Toshkent tibbiyot akademiyasi urganch filiali fakultet va gospital terapiya kafedrasi tibbiyot kasbiga kirish fanining

Talaba mustaqil ta’limi

№	Mustaqil mashg‘ulotning mavzusi va mazmuni	Auditoriya soati	Auditoriyadan tashkari soat
1	Organizmni chiniqtirish usullari.	1	1
2	Sog‘lom turmush tarzi tamoyillari.		1
3	Zararli odatlar.		1
4	To‘g‘ri ovqatlanish. Avitaminov va gipovitaminozlar.		1
5	SHarq xalq tibbiyoti allomalari va asarlari.		1
6	Jismoniy faollik.		1
7	Ibn Sino xayoti va tib qonunlari	1	1
8	Patsient bilan verbal va noverbal muloqot ko‘nikmalari.		1
9	Mizoj xaqida tushuncha.		1
10	Uyqusizlik, asab tizimi kasaliklarida va isitmada fitoterapiyaning o‘rni		1
11	Tirnoq va tilga qarab tashxislash.		1
12	Manualterapiya.	1	1
13	Davolovchi jismoniy tarbiya individual dasturini tuzish		1
14	Fitoterapiya xaqida umumiy tushuncha.O‘zbekiston shifobaxsh o‘simliklari.		1
15	Nina bilan davolash xaqida umumiy tushuncha.		1
	Jami	18

Tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning shakllari:
Tibbiyot kasbiga kirish moduli bo‘yicha tavsiya etilayotgan mustaqil ishlar modul tizimida turli xil keys, vaziyatli masala va krossvordlar, mavzular bo‘yicha talabalar tomonidan referatlar tayyorlanadi va uni taqdimoti shaklida amalga oshiriladi.
Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlarni tashkil etish bo‘yicha umumiy ko‘rsatma va tavsiyalar:
Tibbiyot kasbiga kirish moduli bo‘yicha mustaqil ish auditoriyada o‘tkaziladi.
Talaba mustaqil ishni tashkil etishda quyidagi shakllardan foydalaniladi:

• 
  auditoriya mashg‘ulotlarida taqdimot ko‘rinishida;
  
• 
  ayrim nazariy mavzularni o‘quv adabiyotlari yordamida mustaqil o‘zlashtirish;
  
• 
  berilgan mavzu bo‘yicha axborot (referat) tayerlash;
  
• 
  modulning bo‘limlari yoki mavzulari ustida maxsus yoki ilmiy adabiyotlar (monografiyalar, maqolalar) bo‘yicha ishlash va ma’ruzalar qilish;
  
• 
  vaziyatli va klinik muammolarga yo‘naltirilgan vaziyatli masalalar echish;
  
• 
  CASE (real klinik vaziyatlar va klinik vaziyatli masalalar asosida sase-study) echish.
  
• 
  modellar yasash, krossvordlar tuzish, organayzerlar tuzish va h.k.
  

