Toshkent moliya instituti sh. To‘laganova

Mahsulot tavsifi va uni sotish sharoiti

Bozor turi	Mahsulot turi	Sotib olishdan maqsad	Qaror qabul qiluvchi	Shartlashuv turi va joyi
Iste’mol bozori K- bozori	Iste’mol mahsulotlari uzoq davr ishlatiladigan mahsulotlar va xizmatlar	Talabni qondirish- ning eng katta foydaliligi. Shaxsiy sabablar	Oila, yakka shaxc sabab-lari	Bozor, magazin
Ishlab chiqarish vositalari bozori R- bozori	Imoratlar, yer, ishlab chiqarish vositalari. Xom ashyo, ma-teriallar, yarim fab-rikatlar	Ularning samarali ishlatilishi hisobiga daromadni oshirish. Mehnatga sharoit yaratish. Ijtimoiy infra- tarkibni yaratish	Shartnoma bo‘yicha tashkilot vaqtini	Bevosita shartnoma. Ko‘tara savdo do‘koni. Mah-sulot birjasi
Olib- sotish bozori S- bozori	Iste’mol mahsulot- larini olib sotish. Korxonani boshqarish uchun iste’mol mahsulotlar	Manfaatli narx bilan sotib olish hisobiga yoki ko‘p daromad olish yoki assortimentni shakllantirish	Tadbirkor, tashkilot guruhinin g vakili	Bevosita shartnoma. Mahsulot bir- jasi. Ko‘tara savdo do‘kon yarmarkasi
Davlat bozori V	Investitsion mahsu- lotlar. Iste’mol mahsulotlari. Foyda lanish mahsulotlari, xizmatlar	Ijtimoiy talabni qondirish. Davlat mudofaa manfaati. Amaliyotda valyuta kursini ushlab turish	Davlat guruhinin g shaxsiy tashkilot vakili	Davlat buyurt masi. Kon- kurs. Ixtisos- lashgan magazinlar
Moliya bozori G	Qimmatbaho qog‘ozlar. Valyuta. Kredit resurslari	Shaxsiy jamg‘arma-larni ishlatish hisobiga qo‘shimcha daromad olish	Tadbirkor oila, yakka tashkilot vakili	Banklar, fond Birjalari

Bu yerda kichik korxonalar ko‘p kuch va mablag‘ sarflab, o‘z mahsulotlarini taraqqiy topgan davlatlar bozoriga olib chiqishga urinmoqdalar. Mazkur bozorlarda ularning mahsulotlariga o‘xshash mahsulotlarning yetarli ekanligini bilib, u bozor bunday mahsulotlarni kutmaganligiga ishonch hosil qilib, mahsulotni tayyorlash uchun ko‘p

xarajat sarflaganliklariga achinadilar, pushaymon qiladilar. Demak, ishni boshlagan paytda ishtahaga chek qo‘yish, o‘z imidjini bunyod etish, raqobatbardosh mahsulot yoki xizmatni yaratish muhimdir.
Shuning uchun har xil tarkibdagi almashuv jarayonlari bo‘lgan bozorlarda korxonalar tabiati nima bilan farqlanishini solishtirish qiziqarlidir. To‘yingan bozorda mahsulot doim savdoda mavjud degan fikr keng tarqalgan, ammo bu belgi to‘ydirilgan bozor ma’nosini hamma vaqt aks ettiravermaydi. To‘yingan bozorni tavsiflashda gap zebu-ziynat mahsulotlari to‘g‘risida emas, balki uncha yuqori daromadga ega bo‘lmagan xalq yoki korxona o‘zining kundalik ehtiyoji uchun sotib oladigan mahsulotlar haqida borishi kerak. Ammo bunday mahsulotlari yetarli bozorlar to‘ydirilgan bozor bo‘lolmaydi. Shunday qilib, umumiy holatda 60 ta turdagi bozorni ajratib ko‘rsatish mumkin, qaysiki ularning sharti bilan sizning korxonangiz yashashi kerak. Tabiiyki, bu kabi iqtisodiy sharoitlarning turli-tumanligida bitta ham korxona ishlash qobiliyatiga ega emas.