Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

 
Kuyish kasalligi 
Kasallikning belgilari tana sathining 15% kuyganda namoyon bo‘ladi. Bolalarda 
tana sathining 8-10% kuyganda kuyish kasalligi rivojlanadi. Kuyish kasalligi 1-2 
kun davom etgan kuyish shokidan keyin rivojlanadi. Shokning erektil fazasi erkin 
kechadi. Ko‘p miqdordagi retseptorlarni kuyishi natijasida o‘lim holati bo‘ladi. 
80-rasm. 
Kuyish toksemiyasi.
Kuyishning 2-3-kuniga kuchayadi va 1-2 hafta davom etadi 
(80-rasm). To‘qima va a’zolarning (jigar, buyrak) gipoanoksiyasi rivojlanadi. AQH 
va organizmda suv miqdorini kamayishi anuriya va uremiyaga olib keladi. 
Gemorragik va eroziv gastrit, oshqozon ichak traktining o‘tkir yaralari va ulardan 
qon ketish kuzatiladi. 
Septik (septikotoksemik) bosqich.
Kuyish kasalligining 2-3-haftasida rivojlanadi. 
Jigar-buyrak etishmovchiligi, suvsizlanish, atsidoz, gipoproteinemiya kuchayadi. 
Oksidlanish protsesslari buziladi. Bemor qonida mikroblar paydo bo‘ladi. 

---

193 
Rekonvalessensiya 
bosqichi.
Kuyish 
kasalligini 
yaxshi 
kechishi 
bilan 
rekonvalessensiya bosqichi boshlanadi. Boshlanish muddati kuyish chuqurligi va 
maydoniga bog‘liq. Bemorlarning ahvoli yaxshilanadi, ishtaxasi paydo bo‘ladi, 
epitelizatsiya boshlanadi. 
Kuyish kasalligini davolash.
Shokni davolash uchun kuniga 2-3 soat ichida 1 
litrgacha plazma, qon quyish lozim. Undan tashqari 3-5 litrgacha tuzli eritmalar, 
glyukoza, jelatinol, reopolyuglikin quyish kerak. Adekvat og‘riqsizlantirish uchun: 
narkotik va nonarkotik analgetiklar, antigistamin dori vositalari yuboriladi. 
Kuyish toksemiyasini davolash.
Birinchi ikki kunda tana og‘irligining har bir 
kilogrammiga 3 ml to‘g‘ri keladigan va kuygan maydon hajmiga ko‘paytirilgan 
infuzion davolash olib boriladi. Infuzion terapiya tana og‘irligining 10% 
oshmasligi kerak. Masalan, bemor og‘irligi 70 kg bo‘lsa, kun davomidagi infuzion 
suyuqlik miqdori 7 litrdan oshmasligi lozim (R.Moore, A.Wallace). 
Toksemiyani davolash.
Mahalliy davo – nekrektomiya, qon, qon o‘rnini bosuvchi 
suyuqliklar, oqsil preparatlari, aminokislotalar aralashmasi, antibiotiklar, 
vitaminlar gemosorbsiya, biogemosorbsiya qilish kerak bo‘ladi. 
Septikotoksemiyani davolash.
Yuqori kaloriyaga ega, oqsil, vitaminli oziq-ovqat 
maxsulotlarini qabul qilish, plazma, qon, vitaminlar, antibiotiklar, o‘z vaqtida 
bajarilgan nekrektomiya va teri qayta o‘tkazish operatsiyalari bajariladi. 
Rekonvalessensiya bosqichida davolash.
Dori-darmon bilan davolashni kamaytirib, 
teri o‘tkazish bajariladi. Qon o‘rnini bosuvchi vositalarni kuyish davom ettiriladi. 
Davolovchi mashqlar, reabilitatsiya choralari ko‘riladi.