Toshkent shahar xalq ta’limi bosh boshqarmasi Uchtepa tumani xalq ta’limi muassasalari faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish bo`limi

Toshkent shahar xalq ta’limi bosh boshqarmasi

Uchtepa tumani xalq ta’limi muassasalari faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish bo`limi

203-umumta’lim maktabi

boshlang`ich ta’lim o`qituvchisi

Majidova Dilobarning

bir soatlik dars ishlanmasi.



Toshkent-2014

Mavzu : Hisoblashning birinchi usuli

Darsning ta`lim texnologiyasi modeli

1.Ta`lim berish texnologiyasi.

Vaqti: 45 minut	O`quvchilar soni
Darsning shakli va turi	Yangi bilim beruvchi
Darsning rejasi:	Hisoblashning birinchi usuli. Yuzliklarni hisoblash. Misol va masalalar yechish. Yangi mavzuni mustahkamlash
Darsning maqsadi:	Ta`limiy : Hisoblashning birinchi usuli bilan tanishtirish va yuzliklar ichida qo`shib ayirishning qulay usuli bilan tanishtirish. Tarbiyaviy : O`quvchilarga bilim berish orqali har bir matematik muammoni ahillik birodarlik bilan hal etish adolatli bo`lishni tushuntirish. Rivojlantiruvchi: O`quvchilarni topqirlik, tezkorlik bilan topshiriqni bajarish faolligini rivojlantirish.
Pedogogik vazifalar: -hisoblash usuli bilan tanishtirish; -misollarning yozilishini tushuntirish; -yuzliklar va o`nliklar ustidagi amallar bilan tanishtirish; -yuzlik ichida qo`shish va ayirish amallarini bajarishni o`rganish;	O`quv faoliyati natijalari: -yuzliklar va o`nliklarni aniqlanadi; -ularning yozilishidagi farqi aniqlanadi; -yuzliklar va o`nliklar orasidagi amallar bilan tanishtiriladi; -yuzliklarni hosil bo`lishini tushuntirish;
Ta`lim metodlari:	Ko`rgazmali tezkor savol – javob, didaktik o`yin, test.
Ta`lim shakli;	Frontal, jamoaviy va yakka tartibda ishlash.
Ta`lim vositalari;	Darslik , texnik vositalar, multimedia taqdimoti, rangli rasmlar va tarqatmalar, test savollari.
Ta`lim berish sharoiti;	Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan xona.
Monitoring va baholash	Og`zaki so`rov: tezkor va boshqa Yozma so`rov : chiroyli va xatosiz yozish.

II. Darsning texnologik xaritasi.

Ish bosqichlari va vaqti:	Faoliyat
	O`qituvchi	O`quvchi
1-bosqich. O`quv mashg`ulotiga kirish.(3 daqiqa)	1.1 Mavzuning nomi, maqsadi va kutilayotgan natijalarni yetkaziladi. Mashg`ulot rejasi bilan tanishtirish. 1.2 Yuzliklarni hosil qilish unga oid misollarni yecha olishga o`rgatish. 1.3 O`quv mashg`uloti qoidalari va o`quv ishlarini baholash mezonlari bilan tanishtirish.	Tinglaydilar.
2-bosqich. O`tilganlarni takrorlash. (10daqiqa)	2.1 Matematik diktant o`tkazish. 2.2 Yuzliklarni aniqlash. 2.3 Misollar orqali takrorlash 2.4 Boshqotirma orqali bilimlarni mustahkamlash 2.5 Uchburchak xossalarini mustahkamlash 2.6 Tenglamalarni mustahkamlash	2.3 misollar orqali takrorlash Savol-javob
3-bosqich Asosiy qism. (10 daqiqa)	3.1 Tezkor so`rov orqali bilimlarini faollashtirishga ko`maklashadi. 3.2 a) yuzliklarni aniqlash; b) yuzliklarni yozilishini tushuntirish; d) yuzliklarga misollarni yechish; 3.3 Ma`naviyat daqiqasi	Javob beradilar, Yozadilar, Tinglaydilar.
4-bosqich. Mustahkamlash (15 daqiqa)	4.1 Yangi mavzuni mustahkamlaydi. 4.2 Tarqatma materiallarga yozilgan misollarni yechishni topshiriq sifatida beradi. 4.3 Kurant soati haqida dastlabki ma`lumotlarni berish.	Guruhlarda ishlash, Misollarni yechish.
5-bosqich Yakuniy qism (3 daqiqa)	5.1 Mavzu bo`yicha yakun qilinadi, qilingan ishlarni kelgusi kasbiy faoliyatda ahamiyatga ega ekanligiga o`quvchilar e`tibori qaratiladi 5.2 O`quvchilarning ishlarini baholaydilar, darsning maqsadga erishish darajasini tahlil qiladi.	O`z-o`zini O`zaro baholashni o`tkazadilar. Savol beradilar.
6-bosqich Uy vazifa berish (2 daqiqa)	6.1 Uyga vazifani tushuntirish; 6.2 Masala shartiga qisqa yo`nalish berish;	Tinglaydilar

Darsning borishi.
Tashkiliy qism: (3 daqiqa)

a) O’quvchilar davomatini aniqlash.

