Toshkent tibbiyot akademiyasi tibbiy pedagogika fakulteti

Diqqatning buzilishi bir necha ko‘rinishlarga bo‘linadi


Diqqatning buzilish ko’rinishlari


Fikr tarqoqlik

Chalg’ish

Xaddan tashqari xarakatchanlik


Xarakatsizlik (Inertlik)



Diqqat ko’lamning torayishi

Diqqatning buzilishini turli asab holatlarini aniqlash orqali bilish mumkin:

• 
  Tanlash va faoliyatni yunalganlik xususiyatini me’yorda emasligi;
  
• 
  Alohida ish- harakatlar moslashuvining buzilishi;
  
• 
  Diqqatning jamlanishi va doimiyligining qisqarishi;
  

Diqqatning buzilishi turli darajalardagi uzviy mag‘lubiyatlarda hosil bo‘ladi. Asosiy yo‘sinda miyaning peshona va boshqa qismlarida hamda oddiy charchash holatlarida diqqatning buzilishi 3 turga bo‘linadi:

I Tur. Diqqatning tarqoqligi- boshqarib bo‘lmaydigan o‘zgaruvchan va kuchsiz diqqat-etibor bilan xarakterlanadi. Ushbu tip maktabgacha bo‘lgan bolalarda hamda holsizlik va charchoqqa chalingan kattalarda ham uchraydi.

II Tur. E’tiborsizlik- boshqa fikrlarga diqqatning qaratilishi va intensivligi murakkablashgan o‘zgaruvchan diqqat bilan xarakterlanadi. Ushbu tipga miyasiga bir fikr o‘rnashib qolgan shaxslar mansub.

III Tur. Parishonxotirlik-Diqqatning jamlanganligi va qiyinchilik bilan almashishi sezilarli darajada murakkabligi bilan tavsiflanadi. Ushbu tipga nerv tizimi kuchsiz va e’tiborsizligi vaqti-vaqti bilan yoki doimiy namoyon bo‘luvchilar kiradi. Bunday holat malum muddat holdan toygan va parishonxotir bo‘lib qolgan sog‘lom odamlarda ham to o‘z holati tiklanguniga qadar sodir bo‘lishi mumkin. Klinik ko‘rinishi ko‘pincha keksa yoshdagi miya ateroskleroziga uchragan shaxslarda miyada kislorodning kamayishi natijasida uchraydi. Diqqatsizlikning bunday turi «Keksalikka xos bo‘lgan diqqatsizlik » deb ham ataladi. Diqqatning buzilishi ham kasallik alomati deb atalishi mumkin. Kasallikka olib boruvchi turli psixik yoki somatik buzilishlar natijasida diqqatning buzilishini ham kasallikni alomati xisoblanadi.