GLOSSARIY

1. Adekvat- to‘g‘ri tushungan xolda
2. Altruist- muruvvatli kishi
3. Ankiloz – bo‘g‘imning bukilmaydigan va yozilmaydigan bo‘lib, qotib qimirlamay qolishi.
4. Antibiotik — mikroborganizmlar, hayvonlar va o‘simlik mahsulotlardan tayyorlanadigan moddabo‘lib, ayrim bakteriyalarning rivojlanishiga yo‘l qo‘ymaydi yoki qirib yuboradi.
5. Antisanitar – epidemiyani oldini olish va unga qarshi kurash.
6. Antiseptika – infeksiyani bartaraf etishga qaratilgan chora-tadbirlar majmuasi.
7. Apnoy – nafas olishning umuman bo‘lmasligi.
8. Aritmiya – yurak urushining buzilishi.
9. Arterial puls – arteriyalardagi bosimning sistolada ko‘tarilishi sababli arteriya devorining ritmik tebranishi.
10. Asab regulyatsiyasi (boshqarilishi) - asab tizimining to‘qimalar, organlar va ulardan tashkil topgan sistemalarga boshqaruvchi ta’siri.
11. Aseptik - infeksiyani oldini olishga qaratilgan chora tadbirlar majmuasi.
12. Aspiratsiya – nafas yo‘llariga yot jismning tushib qolishi.
13. Ateroskleroz– arteriya qon tomir devorlarining biriktiruvchi to‘qima bilan qoplanishi.
14. Auskultasiya – organizmda paydo bo‘layotgan tovushlarni eshitish va ularga asoslanib ichki o‘zgarishlarni aniqlash.
15. Avtoklav — bosim ostida bug‘ hosil qilib, bog‘lov materiallari va tibbiy asbob-anjomlarni sterillash apparati.
16. Avtoklavlash— yuqori bosim ostida bug‘ bilan sterillash.
17. Bakteriologiya – mikrobiologiya faninng bir bo‘limi. Bakteriyalarning tuzilishi, fiziologiyasi, biokimyosi, tasnifi, tabiatda tarqalishi va tutgan ahamiyatini o‘rganadi.
18. Bemorni gastrostoma orqali ovqatlantirish- qizilo‘ngach torayib undan ovqat o‘tmay qolganda pilorus stenozida operatsiya yo‘li bilan me’dadan teshik ochilib ovqatlantirish.
19. Birlamchi profilaktika - salomatlikni mustahkamlash, profilaktik emlashlar yordamida kasallikning oldini olish va boshqalar
20. BJSST– Butun Jaxon Sog‘liqni Saqlash Tashkiloti.
21. Bronxit – bronxlarning yallig‘lanishi.
22. Bronxografiya – bronxlarni rentgen nurlari yordamida ko‘rish.
23. Bronxoskopiya - bronxlarni optik asbob yordamida ko‘rish.
24. BTYOKB – birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish bo‘limi.
25. BTYOKB–birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish bo‘limi.
26. Defekatsiya—ich kelishi.
27. Deformatsiya – biror og‘ir kasallik, tug‘ma kasalliklar yoki sinish, chiqish natijasida oyoq, qo‘l, umurtqalar, bo‘g‘imlar shaklining o‘zgarishi, qing‘ir-qiyshiq bo‘lib qolishi.
28. Deformatsiya- kamchilik, nuqson.
29. Derma – terining biriktiruvchi to‘qima qismi.
30. Dezinfeksiya – tashqi muhitda yuqumli kasalliklar qo‘zg‘atuvchilarini fizik, kimyoviy va biologik usullar bilan yo‘qotish.
31. Dezinfeksiya(zararsizlantirish, yuqumsizlantirish) - obekt, muhit va buyumlardagi yuqumli kasalliklar qo‘zg‘atuvchilari (bakteriyalar, viruslar va boshqalar) ni yo‘qotishdir.
32. Diareya(ichketar)-ichaklarning motor va sirkulator funksiyaning buzilishi natijasida paydo bo‘ladi.
33. Diastalik bosim – minimal qon bosimi.
34. Dietolog– maqbul va parhez taomlar sohasidagi mutaxassis shifokor.
35. Dispnoy – nafas olishning biron birsababga ko‘ra qiyinlashuvi.
36. Dietoterapiya – parxez bilan davolash.
37. Dietoterapiya yoki– ba’zi oziq – ovqat maxsulotlaridan foydalanib bemorni davolash.
38. Duodenit – o‘n ikki barmoq ichak shilliq pardasining yallig‘lanishi.
39. Egoganiya- bemorning o‘z-o‘ziga ta’siri.
40. egratoganiya- bemorlarning o‘zoro ta’siri.
41. EKG – elektrokardiogramma.
42. Emboliya - qon tomir yoki limfa tomirlariga qon yoki limfa olib keluvchi yot bo‘lakchalar(embol)ning tiqilib qolishi.
43. Endokardit – yurakning ichki to‘qimasini yallig‘lanishi.
44. Enteral - dori moddalarini me’da ichak yo‘llari orqali kiritish.
45. Enterit- ingichkaichakshilliqpardasiningyallig‘lanishi.
46. Epidermis – teriningustkiqavati, bazal, tikansimon, donali, yaltiroqvamuguzqavatlardaniborat.
47. Etika –odob-axloq, yurish-turishhaqidagita’limot
48. Eupnoy– nafasolishningnormalchuqurligivatezligi.
49. Fizikal tekshiruv – shifokorning birlamchi vazifalari bo‘lgan tashxis qo‘yish va davolashga ko‘mak berish maqsadida o‘tkaziladigan muolaja.
50. Fizioterapiya — odam organizmiga tashqi muhitning fizikaviy omillarini davolash va profilaktika maqsadida ta’sir ettirish
51. Gastrit - me’dashilliqpardasiningyallig‘lanishi.
52. Gemodinamika – tomirlarsistemasidaqonharakatihaqidagita`limot.
53. Gidroterapiya — suvbilandavolash
54. Giperasit – me`dashirasiniko‘pajralishi.
55. Giperglikemiya – qondaglukozamiqdorinioshibketishi.
56. Gipoasit– me`dashirasinikamajralishi.
57. Girudin—qonningivishxususiyatinipasaytiradiganmodda
58. Girudoterapiya—zuluklarbilandavolash.
59. Glukozuriya – siydikdaglukozaningpaydobo‘lishi.
60. Gospitalizm- bemorningkasalxonagamoslashishi.
61. HEQB - harakatdagi epidemiyagaqarshibo‘linmalar.
63. Ikkilamchi profilaktika - kasallikning boshlang‘ich davrida simptomlarni aniqlash va davolash yo‘li bilan ularning rivojlanishining oldini olish
64. Infeksionkasalliklar– yuqumlikasalliklar.
65. Infiltrat - to‘qimadaineksiyadanso‘nghosilbo‘lganqattiqlik.
66. Ingalatsiya —organizmgadorimoddalarininafasyo‘llariorqaliyuborish.
67. Ingalyasiya –dorivositasinimaydazarrachalarholidabosimostidanafasyo‘llarigapurkash.
68. Intellect-aql-idrokodamningtafakkurqilishqobilyati.
69. Intoksikatsiya - organizmgatashqaridankiritilganyokio‘zidahosilbo‘ladiganzaharlimoddalardanzaharlanish.
70. Ipoxondriya- voqeliknibo‘rtiribko‘rsatish.
71. Israil ClalitHealthServices –Isroilningko‘pchilikaholisisog‘lig‘inito‘laqonlisug‘urtalaydivayuqoridarajalitibbiyothizmatlariniko‘rsatadigantashkilot.
72. JSST – JaxonSog‘liqniSaqlashTashkiloti.
73. Kanal – yuborilayotganma`lumotturi (og‘zaki, yozma, mimika, qo‘lharakati).
74. Kolit- yo‘g‘onichakningshilliqpardasiniyallig‘lanishi.
75. Kommunikatsiya – buverbalvanoverbalma`lumotlarningalmashinuvidir.
76. Kpntraktura – changak, akashak – bo‘g‘imharakatiningvaqtinchayokibutunlaycheklanishi.
77. Marketing – bozornio‘rganishdeganma’nonibildiradi.
78. MASHAV – tashqiishlarvazirligininghalqarohamkorlikmarkazi
79. Menejment – boshqaruvsa’natixaqidagifan.
80. Metiorizm—ichaklardaortiqchagazlarningto‘planishi.
81. Miokardinfarkti – tomirlartrombozinatijasidayurakmushakto‘qimasinio‘lishi.
82. Miokardit – yurakningmushakto‘qimasiniyallig‘lanishi.
83. Noadekvat- noto‘g‘ri, aksincha,tushunmaslik.
84. Normoasit – me`dashirasininormadaajralishi.
85. Noverbalmuloqot –ma`lumotnutqyokiyozuv (xat)danfoydalanmasdanma`lumotberayotganshaxsninghatti-harakatiyokiqiliqlariaks etiladi. Imo-ishora, qo‘lvagavdaharakatibilanmuomiladabo‘lish.
86. Obektivaxborot - hamshirao‘tkazgantekshiruvlarnatijasidaolinganahborot.
87. O‘choqdagidezinfeksiya - yuqoridagiishlarbajarilmaganliginatijasidakasallikkelibchiqqanjoydao‘tkaziladigandezinfeksiyatadbirlarigaaytiladi.
88. Oksigenoterapiya — kislorodbilandavolash.
89. OMH– Olliyma`lumotlihamshira
91. Palpatsiya – qo‘lbilanpaypaslash – palpatsiyayordamidataktilsezgi, tebranishlarnisezish, haroratvaqo‘lbilanbosilgandapaydobo‘ladiganog‘riqlaraniqlanadi.