- Bugun sinfda kim navbatchi?

2. 
   O’quvchilarni darsga tayyorgarligini aniqlash.
   

- Bugungi sana haqida kim ma`lumot beradi ?

- Prezidentimiz tomonidan 2014-yil qanday nomlandi ?

2. 
   Ma’naviyat daqiqasini o’tkazish.
   

- Hafta shiorini eslab o`tamiz ?

- 8-dekabr kuni qaysi ramzimizni qabul qilingan kunini nishonlandi ?

- Qaysi moddalarni yoddan ayta olasiz?

4-modda: O`zbekiston Respublikasining davlat tili o`zbek tili

5-modda: O`zbekiston Respublikasi qonun bilan taqsdiqlangan o`z ramzlari bayroq, gerb va madhiyasiga ega.

6-modda: O`zbekiston Respublikasining poytaxti Toshkent shahri.

40-modda: Har bir inson malakali tibbiy xizmatidan foydalanish xuquqiga ega.

41-modda: Har kim bilim olish huquqiga ega

- 10- dekabr kuni qaysi ramzimizni qabul qilingan kunini nishonlandi ?

- Madhiyamizning muallifi kim ?

- Madhiyamiz bastakori kim ?

- Yurtimizda qanday oylik o`tkazilyapti ?

2. 
   Dam olish daqiqasini o’tkazish
   

2. O`tilgan mavzuni mustahkamlash.

- Uyga qanday vazifa berilgan edi ?

- Uchburchak xossalarini kim aytadi ?

- Quydagi tenglamalarni mustaqil kim aytadi ?

• 
  O`tilgan mavzularni yodga olish uchun matematik boshqotiqmani yechamiz.
  

Qiziqarli boshqotirma.

1. 
   Bir raqam o`ylang 1 dan 9 gacha bo`lsin
   
2. 
   O`ylagan raqamingizni 2 ga ko`payturing.
   
3. 
   Natijaga 2 ni qo`shing.
   
4. 
   Natijani 2 ga bo`ling.
   
5. 
   Natijadan birinchi o`ylagan soningizni ayiring.
   

javob : 1

• 
  Mavzuni mustahkamlash matematik diktant o`tkazamiz
  

430 950 320 210 185 870 960 768 596 660

• 
  Minglik ichidagi yuzliklarni sanaymiz ?
  
• 
  Endi bolajonlar uchburchak turlarini bir eslab olaylik. Uchburchakning qanday turlarini bilasiz?
  
• 
  Teng tomonli uchburchak deb nimaga aytiladi?
  
• 
  Turli tomonli uchburchak deb nimaga aytiladi ?
  
• 
  Teng yonli uchburchak deb nimaga aytiladi ?
  
• 
  Endi siz bilan mana shu tenglamani yechib ko`ramiz
  

48:x=8 X*4=76 68-x=38

• 
  Barakalla bolajonlar bugun siz bilan o`tilgan mavzularimizni yodga oldik Endi jismoniy mashqni bajarib olamiz.
  

3. Yangi mavzu bayoni.

• 
  Bugun siz bilan “Hisoblashning birinchi usuli” deb nomlangan mavzu bilan tanishtiraman. Biz birlik o`nlik hamda yuzliklar haqida gaplashganimizda bilamizki ularning amallarini birlik ustidagi amallar bilan almashtirish mumkinligi hahiqa tanishganmiz. Bugun shu o`rgangan bilimizmiz bilan hisoblashning birinchi usuli bilan tanishamiz. Buni 454-misol orqali bilib orqali bilib olamiz.
  

300 + 500=800 3 yuzlik + 5 yuzlik = 8 yuzlik

460 + 70=530 46 o`nlik + 7 o`nlik = 53 o`nlik

520 – 60=420 52 o`nlik - 6 o`nlik = 42 o`nlik

80 + 60=140 8 o`nlik + 6 o`nlik = 14 o`nlik

130 – 50=80 13 o`nlik - 5 o`nlik = 8 o`nlik

700 -300 =400 7 yuzlik - 3 yuzlik = 4 yuzlik

Qo`shish va ayirishda nollar bilan tugaydigan yuzlik va o`nliklarni o`nliklar va birliklar ustidagi amallar bilan almashtirish mumkin.

Misolni daftarimizga tartib bilan yozamiz. Endi mavzuni mustahkam bilib olishingiz uchun berilgan 455-misolni bajaramiz. Marhamat daftarga yozdik.

