Toshkent moliya instituti sh. H. Tashmatov, X. S. Asatullayev, Z. G. Allaberganov

Fransua  Mari  Sharl  Furedir  (1772-1837-yy.).  U  Bezanson  shahrida 
savdogar  oilasida  dunyoga  kelib,  butun  hayoti  mobaynida  savdo  bilan 
shug‗ullandi.  Bo‗sh  vaqtlarida  o‗z  ma‘lumotini  to‗ldirib,  mustaqil 
ravishda  fizika,  astronomiya  va  falsafa  fanlari  bilan  shug‗ullandi, 
ijtimoiy tadqiqotlarni amalga oshirdi.  
Sharl  Fure  o‗zining  ―To‗g‗ri  harakat  va  mushtarak  taqdirlar 
nazariyasi‖,  ―Umumiy  birlik  nazariyasi‖,  ―Savdo  qallobligi  haqida‖, 
―Yangi  sanoat  dunyosi  va  ijtimoiy  dunyo‖  nomli  asarlari  va  qator 
maqolalarida  kapitalistik  jamiyatni  keskin  tanqid  qildi  va  ijtimoiy 
adolatli jamiyat barpo etish dasturini ishlab chiqdi. Uning tasvirlashicha, 
inson  o‗zi  yashayotgan  jamiyatning  barcha  yaramas  illatlaridan 
tozalanishi  lozim,  shunday  ijtimoiy  tuzum  o‗rnatish  kerakki,  bu  tuzum 
insonning  kamol  topishiga,  ehtiroslarini  to‗liq  namoyon  qilishiga, 

---

185 
ehtiyojlarini  qondirishga  imkoniyat  bersin.  F.M.Sh.Fure  kishilik 
jamiyatining tarixiy rivojlanishini o‗rganishga katta hissasi qo‗shdi.  
Angliya  xayoliy  sotsializmining  vujudga  kelishi  va  rivojlanishi