Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

300 metrdan ko„p bo„lmagan
uzoqlikda, vzvod qo„mondonlik-
kuzatuv punkti esa jangovar chiziq (jangovar to„qnashuv chizig„i) ortidan
200 metrgacha
bo„lgan uzoqlikda harakatlanib boradi. Motoo„qchi bo„linmalari 
piyoda yurib hujum qilganda motoo„qchi vzvod komandiri, qoidaga ko„ra, 
jangovar mashinadan tushadi.
Dushman ishonchli ravishda bostirilgan hamda uyushgan holda qarshilik 
ko„rsatmayotgan yo„nalishda harakat qilayotgan motoo‟qchi batalyon (vzvod) 
jangovar tartibga tizilmasdan hujumni jang oldi tartibida olib borishi mumkin. 
Zarurat tug„ilganda qarshilik ko„rsatayotgan dushmanni yo„q qilish uchun 
tayinlangan bo„linmalar jangovar tartibga tizilishi mumkin.
Tankchi va motoo„qchi bo„linmalar dadil tarzda olg„a otilib chiqib, harakat 
davomidagi hujum bilan dushmanning chiqib kelayotgan rezervlarini, OQQni 

---

151 
qo„llash va yetkazish vositalarini, o„ta aniq qurol tizimlarini, artilleriyasini, 
boshqaruv punktlarini yo„q qiladi hamda uni qismlarga bo„lib yuborib tor-mor 
qilish uchun sharoit yaratadi.
Dushman 
mudofaasining 
ichkarisidagi jang bo„linmalarni olg„a 
harakatlanishining bir tekis bormasligi bilan tavsiflanadi hamda murakkab va tez 
o„zgaruvchan vaziyatda rivojlanadi. Motoo‟qchi batalyon (vzvod) komandiri 
jangning borishini diqqat bilan kuzatishi, barcha vositalarning o„t ochish amallarini 
boshqarishi va eng katta muvaffaqiyatga erishgan bo„linmalarga o„z vaqtida madad 
berishi, boshqa bo„linmalar bilan manevr qilib, dushman tayanch punktlarining 
qanoti va front ortiga daf'atan hujum qilish uchun ularning yutug„idan ustalik bilan 
foydalana bilishi kerak.
Dushmanni uning birinchi eshelonidagi motoo‟qchi batalyonlarining 
mudofaa hududida yo„q qilgandan so„ng motoo‟qchi batalyon (vzvod) 
dushmanning jangovar tartibidagi ochiq joy va yoriqlardan, artilleriya va o„zini o„t 
ochish vositalari o„t ochish amalining natijalaridan, shuningdek, aviatsiya 
zarbalaridan foydalangan holda ichkariga shiddatli hujumni davom ettiradi. 
Motoo‟qchi batalyonning razvedka (jangovar razvedka) dozori birinchi 
eshelondagi bo„linmalarning o„t ochib bergan madadi bilan oldinga chiqadi va o„z 
yo„nalishida razvedka amalini olib boradi. Piyoda yurib harakat qilgan motoo„qchi 
bo„linmalarning shaxsiy tarkibi piyodalar jangovar mashinalariga (zirhli 
transportyorlarga) yoki desant tariqasida tanklarga chiqariladi.
Tanklar uchun o„tish qiyin bo„lgan tabiiy joy uchastkalarida motoo„qchi 
bo„linmalari tanklarni quvib o„tishi hamda ular va piyodalar jangovar mashinalari 
(zirhli transportyorlar) o„t ochish amalining himoyasi ostida hujum qilishi mumkin. 
Mazkur uchastkalar yengib o„tilgandan so„ng tanklar yana motoo„qchi 
bo„linmalarni quvib o„tadi va hujumni davom ettiradi.
Qo„lga olingan marralar yoki dushman mudofaasining ichkarisidagi muhim 
ahamiyatga ega alohida ob'ektlar buning uchun tayinlangan bo„linmalarga 
biriktirilib, ular zudlik bilan yer qazib o„z atrofini o„raydi va dushman tomonidan 
amalga oshirilishi mumkin bo„lgan qarshi hujumlarni qaytarish uchun o„t ochish 

---

152 
amalini tayyorlaydi. Tutashish joylari va ochiq qanotlar artilleriyaning o„t ochish 
amali, rezervning manevri, zarurat tug„ilganda esa motoo‟qchi batalyon olg„a 
harakatlangan sari joyidan ko„chib boradigan himoyalash bo„linmalarini nisbatan 
xavfli yo„nalishlarga yuborish bilan ham ta'minlanadi.
Dushman mudofaasining ichkarisida jang olib borish vaqtida qo„lga 
kiritilgan har qanday yutuq zudlik bilan rivojlantirilishi va dushmanni to„liq tor-
mor qilishga erishilgan uchun foydalanilishi kerak. Hujumni rivojlantirish 
mobaynida motoo‟qchi batalyon (vzvod) komandiri navbatdagi mudofaa 
pozitsiyasidagi dushmanning mudofaasini avvaldan fosh qilish uchun choralar 
ko„radi, unga o„t ochib shikast yetkazish, uni harakat davomida egallash yoki yorib 
o„tishning tartibini, ikkinchi eshelon yoki rezervni jangga kiritish yo„li bilan sa'y-
harakatlarni kuchaytirish tartibini belgilaydi hamda bo„ysunuvchi va madad 
berayotgan bo„linmalarning vazifalariga aniqlik kiritadi.
Brigadaning ikkinchi eshelonida yoki umumqo„shin rezervida harakat 
qilayotgan motoo‟qchi batalyon (vzvod) joydan-joyga ko„chishda pinhona, odatda, 
jang oldi tartibida, birinchi eshelondagi motoo‟qchi batalyonlar (vzvodlar) ortidan, 
tabiiy joyning himoyalovchi va niqoblovchi xususiyatlaridan foydalangan holda bir 
marradan boshqasiga tomon, erishilgan muvaffaqiyatni rivojlantirish, yorib kirish 
joyini qanot tomonga kengaytirish va qarshi hujumlarni qaytarishga, birinchi 
eshelondagi bo„linmalarni almashtirishga, shuningdek, hujum qilayotgan 
bo„linmalarning front ortida qolgan dushmanni yo„q qilishga shay holatda 
harakatlanadi.
Motoo‟qchi batalyonning ikkinchi esheloni (rezervi), qoidaga ko„ra, birinchi 
eshelondagi bo„linmalardan