300+200=500 70+60=130

800-500=300 80-30=50

400+60=460 280+50=330

700-40=660 140-80=60

456-masalaning sharti bilan bizni kim tanishtiradi. Masalaning sharti:

Do`konga 260 ta karam keltirildi. 150 tasi sotilganidan keyin yana 180 ta karam olib kelindi. Do`konda jami nechta karam bo`ldi ? Qisqa sharti :

Keltirildi - 260 ta karam

Sotildi - 150 ta karam

Yana keltirildi - 180 ta karam

Jami - ? Karam

Yechimi: 260-150+180=110+180=290

Javob : 290 ta karam

4. 
   O`tilgan mavzuni mustahkamlash
   

457-mashqni sharti bilan kim tanishtiradi. Sharti quydagicha:

Tomonlari 180 mm va 240 mm bo`lgan to`g`ri to`rtburchakning perimetrini desimetr va santimetrda hisoblang. Qisqa sharti:

Bo`yi - 180 mm

Eni - 240 mm

P=?

P=180*2+240*2=360+480=840mm=8dm4sm javob: 8 dm 4 sm

• 
  Ruchkalaringizni qo`yib biroz dam olib lirik chekinish qilamiz. Maqsud Shayxzodaning vaqt haqidagi she`rini o`qish darsida yod olgan edik. Eslab ko`ring-chi ?
  

G`animat sanalur har lahza har payt,

Aytganingni qilgin qilgusingni ayt.

Go`zallik diyorin fuqarosisan.

Yomonni yoqotib, yaxshini ko`p ayt.

• 
  Bejiz vaqt haqida gapirmadik chunki hozirgi masala aynan shu vaqt haqida. Bu kurant soat minora soati degan ma`noni bildiradi. Yurtimizdagi kurant soati 1947 yil 2-jahon urishida yurtimiz g`alabasi o`rnatilagan monument. Kuchli zilzilada buzilgan va qayta ta`mirlangan.458-mantiqiy masalani sharti bilan tanishin chiqamiz. Shartini kim o`qiydi ?
  

Kurant soati bonglari soat necha bo`lsa, shuncha marta bong uradi. Bir sutkada kurant soati necha marta bong uradi.

Soat 1 da 1 marta

Soat 2 da 2 marta

Soat 3 da 3 marta

Soat 4 da 4 marta

Soat 5 da 5 marta

Soat 6 da 6 marta

Soat 7 da 7 marta

Soat 8 da 8 marta

Soat 9 da 9 marta

Soat 10 da 10 marta

Soat 11 da 11 marta

Soat 12 da 12 marta

Yechimi: 1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11+12=7878*2=156

Javob 1 sutkada 156 marta bong uradi.

• 
  Bugungi mavzuni mustahkamkalsh uchun test savollarini javobini topamiz.
  

1. 
   Uchala tomoni teng bo`lgan ucburchak …….. deyiladi.
   

1. 
   Teng yonli B teng tomonli D turli tomonli
   

2. 
   1000 sonini ko`paytirish orqali hosil qilingan javob qaysi ?
   

1. 
   1000*0 B 1000:1000 D. 1000*1
   

3. 
   X*4=80 ko`rinishidagi tenglamaning javobini toping.
   

1. 
   21 B. 45 D. 20
   

4. 
   Burchak necha hil bo`ladi ?
   

1. 
   4 B. 5 D. 3
   

5. 
   To`g`ri burchakdan kichkina bo`lgan burchak ……. deyiladi ?
   

1. 
   O`tmas b B. O`tkir b D. To`g`ri b
   

5.Darsga yakun yasash va o`quvchilarni baholash

O`quvchilar bilan mavzu yuzasidan suhbatlashiladi va reyting tizimida baholaniladi.

• 
  Bugungi darsda siz hisoblashning birinchi usuli bilan tanishdingiz ? Bizning an`anaviy uslubimiz bo`lib qolgan BBB ni qo`llaymiz. Kim bilib oldi ? Nimani bilishni xohlaydi? Qaysi ma`lumotni bila olmadingiz?
  
• 
  Bugungi darsda faol qatnashgan o`quvchilarni baholaymiz .
  

6.Uyga vazifani tushuntirib berish. 459-misol va 460- masalani tushuntirib beraman.

460-masala. Qopdagi guruch 2 kg li 20ta va 3 kg li 10 ta xaltachaga taqsimlab chiqildi. Qopda necha kilogramm guruch bo`lgan ?

2. 
   kg li xaltacha- 20 ta
   
3. 
   kg li xaltacha – 10 ta
   

Bo`lgan -?

Yechimi: 2*20=40 3*10=30 40+30=70 javob : 70 kg bo`lgan.