Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

1 H.Boboyev, T.Do‘stjonov, S.Hasanov. «AVESTO» -  Sharq xalqlarining bebaho yodgorligi -  T.: 2004,102-bet.

2 H.Boboyev, T.Do‘stjonov, S.Hasanov «AVESTO» -  Sharq xalqlarining bebaho yodgorligi -  T.: 2004,51-bet.

85

---

so‘raganida  u:  «Bunday  odamlami  o‘z  himoyamga  olaman,  hayotini 

farovon, rizqini mo‘1 qilaman», — deb javob beradi.  Shuning uchun ham 

zardushtiylik aqidasida,  katta oilalar jamoa oqsoqoli  tomonidan himoya 

qilinib, bir yo‘la 2-3 tadan farzand ko‘rgan ayollarga bir juft sog‘in sigir 

yoki  sariq  tuya  hadya  qilingan  va  davlat  xazinasidan  doimiy  nafaqa 

belgilangan.  Homilador  ayol  homilasini  «abort»  qildirishi  yoki 

«jonzot»ni  boshqa  yo‘l  bilan  tushirishi  gunoh  hisoblanib,  aybdorlar 

o‘lim  jazosiga  mahkum  etilgan.  Shuningdek,  o‘z  oilasi  boia  turib, 

g‘ayrishar’iy ish qilgan oila boshliqlari, zinoga berilgan ayol va erkaklar 

qamchi  urib  og‘ir  jazolanganlar,  hatto  ayrimlari  oiim   jazosiga  ham 

mahkum etilganlar.

Bundan  tashqari,  sogiom  avlodning  tug‘ilishi  uchun  ota-onalar 

sharob ichmaslikka, giyohvand moddalar va boshqa bang, ya’ni hushdan 

ketkizuvchi  va  kayf qildiruvchi  vositalami  iste’mol  qilmaslikka  da’vat 

etilgan.  Zeroki,  giyohvandlig-u  ortiqcha  sharobxo‘rlik  pushtning 

zaiflashib, urug‘ning buzilishiga, naslning nosogiomligiga olib kelishini 

yaxshi bilganlar.

Avestoshunoslaming  ta’kidlashlaricha,  «Avesto»  ham  boshqa 

muqaddas  kitoblar:  «Injil»,  «Tavrot»,  «Qur’oni  karim»  va  qadimgi 

Hindiston xalqlarining «Rigveda», «Shastra»  singari muqaddas kitoblari 

uzoq asrlar mobaynidabolalargaezguxulq,  odob, xayrliamal,  ezguso‘z, 

ezgu  niyat,  ezgulikka  -  hidoyat  kabi  fazilatlami  shakllantirishda 

dasturilamal  vazifasini  o‘tagan.  Jumladan,  Sipiytmon  Zardusht 

taiimotida 

bolalaming 

taiim-tarbiyasiga 

alohida 

e’tibor 

berilganligining  guvohi  boiamiz:  «Tarbiya  hayotning  eng  muhim 

tayanchi  boiib  hisoblanishi  lozim.  Har  bir yoshni  shunday  tarbiyalash 

zamrki,  u  awalo  yaxshi  xulq-odobli  boisin,  yaxshi  o‘qishni,  so‘ngra 

yozishni  o‘rganish  bilan  eng  yuksak  pog‘onaga  koiarilsim)1.  Biz  buni 

hatto  Oliy  Tangri  Ahura-Mazdaga qilingan  iltijo  va murojaatlarda ham 

ko‘ramiz:  «Ahura-Mazda  yaratgan  yaxshilik  g‘oyasiga,  sogiom,  aql- 

hushi  tetik  farzandlarga,  jasur,  dono,  turli  tillami  biladigan  o‘g‘il- 

qizlarga,  uzoqni  ko‘ra  biladigan,  yurtni  balo-qazolardan  himoya  eta 

oladigan o‘gionlarga, yaxshi kelajak, porloq hayotni ravshan ko‘z bilan 

ko‘ra oladigan pok ziynat avlodlarga olqishlar bo‘lsin!».

Haqiqatan  ham  «Avesto»  kitobi  bilan  tanishar  ekanmiz,  unda 

o‘tmish  ajdodlarimiz  bolani  nafaqat  jismoniy  baquwat,  sogiom  va 

o‘qimishli,  bilimdon  boiishiga  alohida  e’tibor  bilan  qaragan:  -   «...  U 

kunning ibtidosi va intihosida, tunning awali va  oxirida bilim olmog‘i,

1