Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг



Download 12,49 Mb.
Pdf ko'rish
bet337/411
Sana09.07.2021
Hajmi12,49 Mb.
#113758
1   ...   333   334   335   336   337   338   339   340   ...   411
Bog'liq
ANATOMIYA-MAJMUA

BUYRAK USTI BEZI 

Buyrak  usti  bezi  (glandula  suprarenalis,  160)  qalpoq  shaklida,  o‘ng  va  chap 

buyrak  ustida  joylashgan  bo‘lib,  unda  old  (fascies  anterior),  orqa  (fascies  posterior) 

va  pastki  (fascies  renalis)  Yuzalar  tafovut  etiladi.  Bezning  og‗irligi  3–5  g.  Tashqi 

Yuzasi  g‗adir-budur,  uning  old  tomonida  egatcha-darvoza  (hilus)  ko‘rinib  turadi. 

Bezni qoplab turgan pardadan chiqqan o‘simtalar uni bir nechta bo‘laklarga ajratadi. 

Bez  tashqi  sarg‗imtir  po‘stloq  (cortex)  va  ichkarisida  joylashgan  qoramtir  miya 

(medulla)  qismidan  tuzilgan.  Po‘stloq  qismi  va  miya  qismi  tuzilishi,  rivojlanishi  va 

bajaradigan  ishi  jihatidan  bir-biridan  farq  qiladi.  Bezning  og‗irligi  yangi  tug‗ilgan 

bolalarda  3–4  g  bo‘lsa,  8–10  Yoshlarga  borib  1–1,5  marta  kattalashadi,  20  Yoshlik 

davrda  esa  bezning  og‗irligi  o‘rtacha  11–13  g  ga  tenglashadi.  Qarilik  davriga 

borganda bez hajmi asta-sekin kamaya boshlaydi. 

Po‘stloq  qismi  mezodermadan  rivojlanib,  turli  gormonlar  ishlab  chiqaradigan 

qon  tomir  va  nervlarga  boy  epiteliy  hujayralardan  paydo  bo‘lgan  uchta  sohadan 

iborat. Bezning bu qismidan ishlanib chiqadigan aldosteron gormoni organizmda suv-

tuz almashinishi jaraYoniga ta‘sir etsa, gidrokortizon gormoni oqsil, yog‗ va uglevod 

almashinishi jaraYonida ishtirok etib, organizmning kasalliklarga qarshilik ko‘rsatish 

kuchini  oshiradi,  yallig‗lanish  kasalligining  tez  tuzalishini  ta‘minlaydi.  Bezda 

ishlangan  jinsiy  gormonlar  esa  jinsiy  bezlarga ta‘sir  etadi. Buyrak  usti bezi po‘stloq 

qismining  faoliyati  pasaygan  vaqtda  organizmning  turli  kasalliklarga  qarshilik 

ko‘rsatish  qobiliyati  ham  pasayadi,  hatto  kasallikka  olib  keladi  (odam  terisi  bronza 

rangiga o‘xshab qoladi). Aksincha, bezning po‘stloq qismi funksiyasi ortganda jinsiy 

bezlarning  gormon  ishlab  chiqarish  faoliyati  kuchayadi  va  o‘spirinlar  tezroq 

balog‗atga yetadi. 

 

 



Buyrak usti bezi. 

1–aa.  suprarenales  superiores;  2–a.  suprarenalis  media;  3–a.  phrenica  inferior;  4–truncus 

coeliacus; 5–aorta; 6–v. cava inferior; 7–v. testicularis dextra; 8–aa. testiculares; 9–v. renalis; 10–a. 



 

410 


mesenterica  superior;  11–ureter;  12–v.  testicularis  sinistra;  13–vv.  stellatae;  14–ren;  15–a.  renalis; 

16–a. suprarenalis inferior; 17–v. suprarenalis superior; 18–glandula suprarenalis. 

 

 

Bezning  miya  qismi  ektodermadan  (simpatik  tugunlari  o‘sadigan  joydan) 



rivojlanadi.  Bu  qismga  adrenalin  yoki  xromaffin  sistemasi  deyiladi.  Bezning  miya 

qismidan adrenalin va noradrenalin gormonlari ishlanadi. Adrenalin  Yurak qisqarish 

faoliyatini  oshiradi,  qon  tomirlarni  siqadi.  Ichak  devorlarining  siqilish  qobiliyatini 

(ichak peristaltikasini) pasaytiradi. Bronxlarni kengaytiradi.  

I n n e r v a t s i y a s i : n.splanchnicus major (plexus coeliacus) 

Qon  tomirlari:  a.suprarenalis  superior  (a.phrenica  inferior),  media  (aorta 

abdominalis) et inferior (a.renalis).  

 


Download 12,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   333   334   335   336   337   338   339   340   ...   411




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish