Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov


4.  18-24  yoshgacha  universitet,  akademiya



Download 20,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet617/679
Sana31.12.2021
Hajmi20,47 Mb.
#271115
1   ...   613   614   615   616   617   618   619   620   ...   679
Bog'liq
umumiy pedagogika

654


4. 

18-24  yoshgacha  universitet,  akademiya.  Bu  o‘quv  yurtlari 

talabaning  irodasini, shaxsini bir butun o‘stirishi kerak.

Shunday  qilib,  maktab  Komenskiy  qarashicha  o‘quvchilami 

o‘ylashga,  harakatlantirishga,  masalalami  amalda  mustaqil  yecha 

bilishga, so‘zlashga, o‘z fikrini to‘g‘ri ifoda qilishga va isbotlab berishga 

o‘rgatishi kerak.  Mehnat kishini  ulug‘laydi,  deydi Komenskiy.  Shuning 

uchun mehnatga ham yoshlikdan o‘rgatish kerakligini ilgari suradi.

Komenskiyning  pedagogik  nazariyasida  ta'lim-o‘qitish,  y a ’ni 

didaktika  katta  o ‘rin  egallaydi.  Uning  didaktikasida  tabiiylik  metodi 

asosiy  rol  o ‘ynab,  bu  metodning  mohiyati,  bolaning  yoshini,  bilim 

hajmini, psixologik xususiyatlarini hisobga olib, darsni tabiat borliiga 

moslab tishdan iboratdir.

Masalan:  Qush  o‘ziga uya yasaydi,  uya  issiq  va  yumshoq  boiishi 

kerak. Maktab ham xuddi shunday boiishi kerak.

«Buyuk  didaktika»  da  didaktik  prinsiplar  berilib,  dars  jarayonida 

o‘qituvchi  qoilash  kerakligi  ko‘rsatiladi.  Komenskiy  ko‘rsatmaliiik 

prinsipini nazariy jihatdan  isbotlab berdi. U  bu  prinsipni faqat ko‘rsatib 

o‘qitish  usuli  tariqasidagina  emas,  balki  barcha sezgi  organlarini  narsa 

va  hodisalami  asosli  va  yaxshi  o‘zlashtirib  olishga  jalb  etish  vositasi 

tariqasida keng ma’noda to‘g‘ri tushunadi.

Ko‘rsatmalilikni  o‘qitishning  «Oltin  qoidasi»  deb  atadi.  Ko‘rsat- 

malilik  prinsipida:  a)  bolaga  real  narsalami  ko‘rsatish,  b)  dunyoni 

rasmlar  orqali  tushuntirish,  d)  narsalar  modelini  ko‘rsatish,  e)  o‘qituv- 

chining  so‘zi.  Komenskiy  «Mir  chuvstvennux  veu}ey  v  kartinkax», 



(«Dunyodagi narsalarning rasmlarda aks etishi») asarida o‘qitilayotgan, 

o‘rganilayotgan 

narsalami 

ushlash,  ko‘rish,  yeyish,  hidlash  kerakligini 

aytib,  bu o‘rganilayotgan materialni chuqur bilishiga va esda uzoq vaqt 

saqlanishiga olib keladi, deydi.

Komenskiy  oaglilik  prinsipini  o‘qitishda  ma’no-mazmunini 

tushunmay,  og‘zaki  yodlashga  qarshi  chiqadi.  «Aql-idrok  bilan  yaxshi 

tushunib olingan narsadan boshqa hech bir narsani zo‘rlab yodlatmaslik 

kerak».  0 ‘quvchilar  « 0  "rganilayotgan  narsa  kundalik hayotda  qanday 



foyda  yetkazishini  o ‘qituvchi  yordamida  anglab  olishlari  kerak.  Shu 

bilan  hodisalaming  sabablarini  anglatmoq,  har  bir  narsani  tla 

tushuntirib  blguncha,  shu  narsa  ustida  txtamoq  kerak»  deb 

hisoblaydi.

Komenskiy taMimning tizimli boiishini talab qiladi. 0 ‘qitilayotgan 

material  o‘quvchilarga asosiy  qoidalar tariqasida lo‘nda bayon qilinishi 

kerak. 0 ‘qitishda dalillardan xulosalarga, misollardan qonunlarga o‘tish,

655



dalillar  va  misollami  qoidalar  tizimiga  solib,  umumlashtirib  berish 

lozim,  aks  holda  hodisalaming  tizimsiz  uyumi  hosil  bo‘lib  qoladi. 

Konkretdan  abstraktga,  ya’ni  mavhumga  osondan  qiyinga,  umumiydan 

xususiyga o‘tish  kerak;  aw al  narsa,  ya’ni  hodisaga umumiy  tushuncha 

berib,  keyin  uning  turli  tomonlarini  ayrim-ayrim  o‘rganish  kerakligini 

ko‘rsatadi.

Izchillik  prinsipida  kun,  oy,  yilga  vazifa  qo‘yish  va  uni  amalga 

oshirish uchun intilish kerakiigi aytiladi.  Bunda a) aniq vaqtni belgilash, 

b)  o‘qishning  bola  yoshiga  mos  boiishi  d)  material  izchillik  bilan 

o‘rganilishi,  ya’ni  bugungi  materiai  ertagi  bilan  bogianishi  va  keyingi 

o‘tiladigan materialga y o i ochish kerak.

Komenskiy  materialni mustahkam, asosli o‘zlashtirib olishlariga 

katta 

ahamiyat 



berib, 


Download 20,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   613   614   615   616   617   618   619   620   ...   679




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish