rejalashtirish—tashkil etish—motivatsiya—nazorat qilish Aniq maqsadlarni belgilash kompaniya vazifasining umumiy ta’rifidan aniq ish rejalariga o’tish imkonini beradi.
Ko’yilgan maqsad biz istagan natijadan iborat bo’ladi. Agar yaxshi natijalarga erishmokchi bo’lsak, oldimizga yaxshi maqsadlar kuyamiz. Maqsadlar kiska va uzoq muddatli moliyaviy va strategik bo’ladi.
Moliyaviy maqsadlar majburiydir, chunki moliyaviy mablag’ etishmasa, kompaniya tang axvolga tushib koladi. Strategik maqsadlar kompaniyaning bozordagi raqobat mavqeini kuchaytirishga karatiladi. Moliyaviy maqsadlar foyda xajmi, sarmoyalardan kaytim, nakd pul tushumi, dividentlar kabi ko’rsatkichlarni ko’paytirishga karatiladi. Ular firmaning raqobatbardoshliligini oshirish natijasida rivojlanishning yukoriroq sur’atlariga, bozordagi salmogini oshirishga, kam xarajatlarga erishishga, firmaning obruyini oshirishga karatilgan bo’ladi.
Maqsadlar natijalardir, strategiya esa ularga erishish yullari sanaladi. Strategiyani aniqlash uchun korxonaning ichki xolati va tashki omillar urganilishi lozim. Kompaniya strategiyasi odatda, quyidagilardan iborat bo’ladi:
-chuqur o’ylangan, maqsadga qaratilgan harakatlar;
-voqealarning kutilmagan rivoji va kuchaygan raqobat kurashiga javob berish.
Strategiya fakat menejerlar avvalroq o’ylab chiqqan harakatlar emas, balki kutilmagan vaziyatlarda kiritilishi lozim bo’lgan tuzatishlar hamdir. Strategiyani ishlab chiqish uchun tadbirkorlik iste’dodi va fikrlashning strategik tarzi bo’lishi kerak. Strategiyani ishlab chiqish maxorati menejerning tadbirkorlik iste’dodiga bog’liq.
Menejerning tadbirkorlik maxoratini belgilash mezoni uning yangi strategik imkoniyatlarni ko’ra bilishi va yangiliklarga uchligidir. Tadbirkorlik iste’dodiga ega bo’lgan menejerlar odatda birinchi kaldirgochlar bo’ladilar. Ular yangiliklarni tez uzlashtirib oladilar, tavakkalchi bo’ladilar va keskin yangi strategiyalar yaratadilar.
Kompaniya strategiyasiga tuzatishlar kiritish oddiy me’yoriy xol hisoblanadi.
Ba’zan strategiyaga o’zgartirish kiritish zarur bo’lib qoladi. Kamdan-kam xollardagina kompaniya strategiyasi vakt sinovidan o’ta oladi. Strategiyani qanday qilib yaxshilash mumkin degan savol menejerni hech kachon tark etmasligi lozim. Shuning uchun strategiyani ishlab chiqish dinamik jarayondir.
Kompaniya strategiyasi moxiyatan kator savollarga javob beradi. Bu savollar quyidagilardan iborat:
-ishni qanday rivojlantirish kerak?
-mijozlarni qanday kilib kanoatlantirish mumkin?
-raqiblardan qanday kilib o’zib ketsa bo’ladi?
-o’zgaruvchan bozor sharoitlariga qanday javob berish lozim? -kompaniyaning ayrim funktsional bulimlarini qanday boshkarish kerak?
-moliyaviy va strategik maqsadlarga qanday kilib erishish mumkin?
Strategik ko’ra bilish va kompaniya vazifasini ishlab chiqish, maqsadlarni aniqlash va strategiyani tanlash kompaniyaning rivojlanish yo’nalishini belgilashda asosiy vazifalardir. Kechikib to’zilgan strategik rejalar yoki uz vaktida kiritilmagan tuzatishlar xech qanday natija bermaydi.
Strategiyani amalga oshirish ishlari ma’muriy vazifalarga kiradi. U quyidagilardan iborat:
-strategiyani muvaffakiyatli bajarish uchun tashkiliy imkoniyatlar yaratish;
mablaglarni foydali joylashtirish uchun byudjetni boshkarish;
-firma strategiyasini amalga oshirishni ta’minlovchi siyosatni belgilash;
-xizmatchilarning yanada samaralirok ishlashlari uchun rag’batlantirish;
erishiladigan natija va mukofotlar xajmini bir-biriga boglash;
-kompaniyada belgilangan vazifalarni bajarish uchun qulay muxit yaratish;
-kompaniya xodimlarini ta’minlovchi ichki sharoitlar yaratish, ya’ni xar bir xodimlarning strategik rolini samarali ijro etish sharoitlarini yaratish; -ishni doimiy yaxshilash uchun eng ilg’or tajribalardan foydalanish;
-ichki raxbarlikni ta’minlash.
Yukoridagi 4 ta vazifa bir necha bor kayta ko’rib chiqiladi, chunki yangidan yuzaga keladigan xolatlar xar xil tuzatishlar kiritishni talab qiladi. Utgan tajribalar natijasi va kompaniyaning istiqbol maqsadlari shunday o’zgartirishlar kiritilishiga sabab bo’lishi mumkin. Strategiyani muvaffakiyatli amalga oshirish yullarini axtarish doimiy xisoblanadi. Strategiyani amalga oshirishda uning ayrim qismlari keraksiz bo’lgani bois o’zgartirish talab etiladi.