92. Pankreatit - me’daostibeziningyallig‘lanishi.
93. Parenteral - dotimoddalarinime’daichakyo‘llarinichetlabo‘tibkiritishyo‘llari.
94. Parenteralovqatlantirish - bemortabiiyyo‘lbilanovqatlanaolmaganda (bemorme`da – ichakyo‘llaridaoperatsiyaqilinganda, shuningdekjudadarmoniqurib, ozib-to‘zibketgandabadanningkattajoylarikuyganda, ko‘pdanberibitmayotganyaralarda) oziqmoddlarimushakorasigavavenagayuborish.
95. Parhez– bemorgadavolashusulisifatidayokikasallikasoratlariningoldiniolishmaqsadidatuziladiganratsionvaovqatlanishtartibidir.
96. Peros - og‘izorqalidorivositasiniyuborish.
97. Perrectum - dorivositalariniichakorqalikiritish.
98. Perkusiya – tukillatish – tananingyuzaqismigasekinuribko‘rishnatijasidapaydobo‘ladigantovushgaqarabichkia`zolarningzichligivajoylashuvinianiqlash.
99. Plevrit – o‘pkapardaqavatiningyallig‘lanishi.
100. Pnevmotoraks– o‘pkapardasibo‘shlig‘igahavokiribqolishi.
101. Profilaktikdezinfeksiya - halikasallikkelibchiqmaganjoydaolibboriladigandezinfeksiyagaaytiladi.
102. Pulmololog – o‘pkakasalliklarimutaxassisi.
103. Pulsbosimi - sistolikvadiastolikbosimlarorasidagifarq.
104. Qabziyat - ichqotishi.
105. Qaynatgichlar - qaynashyo‘libilansterillaydigansterilizatorlargaaytiladi.
106. Qonbosim – qonninngtomirdevorigabo‘lganbosimi.
107. Rektalsun`iyovqatlanish – organizmningsuyuqlikkavaoshtuzigabo‘lgan ehtiyojinita`minlashmaqsadidato‘g‘riichakorqalioziqmoddalarniyuborishdir.
108. Sanalogiya – kasalliklar, shikastlanishvaboshqapatologikholatlarnatijasidabuzilganfaoliyatnitiklashjarayoninio‘rganadi.
109. Sanitariya – sog‘liqnisaqlashsohasiniifodalovchiumumlashtirilganatama.
110. SEG - sanitariya-evakuatsiongospital.
111. Sianoz-teri va shilliq qavatlarining rangini ko‘kimtir rangdan ko‘k kulranga kirishi.
113. Sistolikbosim – maksimalqonbosim.
114. Skrining – tekshiruvdano‘tishma`nosinibildiradi.
115. Spirometr – o‘pkaninghayotiytirikliksig‘iminio‘lchaydiganasbob.
116. Sterilizatorlar- quruqissiqlikberadiganshkaflarvaavtoklavlargaaytiladi.
117. Sublingual - dori vositasini til ostiga qo‘yish.
118. Subektiv axborot - bemorning o‘z sog‘lig‘i haqida so‘zlabberishi.
119. Tana mexanikasi – harakat vaqtida tana muvozanatini yo‘qotmasli kusuli.
120. Taqsimotnoma – kasalxonada bir kunlik parhez miqdori belgilanadigan hujjat
121. Travmatologiya – shikastlanishlar haqidagi fan, klinik tibbiyotning bir tarmog‘i.
122. Traxeit – traxeyaning yallig‘lanishi.
123. TTYOB–maxsus tez tibbiy yordam brigadasi.
124. Uchlamchi profilaktika - to‘g‘ri davolash yoki reabilitatsiya chora-tadbirlari yordamida kasallik oqibatlarini engish va oldini olish
126. USAID – yuzdan ortiq mamlakatda barcha uchun yaxshiroq kelajakni ta`minlash maqsadida iqtisodiy va bezarar yordam ko‘rsatadigan tashkilot
127. Utilitar-manfaat ko‘zlanishi.
128. Utilizatsiya - bir maratoba ishlatiladigan asbob anjomlarni yo‘q qilish.
129. Valeologiya – salomatlik haqidagi ta’limot.
130. Venepunksiya - qon olish yoki qon, dori eritmalari, qon o‘rnini bosuvchi suyuqliklarni quyish uchun venaga igna kiritish.
131. Verbalmuloqot –ma`lumot fikr-mulohazalarda yoki yozilgan (xat) his-tuyg‘u, o‘y-hayollar, kuzatuvlarda aks etadi. Bir shaxsdan ikkinchi shaxsga muomala davrida so‘z bilan uzatiladigan axborot.
132. Xafaqonlik kasalligi – qon bosimning oshib ketishi natijasida rivojlanishi kasallik.
133. Xoanalar – burun bo‘shlig‘ining burun-halqumga ochiladigan orqa teshikalri.
134. Xolesistit – o‘t pufagining yallig‘lanishi
135. Yatroganiya- tibbiy xodimlarning nojo‘ya hatti-harakati natijasida kelib chiqadigan bemordagi holat.