Toshkent moliya instituti sh. N. Fayziev, R. D. Dusmuratov, A. A. Karimov, I. N. Kuziev, A. Z. Avlokulov

 
nazorat muolajalariga
 
quyidagilar kiradi: 
a) muayyan xodimlarning boshqa xodimlarga hisobot berishi; 
b) moliyaviy-xo’jalik faoliyati masalalariga oid ma’lumotlarni ichki 
tekshirish va taqqoslash; 
v) pul vositalari, qimatbaho qog’ozlar va tovar-moddiy zahiralarni hisobga 
olish natijalarini buxgalteriya yozishmalari bilan qiyoslash (inventarizatsiya); 
g) ichki manbalardan olingan ma’lumotlarni tashqi manbalar ma’lumotlari 
bilan taqqoslash; 
d) tahliliy hisobotlar va qaydnomalardagi yozuvlarning arifmetik aniqligini 
tekshirish; 
e) amaliy dasturlar va kompyuter axborot tizimlari, shuningdek kompyuter 
dasturlaridagi o’zgarishlar va ma’lumotlar fayllariga kirish, tizimga ma’lumot 
kiritish va undan ma’lumot olishni nazorat qilish vositasida nazoratni amalga 
oshirish; 
j) moliyaviy natijalarni reja ko’rsatkichlari bilan taqqoslash va tahlil qilish. 
Ichki audit xizmati vazifalari o’z ichiga aniqlik monitoringini va ichki 
nazorat tizimi samaradorligi oladi. 
Korxonaning kuzatuv kengashi talablari va korxona hajmi va tashkiliy 
tuzilmasidan kelib chiqqan holda, ichki auditning maqsadi va hajmi turlicha 
bo’ladi. 
Ichki auditning funktsiyalari elementlari quyidagilardan iborat: 

---

185 
a) ichki nazorat muolajalari samaradorligi monitoringi (buxgalteriya hisobi 
va ichki nazorat tizimini o’rnatish rahbariyatning vazifasi hisoblanadi, ichki audit 
xizmati esa ushbu tizimlarni tekshirish, samaradorligi monitoringni amalga 
oshiradi, hamda ushbu tizimlarni takomillashtirish bo’yicha takliflar beradi); 
b) boshqaruv va moliyaviy ma’lumotlarni tekshirish (hisobot tayyorlash 
uchun ma’lumotlarni tasniflash, tekshirish, hamda buxgalteriya hisobi schetlari 
qoldiqlari hamda boshqa alohida bo’limlar bo’yicha maxsus so’rovlarni amalga 
oshirish); 
v) samaradorlik, natijaviylik va iqtisod qilishni nazoratlash, shu jumladan,
korxona nomoliyaviy vositalari nazorati; 
g) respublika qonunchiligi, me’yoriy hujjatlar va boshqa talablarga rioya 
qilishni nazoratlash hamda siyosiy, direktiv va rahbariyatning boshqa ichki 
talablariga rioya qilishni nazorat qilish. 
Ichki audit xizmatining roli korxonaning kuzatuv kengashi tomonidan 
belgilanadi. Ichki audit xizmati korxonaning tashkiliy tuzilmasining bir bo’limi 
hisoblanadi. Ichki audit faoliyati o’zining ob’ektivligi va mustaqilligiga qaramay, 
tashqi auditdan moliyaviy (buxgalteriya) hisobotni ishonchliligini taqdim 
etishdagi mustaqillik darajasida emas. Tashqi audit faqat auditorlik xulosasi 
uchun javobgardir, lekin bu javobgarlik hisobot tayyorlashda ichki audit 
ma’lumotlaridan foydalanganlik uchun kamaymaydi. Barcha moliyaviy hisobot 
bo’yicha mulohaza va fikrlar tashqi auditor tomonidan qabul qilanadi.