Тошкент Тиббиёт Академияси

Хром ва унинг бирикмалари.
Хром ҳалк хужалигида кенг қўлланиладиган металлар туркумига киради. Хром -уни қазиб олишда, бойитишда, эритишда учрайди.
Хром қуйидаги саноат корхоналарида қўлланилади:
- мсталлургия саноати -юқори сифатли пулат куйишда;
-сунъий каучук олишда, Органик буёқлар олишда;
- гальваниқа цехларида, сифатли пайвандлаш ишларида, фотоплёнкалар ишлаб чиқаришда,киркиш асбобларини қайта ишлашда, силликловчи пасталар ишлаб чиқаришда;
- нефтни қайта ишлаш корхоналарида;
- тери ишлаб чиқариш, сиёх, лак ва буёқлар, гугурт ва турли реактивлар ишлаб чиқаришда.
Хромнинг физик ва кимёвий хоссаси: кумушга ўхшаш ялтирок қаттиқ металл, эриш температураси 1890⁰С, кайнаш температураси 2480⁰С натижада қонденсация аэрозоли ҳосил бўлади.Хромнинг бирикмаларидан хром оксидлари Сr₂O₃ калий бихромат (К₂Сr ₂О ₇) икки хромли калий, хром ангидриди, хромли аччиқтошлар ва бошқалар мавжуд.
Организмга кириш йўллари, заҳарлилик ҳусусиятдари ва чиқиш йўллари:
Хром организмга нафас йўллари орқали ўтади.Буруннинг шиллиқ пардаси устида яра ва атрофик жараёнлар ривожланиши мумкин. Баъзи холларда бурун тусикларининг ўйилиб кетишига олиб келади.
Тери орқали ва шиллиқ қаватлар орқали хромнинг хромат ва бихроматлари таъсир қилади. Шаҳсий гигиена қойдаларига риоя қилинмаса оғиз орқали ҳам хром чанглари таъсир этиши мумкин.
Бошқа металлар каби хром организмда материал кумулятив ҳусусиятга эга.Депо бўлиб жигар, буйрак, ўпка, соч, тирнок ҳисобланади. Хромнинг организмга таъсири нафас йўллари орқали буғлар ва қонденсация аэрозоллари сифатида таъсир этади. Тери ва шиллиқ. қаватларга таъсирида маҳаллий Қичиштириш ва куйдириш ҳусусиятига эга. Натижада бурун тусиклари шикастланишига олиб келади. Хром тузлари дерматит ва -экзема чақиради. Бундан ташқари ошқозон — ичак йўлларига таъсири катта бўлади. Хром аллергик таъсирга эга, унинг таъсири натижасида бронхиал астма пай до бўлади. Ошқозон - ичак йўлларига таъсир килиб гастритлар, яралар ҳосил қилади.
Хром чанглари таъсирида хромсиликоза касаллиги вужудга келиши мумкин.Тажрибалардан шу маълум булдики, хром бластмоген таъсирга эга.