr yig’indisidir. Odam Skeletini quyidagi qismlarga bo’lib o’rganish mumkin: kalla gavda qo’l va oyoq. Gavda skeleti ko’krak qafasi va umurta pog’onasudan tashkil topgan.

Skelet qismlari tasnifi: Kalla yuz suyaklari va kalla qopqog’i suyaklaridan tashkil topgan . Gavda ko’krak qafasi va umurtqa pog’onasidan iborat. Qo’l skeleti yelka kamari va qo’lning erkin suyaklaridan tuzilgan. Oyoq skeleti chanoq va oyoqning erkin suyaklaridan tashkil topgan.

Odam organizmi taraqqiyotida 2 ta davr tafovut qilinadi: Prenatal(tug’ulguncha); Postnatal(bola tug’ilganidan keyingi davr).Rivojlanishning turli bosqichlarida odamning skeletida turlicha farqlar paydo bo’ladi.Yana jinsga bo’liq farqlar ham mavjud.

Umurtqa pog’onasi (colunma vertebralis)

• Umurtqa pog’onasi 33-34 ta umutrqalardan tuzilgan.
• Umurtqa pog’onasi 5 ta qismga bo’linadi: 1-bo’yin; 2-ko’krak; 3-bel;4-dumg’aza; 5-dum.

Chaqaloq umurtqa pog’onasi:

• Kattalarning umurtqa pog’onasida tabiiy egriliklar bo’ladi.
• Chaqaloq tug’ilganida esa,umurtqa pog’onasi tekis bo’ladi.Yangi tug’ilgan chaqaloqning umurtqa pog’onasi asosan togaydan iborat bo’ladi.

Emizikli davrda umurtqa tanasi va ravog’idagi suyaklanish nuqtalari kattalashadi.

• Emizikli davrda umurtqa tanasi va ravog’idagi suyaklanish nuqtalari kattalashadi.
• Uch yoshda yarim raviqlar o’zaro qo’shilib o’tkir qirralii o’siqlarni hosil qiladi

Yoshga oid farqlar:

• 16-17 yoshlarda umurtqalar umuman suyaklanib bo’ladi, ammo ko’ndalang , bo’g’im,o’tkir qirrali o’siqlarning uchlarida va tananing pastki va ustki yuzasi oqirralaridan tog’ay to’qimasi bo’ladi.

Ko’krak qafasi (compages thoracis)

• Orqa tomondan 12 ta ko’krak umurtqasi, ikki yodan 12 juft qovurg’alar,old tomondan to’sh suyagidan tashkil topgan.
• Ko’krak qafasida tepa va pastki teshiklar mavjud.

Ko’krak qafasi (compages thoracis):

• Ko’krak qafasi chaqaloqlarda piramida shaklida bo’lib,oldindan orqaga qaragan uchi ko’ndalang o’lchoviga nisbatan kattaroq. To’sh osti burchagi(angulus infrasternalis) keng,o’tmas burchak hosil qilib joylashadi.

Ayollarning ko’krak qafasi erkaklarnikiga qaraganda kaltaroq va pastki ravig’i(arcus costalis) yassiroq.O’rta yoshdagi erkaklarning ko’krak qafasi yassi bo’lib ko’ndalang o’lchami katta bo’ladi. Sportchilarning ko’krak qafasi ham katta ,keng,tiriklik hajmi nisbatan ko’p bo’ladi.Shu soxadagi mushaklar yaxshi rivojlangan hisoblanadi

Ko’krak qafasiga Sport va jismoniy mehnatning ta’siri. Sport va jismoniy mehnat odam tanasining hamma qismlari kabi ko’krak qafasi rivojlanishiga ham ijobiy ta’sir etadi.Doimiy yugurish va boshqa ko’pgina mashqlar ko’krak qafasining va o’pkalarning hajmi oshishiga sabab bo’ladi.Qovourg’alararo, tashqi,ichki mishakalr ham rivoj topadi.

Rivojlanish nuqsonlari

• Odam turmushda kerakli gigiyena qoidalariga rioya qilmas ekan, rivojlanishida nuqsonlar paydo bo’ladi.
• Skalioz kasalligi bolaning noto’gri o’tirshidan kelib chiqadi.

Rivojlanish nuqsonlari

• Lordoz kasalligi

Rivojlanish nuqsonlari

• Kifoz kasalligi