Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

Agar sohib nasab tuzdur ishiga,

Na suzdur ikki xislatlik kishiga, —

deb  nasabning ham kishi  kamolotidagi  ahamiyatini tan  olsa,  muhit 

kishini tarbiyalashi haqida:

Olur suhbatda bir-birdin kishi bahr,

Agar kup chashma bir bo‘lsa bulur bahr.

Jamoatdin o‘zingni qilma mumtoz,

Chopar kup tupdin ayrilg‘on qusha boz,

-  

deydi va murshid, ya’ni tarbiyalanuvchi bir piri  komil topib unga 

qo‘l  berishini,  muhabbatsiz  kishidan  esa  «qush  bo ‘lib,  kochishini» 

tilaydi:

Kel, ey sohib, kuzung ibrat bilan och,

Muhabbatsiz kishidan qush bo‘lib qoch.

Muhabbatsiz  kishi  deganda  shoir  Allohga,  ma'rifatga,  ilmga, 

imuman,  pokiza  insoniy  hayotga  muhabbatsiz  johil  kimsani  ko ‘zda 

tutadi.

Barkamol shaxsni tarbiyalash haqida alloma juda qimmatli fikrlami 

bayon  etadi.  0 ‘quvchi-talabalarga  oson  anglashiladigan  obrazlar, 

o‘xshatishlar  orqali  tarbiyaning  inson  hayotidagi  ahamiyatini  yuqori 

o‘ringa qo‘yadi.  «Sabot ul-ojizin»  asarining hozirgi  kungacha pedagog- 

psixolog  mutaxassislaming  nazaridan  chetda  qolib  kelayotganligiga 

sabab  uning diniy va tasawufiy  nuqtayi  nazarda  ifodalanganligi  bo‘lsa

460

---

kerak.  Lekin  sinchiklab  o‘rganilsa,  asarda  talay pedagogik  qarashlar, 

tarbiya 

usullari, 

didaktik 

prinsiplar 

yoritilgan. 

Jumladan, 

rag ‘batlantirish,  ogohlantirish,  tanbeh  berish  kabi  tarbiya  vositalari; 

shuningdek, jismoniy jazo qo ‘llash haqida aniqfikrlar uchraydi: